Jakie korzyści daje praca podczas nadgodzin? Godziny nadliczbowe pozwalają pracownikowi uporać się z zaległościami, znaleźć czas na własną inicjatywę oraz - zarobić dodatkowe wynagrodzenie. Godziny nadliczbowe zaliczane są bowiem do czasu pracy, płatnego w szczególny sposób. Wytrwały pracownik, pozostający w biurze poza wymaganym czasem pracy, może zarobić dodatkowo 50% lub nawet 100% podstawowego wynagrodzenia.
Godziny nadliczbowe – definicja Kodeksu pracy
Aby ustalić, czym są właściwie godziny nadliczbowe należy odnieść się do przepisów Kodeksu pracy – dokładnie do art. 151 par. 1. Zgodnie z nim, za pracę w godzinach nadliczbowych uznaje się pracę wykonaną ponad normy czasu obowiązujące pracownika. Normy ustalane są na podstawie obowiązującego w danym przedsiębiorstwie systemu i rozkładu czasu pracy.
Pracownik może pracować w ramach godzin nadliczbowych tylko w dwóch przypadkach, wskazanych przez Kodeks pracy. Po pierwsze, taka praca może mieć miejsce w sytuacji prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii. Po drugie, uzasadnieniem godzin nadliczbowych mogą być szczególne potrzeby pracodawcy.
| Uwaga! Jeśli pracownikowi zostało udzielone zwolnienie z pracy na załatwienie spraw osobistych, na podstawie art. 151 par. 2, to czas przeznaczony na odrabianie zwolnienia nie będzie uznawany za pracę nadgodzinową. |
Godziny nadliczbowe a dodatkowe wynagrodzenie
Za pracę w godzinach nadliczbowych pracownik uzyska wynagrodzenie w wymiarze standardowym, powiększone o specjalny dodatek w wysokości 50% lub 100% podstawy. Wysokość dodatkowego wynagrodzenia będzie uzależniona od tego, w jakim dniu zatrudniony pracuje w ramach nadgodzin.
Zgodnie z art. 1511 par. 1 pkt. 1 Kodeksu pracy 100% wysokość dodatku będzie przysługiwała pracownikowi wtedy, gdy godziny nadliczbowe wypadają w nocy, niedziele i święta (chyba że są to dla pracownika dni pracy zgodnie z rozkładem czasu pracy, jaki go obowiązuje); oraz dniu wolnym od pracy udzielonym w zamian za pracę w niedzielę albo święto. Dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 50% podstawowej stawki obowiązuje natomiast za nadgodziny wykonywane w dzień każdy inny, niż wskazane wcześniej (pkt. 2).
Ponadto 100% wynagrodzenia dodatkowego otrzyma także ten pracownik, który wykonuje pracę w godzinach nadliczbowych przekraczających tygodniową normę czasu pracy w okresie rozliczeniowym. Wyjątek będzie stanowiła sytuacja, kiedy przekroczenie nastąpi w wyniku pracy w nadgodzinach, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku opisanego powyżej.
Podstawę ustalenia dodatkowego wynagrodzenia będzie stanowiła godzinowa lub miesięczna stawka wynagrodzenia, przysługująca pracownikowi. Jeśli taka stawka nie została wskazana, dodatkowe wynagrodzenie należy ustalić na podstawie 60% otrzymywanej wypłaty.
| Uwaga! Jeśli pracownik na stałe wykonuje pracę poza zakładem pracy, wynagrodzenie dodatkowe może zostać rozliczone w formie ryczałtu. Jego wysokość ustalana jest w kwocie przewidywanej pracy w ramach nadgodzin. |
Dzień wolny za godziny nadliczbowe
W powszechnym rozumieniu utarło się, że zadośćuczynieniem za nadgodzinową pracę stanowi dodatkowa wypłata. Zgodnie z art. 1512 par. 1 Kodeksu pracy za godziny nadliczbowe pracownik może otrzymać także czas wolny od pracy – w wymiarze odpowiadającym przepracowanym nadgodzinom.
Czas wolny od pracy może zostać przyznany na wniosek lub bez wniosku pracownika. W tej drugiej sytuacji pracodawca będzie jednak zobowiązany do udzielenia podwładnemu czasu wolnego w wymiarze o połowę wyższym, niż wynosi liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. Takie zwolnienie z czasu pracy nie może mieć wpływu na wysokość wynagrodzenia pracownika.
