Obowiązek informowania US o umowach zawartych z nierezydentami

Podatnicy oraz płatnicy mają wiele obowiązków względem urzędów skarbowych. Jednym z nich jest obowiązek informowania US o umowach zawartych z nierezydentami. Jest to obowiązek, o którym podatnicy często zapominają, w związku z czym warto przyjrzeć się bliżej temu zagadnieniu. Właśnie ta tematyka będzie przedmiotem analizy niniejszego artykułu.

Z czego wynika obowiązek informowania US o umowach zawartych z nierezydentami?

Nasza analiza będzie się przede wszystkim opierać na treści art. 82 § 1 Ordynacji podatkowej. W przepisie tym możemy przeczytać, że osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą są obowiązane do sporządzania i przekazywania informacji:

1. na pisemne żądanie organu podatkowego – o zdarzeniach wynikających ze stosunków cywilnoprawnych albo z prawa pracy mogących mieć wpływ na powstanie obowiązku podatkowego lub wysokość zobowiązania podatkowego osób lub jednostek, z którymi zawarto umowę;

2. bez wezwania przez organ podatkowy – o umowach zawartych z nierezydentami w rozumieniu przepisów prawa dewizowego;

3. w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach.

Powyższe obowiązki są regulowane przez następujące formularze podatkowe:

1. ORD-TK – informacja o umowach mogących mieć wpływ na powstanie obowiązku podatkowego lub wysokości zobowiązania podatkowego innych osób;

2. ORD-U – informacja o umowach zawartych z nierezydentami;

3. ORD-W1 – informacja o wynagrodzeniach wypłacanych przez podmiot będący nierezydentem osobom fizycznym będącym nierezydentami za świadczenie na rzecz rezydenta usług (wykonania pracy).

Rozpatrując przedstawioną regulację, należy wskazać, że mamy do czynienia z dwoma rodzajami obowiązków.

Pierwsza grupa to informacje, które są przekazywane na żądanie organu podatkowego. Natomiast druga dotyczy umów zawartych z nierezydentami. W rezultacie informacja ORD-U jest składana zawsze przez zobligowany podmiot.

Podkreślenia wymaga, że składana jest ona wyłącznie przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą. 

Na koniec dodajmy, że informację ORD-U sporządza się za rok podatkowy i przesyła naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na adres siedziby albo miejsce zamieszkania podmiotu sporządzającego informację, w terminie trzech miesięcy, licząc od zakończenia tego roku podatkowego. 

Zakres informacji ORD-U

Przedmiotowa informacja obejmuje umowy zawarte z nierezydentami. Przy czym Ordynacja podatkowa wskazuje, że chodzi o nierezydentów w rozumieniu Prawa dewizowego.

Nierezydentami zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo dewizowe są osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą oraz osoby prawne mające siedzibę za granicą, a także inne podmioty mające siedzibę za granicą, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu. Nierezydentami są również znajdujące się za granicą oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów. 

Uszczegółowienie zakresu przedmiotowego informacji ORD-U ma miejsce w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2002 roku w sprawie informacji podatkowych.

W § 3 powołanego wyżej rozporządzenia w sprawie informacji podatkowych wskazano, że informacje o umowach z nierezydentami ORD-U sporządza się i przekazuje, jeżeli:

1. jedna ze stron tej umowy, bezpośrednio lub pośrednio, bierze udział w zarządzaniu lub kontroli drugiej strony umowy albo posiada udział w jej kapitale uprawniający do co najmniej 5% wszystkich praw głosu lub

2. inny podmiot niebędący stroną umowy równocześnie bierze udział, bezpośrednio lub pośrednio, w zarządzaniu lub kontroli podmiotów będących stronami umowy albo posiada udziały w kapitałach tych podmiotów uprawniające w każdym z nich do co najmniej 5% wszystkich praw głosu, lub

3. nierezydent będący stroną umowy posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorstwo, oddział lub przedstawicielstwo w rozumieniu odrębnych przepisów – i jeżeli podmiot obowiązany do sporządzenia i przekazania informacji wiedział lub mógł wiedzieć, przy zachowaniu należytej staranności, o fakcie posiadania takich udziałów lub o fakcie posiadania przez nierezydenta przedsiębiorstwa, oddziału lub przedstawicielstwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W przypadkach, o których mowa w:

1. pkt 1 i 2 – w informacjach uwzględnia się umowy, które zostały zawarte w roku podatkowym z tym samym nierezydentem, a suma należności albo suma zobowiązań wynikająca z tych umów przekroczyła równowartość 300 000 euro;

2. pkt 3 – w informacjach uwzględnia się umowy, w których jednorazowa wartość należności albo zobowiązań przekroczyła równowartość 5 000 euro.

Jak zatem widać z przedstawionych regulacji, obowiązek informowania US o umowach zawartych z nierezydentami nie dotyczy absolutnie każdej czynności prawnej. Konieczne bowiem jest, aby zostały przekroczone określone limity wartości, które odpowiednio wynoszą 300 000 euro oraz 5 000 euro.

Dodatkowo należy podkreślić, że w informacjach uwzględnia się wartość należności lub zobowiązań wynikającą zarówno z umów sporządzonych w formie pisemnej, jak i z wystawionych lub otrzymanych faktur albo rachunków potwierdzających zawarcie umowy, jeżeli nie określono w niej wartości należności lub zobowiązań albo nie ma ona formy pisemnej.

Ponadto rozporządzenie wskazuje, że powyższy obowiązek informowania US o umowach zawartych z nierezydentami nie dotyczy umów:

1. zawartych w trybie przepisów o zamówieniach publicznych;

2. kredytu albo pożyczki zawartych przez banki i agencje rządowe;

3. objętych, zgodnie z odrębnymi przepisami, tajemnicą państwową lub bankową;

4. związanych z zaspokajaniem zbiorowych potrzeb wspólnot samorządowych, w szczególności z usługami komunalnymi.

Na marginesie możemy wskazać, że niedopełnienie powyższego obowiązku może wiązać się z ryzykiem poniesienia odpowiedzialności karnej skarbowej.

Jak bowiem wynika z treści art. 80 § 1 Kodeksu karnego skarbowego, kto wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej, podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych. W wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (§ 4).