Jakie dokumenty trzeba mieć w aucie - podczas kontroli

Jeszcze do niedawna każdy kierowca musiał mieć ze sobą prawo jazdy, dowód rejestracyjny pojazdu oraz polisę OC. Jednakże obowiązki w tym zakresie uległy zmianie, dlatego celem niniejszego artykułu jest przybliżenie, jakie dokumenty trzeba mieć w aucie, a które nie są wymagane w trakcie jazdy samochodem i kontroli drogowej.

Jakie dokumenty trzeba mieć w aucie a obowiązek posiadania prawa jazdy 

W związku ze zmianą przepisów ustawy – Prawo o ruchu drogowym kierowcy od 5 grudnia 2020 roku nie muszą posiadać dokumentu prawa jazdy podczas kontroli drogowej. Wcześniej jego brak skutkował ukaraniem mandatem karnym w wysokości 50 zł.

Paweł Nowak nie posiada uprawnień do kierowania pojazdami. Kiedy usłyszał o zmianie przepisów stwierdził, że będzie jeździł samochodem stanowiącym własność jego rodziców uznając, że skoro nie musi mieć prawa jazdy, to jest to możliwe. Taka interpretacja przepisów jest błędna, a ponadto powodować może dodatkowe konsekwencje, np. mandat za prowadzenie pojazdu bez posiadanych uprawnień. Przede wszystkim jednak nie należy zapomnieć o tym, że jest to niebezpieczne dla pozostałych uczestników ruchu drogowego.

Przykład 2.

Maria Kowalska za jazdę w stanie nietrzeźwości otrzymała zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 3 lat. W związku z wejściem przepisów dotyczących braku konieczności posiadania prawa jazdy przy kierowaniu samochodem pani Maria postanowiła pojechać do sklepu. W drodze powrotnej do domu została zatrzymana do kontroli drogowej. W takim wypadku policjanci dokonujący kontroli zweryfikują w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców brak uprawnień do prowadzenia pojazdu ze względu na orzeczony wobec niej zakaz, a to prowadzić będzie do odpowiedzialności karnej za niestosowanie się do orzeczonych zakazów, które może skutkować wymierzeniem jej nawet kary pozbawienia wolności w wymiarze od 3 miesięcy do 5 lat.

Wskazać należy, że brak konieczności posiadania fizycznie dokumentu prawa jazdy obowiązuje jedynie na terytorium Polski, osoby podróżujące po innych krajach muszą go ze sobą mieć. 

Dotychczas kontrola drogowa przebiegała w ten sposób, że policjant poprosił o okazanie prawa jazdy. Po zmianie przepisów policjanci pytają kierującego pojazdem zatrzymanym do kontroli drogowej o dane osobowe, które następnie sprawdzają w bazie Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. W przypadku problemów z uzyskaniem informacji o uprawnieniach kierującego z Centralnej Ewidencji Kierowców funkcjonariusze policji mogą przez radio połączyć się z dyżurnym komendy i przekazać mu dane osoby kierującej pojazdem do weryfikacji.

Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby zawsze mieć przy sobie dokument, który może być potrzebny w innych niż kontrola drogowa sytuacjach. 

Dokument prawa jazdy może być przydatny, kiedy doszło do kolizji drogowej i do spisania oświadczenia o zdarzeniu, co pozwala uniknąć konieczności wezwania policji i związanego z tym nałożenia mandatu karnego na jej sprawcę. Jednak w tym wypadku postępująca cyfryzacja może ułatwić życie, osoby posiadające profil zaufany po pobraniu odpowiedniej aplikacji na telefon mogą bowiem wyświetlić elektroniczną wersję prawa jazdy.

Zatrzymanie prawa jazdy

Wprowadzone zmiany związane z brakiem obowiązku posiadania fizycznie dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdami skutkowały koniecznością zmian w związku z czasowym zatrzymaniem prawa jazdy za przekroczenie dozwolonej prędkości. Dotychczas wyglądało to w ten sposób, że kierowca musiał oddać dokument. Obecnie zatrzymanie prawa jazdy odbywa się wirtualnie, w ten sposób, że policjant dokonuje wpisu o zatrzymaniu uprawnień do Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, jednocześnie wystawiając dokument potwierdzający ten fakt. Kiedy upłynie okres zatrzymania prawa, wpis w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców jest usuwany, a kierowca może ponownie prowadzić pojazd.

Obowiązek posiadania polisy OC i kary za brak ubezpieczenia pojazdu

Przed wejściem w życie przepisów dotyczących braku posiadania przy sobie prawa jazdy, a dokładniej od 1 października 2018 roku, kierujący pojazdami nie musieli posiadać przy sobie dowodu rejestracyjnego pojazdu oraz potwierdzenia opłacenia obowiązkowej polisy OC. Wcześniej za brak któregokolwiek z tych dokumentów wymierzana była kara w wysokości 50 zł za każdy dokument, którą nakładano w formie mandatu karnego.

Należy wyjaśnić, że nadal każdy pojazd musi posiadać obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej, nie jest jednak wymagane posiadanie dokumentu stwierdzającego dopełnienie tego obowiązku.

Brak ubezpieczenia OC pojazdu lub minimalna przerwa w jego ciągłości skutkują dotkliwymi karami finansowymi, które nakłada Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. 

Przykład 3.

Pan Jan pojechał na 14-dniowe wakacje, a w tym czasie skończyła się ważność polisy na jego samochód osobowy. Dodatkowo wcześniej nie uregulował on kolejnej raty za polisę, zatem w takiej sytuacji się ona nie odnowi. Po powrocie z wakacji pan Jan będzie musiał zapłacić karę w wysokości 5600 zł za brak ubezpieczenia pojazdu.

Przykład 4.

Pan Jan nie posiadał ubezpieczenia samochodu osobowego przez okres 10 dni oraz ubezpieczenia samochodu ciężarowego przez okres 20 dni, zatem kara, jaką wymierzył mu Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, jest kwota 11 000 zł.

Kary nakładane są wyłącznie za rok, w którym została wykryta luka w historii ubezpieczenia.

Przykład 5.

Pani Janina nie posiadała ubezpieczenia OC dla swojego samochodu osobowego w okresie od 1 listopada 2020 roku do 10 stycznia 2021 roku. W takim wypadku zapłaci ona karę w wysokości 2800 zł obejmującą okres od 1 do 10 stycznia 2021 roku.

W przypadku kolizji weryfikacja posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu może odbyć się na dwa sposoby.

Pierwszy z nich polega na sprawdzeniu faktu posiadania polisy na stronie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego pod adresem www.ufg.pl.

Drugi sposób na weryfikację faktu posiadania polisy OC polega na jej sprawdzeniu poprzez stworzoną do tego celu darmową aplikację na telefon, w której  od razu można sprawdzić posiadanie ubezpieczenia.

Jeśli chodzi o kontrolę drogową, to weryfikacja posiadania polisy OC dla danego pojazdu będzie weryfikowana przez policjantów w bazie Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. 

Należy mieć świadomość, że w przypadku wypadku samochodowego sprawca, który kierował pojazdem nieposiadającym polisy OC, ponosić będzie koszty odszkodowania dla poszkodowanych w tym wypadku, które mogą sięgnąć kilkuset tysięcy złotych, dlatego lepiej nie bagatelizować kwestii związanych z zawarciem umowy ubezpieczenia pojazdu od odpowiedzialności cywilnej.

Wskazać należy, że brak konieczności posiadania ze sobą dokumentu potwierdzającego objęcie pojazdu ochroną ubezpieczeniową w zakresie odpowiedzialności cywilnej obowiązuje jedynie na terytorium Polski, osoby podróżujące po innych krajach muszą posiadać ze sobą dokument potwierdzający posiadanie polisy OC, a w wybranych państwa niezbędne jest posiadanie zielonej karty. 

Jakie dokumenty trzeba mieć w aucie a obowiązek posiadania dowodu rejestracyjnego

Również od października 2018 roku kierowcy nie mają obowiązku posiadania papierowej wersji dowodu rejestracyjnego pojazdu, gdyż dane w nim zawarte będą weryfikowane przez policjantów tak samo jak dane polisy OC, czyli poprzez ich sprawdzenie w bazie Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców.  

Jednak może zdarzyć się sytuacja, że w czasie kontroli drogowej policjant zapyta, kto aktualnie przechowuje dowód rejestracyjny pojazdu. Na takie pytanie wystarczy powiedzieć, że np. dowód rejestracyjny znajduje się w miejscu zamieszkania właściciela pojazdu.

Wprowadzone przepisy nie dotyczą pojazdów zarejestrowanych poza Polską, np. na terenie Unii Europejskiej. W takim wypadku nadal należy mieć ze sobą dowód rejestracyjny i ubezpieczenie.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę na to, jak aktualnie odbywa się zatrzymanie dowodu rejestracyjnego pojazdu.  

Zatrzymanie dowodu rejestracyjnego następuje w wypadku stwierdzenia:

• zagrożeniu przez pojazd bezpieczeństwu lub porządkowi ruchu drogowego; 

• braku ważnego badania technicznego pojazdu;

• braku spełnienia przez pojazd wymagań ochrony środowiska;

• wykonania badania technicznego przez podmiot do tego nieuprawniony;

• zachodzą uzasadnione przesłanki, że dane zawarte w dowodzie rejestracyjnym  są niezgodne ze stanem faktycznym.

Od 1 października 2018 roku uprawnione służby, tak jak w przypadku zatrzymania prawa jazdy,  odnotowują  fakt zatrzymania dowodu rejestracyjnego w systemie informatycznym, a  kierujący otrzymuje pokwitowanie.

Zwrot dokumentu odnotowuje w systemie zarówno organ np. urząd miasta, który go wydał, jak i dowolna jednostka podmiotu, który go zatrzymał.

Przykład 6.

Dowód rejestracyjny zatrzymany w Szczecinie można odzyskać we właściwym do tego organie np. w Białymstoku.

Wskazać należy, że brak konieczności posiadania ze sobą dowodu rejestracyjnego pojazdu obowiązuje jedynie na terytorium Polski, osoby podróżujące po innych krajach muszą posiadać ze sobą wskazany dokument.

Dane znajdujące się w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców

Wskazać należy, że w bazie Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców dostępne są m.in. następujące informacje:

1. dane obecnego właściciela pojazdu;

2. dane poprzednich właścicieli pojazdu;

3. ważność polisy OC;

4. ważność badania technicznego;

5. stan licznika;

6. marka i model pojazdu;

7. pojemność oraz moc silnika.