Przepisy dotyczące konsumenta począwszy od dnia 1 stycznia 2021 r. będą mogły być również stosowane do osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Omawiamy stosowanie przepisów, jakimi są prawa konsumenckie dla przedsiębiorców.
Nie zawsze osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą będzie traktowana jako profesjonalista, który nie może stosować przepisów dotyczących ochrony konsumenta zwłaszcza, gdy zawodowo nie wykonuje on takich usług. Kodeksowa definicja konsumenta nadal jednak nie zmieniła swojego brzmienia.
Przedmiotem umowy są rzeczy związane z działalnością gospodarczą kupującego. Kupujący uzyskuje w ten sposób status konsumenta. Konsumentem określa się zgodnie z przepisami prawa cywilnego osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Zgodnie z art. 3855 Kodeksu cywilnego, uregulowania prawne dotyczące konsumenta stosuje się do osoby fizycznej, która zawiera umowę bezpośrednio związaną z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą. Z treści tej umowy musi wynikać, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, który wynika z przedmiotu wykonywanej przez tą osobę działalności gospodarczej. Stronami umowy są przedsiębiorcy, ochrona konsumencka dotyczy czynności prawnych dokonywanych wobec przedsiębiorcy.
Prawa konsumenckie dla przedsiębiorców - w jaki sposób można dokonać weryfikacji zawartej umowy?
Weryfikacja zawartej umowy odbywa się w oparciu o informacje znajdujące się w Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej. Weryfikacji dokonuje się w oparciu o kody PKD wpisane do rejestru. Umowa zawarta przez przedsiębiorcę nie może dotyczyć dziedziny(przedmiotu działalności) w jakiej działa przedsiębiorca. Celem ustalenia czy osoba zawierająca umowę jest konsumentem, należy przeanalizować treść umowy oraz wszelkie dokumenty, które były wymieniane pomiędzy stronami umowy.
Przykład 1.
Osoba wykonująca usługi stolarskie kupuje komputer celem wystawiania faktur swoim klientom. Jako przedsiębiorca dokonuje zakupu na fakturę. W trakcie użytkowania sprzętu komputerowego, psuje się on. W wyniku zmian przepisów po 2021 r. przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z uprawnień dotyczących konsumenta np. wykorzystując uprawnienia wynikające z rękojmi. Komputer nie jest bowiem wykorzystywany do codziennej pracy przedsiębiorcy.
Uprawnienia przedsiębiorców wynikające z przyznanych uprawnień konsumenta
Przedsiębiorca ma prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość, korzystania
z przepisów dotyczących rękojmi za wady rzeczy sprzedanej oraz zakazu stosowania
w umowach klauzul abuzywnych. Klauzule niedozwolone ujęte są w rejestrze, który jest prowadzony przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Przepisy Kodeksu cywilnego zawierają listę niedozwolonych postanowień, które mogą być zamieszczone w umowie z konsumentami. Klauzula niedozwolona zamieszczona w umowie powoduje, że zapis umowy jest nieważny.
Po dokonanej nowelizacji przepisów, jeżeli z umowy zawartej przez przedsiębiorcę będzie wynikało, że nie posiada ona dla przedsiębiorcy zawodowego charakteru, zapis ten będzie nieważny z mocy prawa. Można wystąpić na drogę sądową o uznanie danego zapisu za klauzulę niedozwoloną.
Prawa konsumenckie dla przedsiębiorców a realizacja prawa do odstąpienia umowy zawartej na odległość
Prawo do odstąpienia od umowy dotyczy umów objętych zakresem wskazanym w przepisach ustawy o prawach konsumenta. Indywidualny przedsiębiorca nie będzie mógł odstąpić od umów obejmujących usługi finansowe; bankowe, kredytowe, ubezpieczeniowe, emerytalne, inwestycyjne, płatnicze.
Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą będzie mogła odstąpić od umowy w terminie 14 dni, bez podania przyczyny odstąpienia. Możliwość zwrotu towaru dotyczy umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa lub zawartych na odległość. Przedsiębiorca ma obowiązek poinformowania strony umowy o czasie na odstąpienie od umowy. Jeżeli strona umowy nie zostanie poinformowana o tym uprawnieniu, prawo odstąpienia od umowy wydłuży się do 12 miesięcy.
Prawa konsumenckie dla przedsiębiorców a prawo do rękojmi za wady rzeczy sprzedanej
Wada fizyczna zgodnie z art. 5561 Kodeksu cywilnego, zwanego dalej „kc” rzeczy polega na stwierdzeniu niezgodności rzeczy sprzedanej z umową.
Prawa konsumenckie dla przedsiębiorców a prawo do gwarancji
Przedsiębiorcy mogą korzystać z uprawnień jakie daje im gwarancja. Gwarancja wynika
z umieszczenia w umowie sprzedaży dodatkowych zapisów, dotyczących ewentualnego naprawienia sprzętu lub wymiany sprzętu na nowy. Gwarancja jednak jest uprawnieniem dodatkowym i nie jest obowiązkowa. Wada towaru może zostać zgłoszona do 2 lat od wydania rzeczy, w przypadku nieruchomości przed upływem 5 lat.
Przedsiębiorca ma prawo do żądania obniżenia ceny, prawo do odstąpienia od umowy, naprawienia rzeczy lub wymiany rzeczy na wolną od wad.
Przedsiębiorca, który zawiera umowę sprzedaży, nie mającą dla niego charakteru zawodowego, nie traci uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli nie stwierdzi wady w momencie przyjęcia rzeczy. Z art. 563 i 567 kc, że przedsiębiorca traci uprawnienia z tytułu rękojmi jeżeli nie zbada rzeczy niezwłocznie i nie zawiadomi o tym sprzedawcy. Zastosowanie tych przepisów jest wyłączone.
Uprawnienia z zakresu ochrony konsumentów przysługują tylko osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą. Nie wprowadzono dotychczas przepisów, które przyznawałyby uprawnienia ochrony konsumenckiej spółkom kapitałowym.
