Głównym celem zwolnienia lekarskiego dla pracownika jest usprawiedliwienie nieobecności w pracy, gdy jest chory lub niezdolny do wykonywania swoich obowiązków zawodowych. Pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim musi je wykorzystywać zgodnie z jego przeznaczeniem, czyli na odpoczynek i regenerację w celu możliwie szybkiego powrotu do pełni sił i do pracy. Co jednak w sytuacji, kiedy pracownik decyduje się na powrót do pracy podczas zwolnienia lekarskiego, twierdząc, że wrócił już do zdrowia? Czy pracodawca może pozwolić mu na powrót do pracy? Sprawdź to!
Zwolnienie lekarskie
Pracownik, który jest niezdolny do pracy, musi uzyskać od lekarza zwolnienie lekarskie (L4) potwierdzające zwolnienie od pracy. Służy do tego druk ZUS ZLA (aktualnie wystawiony w formie elektronicznej) stanowiący o czasowej niezdolności do niej. Na zaświadczeniu wykazane są:
- dane płatnika składek (najczęściej zakładu pracy);
- dane osoby ubezpieczonej (pacjenta);
- okres choroby;
- zalecenia lekarza (czy pacjent może chodzić, czy nie);
- czy zwolnienie lekarskie jest spowodowane chorobą pacjenta, czy jego członka rodziny;
- miejsce na wpisanie kodu literowego.
Na zaświadczeniu nie wykazuje się rodzaju choroby pracownika.
Otrzymanie L4 przez pracownika stanowi usprawiedliwienie jego nieobecności w pracy w okresie, gdy jest niezdolny do wykonywania swoich obowiązków zawodowych. Jak już wspomniano, pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim musi je wykorzystywać zgodnie z jego przeznaczeniem, czyli na odpoczynek i regenerację w celu możliwie szybkiego powrotu do pracy.
Powrót do pracy podczas zwolnienia lekarskiego
W niektórych przypadkach pracownik może szybciej odzyskać zdolność do pracy, niż wynika to z zaświadczenia otrzymanego od lekarza, jednak nie może samowolnie przerwać zwolnienia chorobowego. Co więcej, pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika w okresie orzeczonej czasowej niezdolności do pracy, nawet jeśli pracownik twierdzi, że jest już zdrowy.
Osoba posiadająca zaświadczenie od lekarza o niezdolności do pracy może powrócić do wykonywania swoich obowiązków przed upływem tego okresu wskazanego na L4. Gdy pracownik czuje się na siłach do powrotu do pracy, może poprosić o skrócenie okresu zwolnienia lekarskiego. W tym celu powinien udać się do lekarza, który po przeprowadzeniu badania zdecyduje o tym, czy stan zdrowia pozwala na wykonywanie obowiązków. Właściwy do wydania zaświadczenia o odzyskaniu zdolności do pracy jest:
- lekarz, który wystawił dane zwolnienie lekarskie i który je poprawi;
- lekarz orzecznik ZUS, który skróci zwolnienie.
W dobie e-ZLA nie jest możliwe zaktualizowanie, czyli wydanie kolejnego orzeczenia skracającego okres pierwotnej niezdolności. Znowelizowana ustawa zasiłkowa dopuszcza jednak „poprawienie” e-zwolnienia wystawionego przez lekarza. Jeśli więc pojawi się na ZUS PUE skorygowana informacja o poprawieniu zwolnienia z powodu wystarczającej poprawy stanu zdrowia, to po jego upływie pracownik może wrócić do pracy. Wiele osób neguje takie rozwiązanie i uważa, że skorygowanie zwolnienia ma na celu poprawienie błędu co do okoliczności faktycznych (omyłki pisarskiej), a nie o błąd w ocenie długości zwolnienia. Jednak wielu lekarzy koryguje długość zwolnień lekarskich.
Najbardziej bezpiecznym sposobem jest skrócenie zwolnienia lekarskiego przez lekarza orzecznika ZUS, który przez wiele osób uznawany jest za jedyną możliwą opcję tej czynności.
Zwolnienie lekarskie krótsze niż 30 dni
W przypadku gdy zwolnienie lekarskie jest krótsze niż 30 dni, pracownik może wrócić do wykonywania pracy, kiedy lekarz orzecznik ZUS wyda zaświadczenie, na którym zaznaczy, że pracownik odzyskał zdolność do pracy, lub gdy lekarz prowadzący poprawi okres na zwolnieniu lekarskim. Wtedy pracodawca może dopuścić pracownika do pracy. Za przepracowane dni wypłaca się wynagrodzenie. W takiej sytuacji nie ma konieczności wykonywania przez pracownika kontrolnych badań lekarskich.
Zwolnienie lekarskie dłuższe niż 30 dni
Nieobecność w pracy z powodu choroby przekraczająca 30 dni powoduje, że pracownik, który chce wrócić do pracy, musi przed powrotem do pracy odwiedzić lekarza medycyny pracy.
Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.
W tej sytuacji, aby skrócić zwolnienie lekarskie, nie jest wystarczające zaświadczenie wydane przez lekarza orzecznika ZUS lub poprawienie zwolnienia przez lekarza prowadzącego. Konieczne jest udanie się do lekarza medycyny pracy. Dopiero na podstawie dokumentu od niego – stwierdzającego, że pracownik odzyskał zdolność do pracy – pracodawca może dopuścić pracownika do pracy.
Konsekwencje samowolnego powrotu do pracy
Skutki samowolnego powrotu do pracy, w trakcie zwolnienia chorobowego, mogą być bardzo dotkliwe dla pracownika. Może on utracić prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.
Ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.
Wykonywanie pracy u innego pracodawcy lub prowadzenie innej działalności w czasie zwolnienia lekarskiego, które przekreśla cel wydania L4, czyli jak najszybszy powrót do zdrowia i odzyskanie zdolności do wykonywania pracy, może być kwalifikowane jako naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i wówczas może być przyczyną rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Dopuszczenie do pracy podczas zwolnienia lekarskiego rodzi także poważne konsekwencje dla pracodawcy. Obecnie, w dobie zwolnień elektronicznych, pracodawca nie może tłumaczyć się, że nie wiedział o zwolnieniu lekarskim pracownika. Dlatego pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który przebywa na zwolnieniu chorobowym, nawet gdy ten twierdzi, że chce wykonywać pracę. Dopuszczając do pracy osobę, co do której pracodawca wie, że otrzymała e-ZLA, narusza przepisy BHP. A za to grozi mu grzywna od 1 tys. do 30 tys. zł.
Powrót do pracy podczas zwolnienia lekarskiego jest możliwy, jednak należy pamiętać, że nie będzie to proces łatwy. Przede wszystkim dlatego, że nie jest to samodzielna decyzja pracownika i pracodawcy – konieczna jest także zgoda lekarza.
