Pracownicy mają możliwość gromadzenia środków w pracowniczych planach kapitałowych. Nie zawsze ich bliscy mają świadomość tego, że ktoś z ich rodziny wybrał tę formę zabezpieczenia. Dlatego też wyjaśniamy, czy poinformować bliskich o posiadaniu PPK i do czego ta informacja może być im przydatna.
Obowiązki pracodawcy w zakresie zawarcia umowy o zarządzanie PPK
Oszczędzanie jest możliwe w przypadku zawarcia przez podmiot zatrudniający umowy o zarządzanie PPK. Podmiot zatrudniający zawiera umowę o zarządzanie PPK, jeżeli zatrudnia co najmniej 1 osobę zatrudnioną, w której imieniu zgodnie z przepisami jest obowiązany zawrzeć umowę o prowadzenie PPK.
- pracodawca w rozumieniu Kodeksu pracy, jeżeli ma NIP lub REGON;
- nakładca w stosunku do osób zatrudnionych;
- rolnicze spółdzielnie produkcyjne lub spółdzielnie kółek rolniczych w stosunku do osób zatrudnionych;
- zleceniodawca w stosunku do osób zatrudnionych, jeżeli ma NIP lub REGON;
- podmiot, w którym działa rada nadzorcza w stosunku do osób zatrudnionych;
- płatnik, jeżeli pracodawca nie ma NIP-u lub REGON-u.
Ustawa o pracowniczych planach kapitałowych przewiduje wyłączenie jej stosowania w stosunku do:
- mikroprzedsiębiorcy, czyli przedsiębiorcy, który w co najmniej 1 roku z 2 ostatnich lat obrotowych spełnia łącznie następujące warunki: zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w zł 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec 1 z tych lat nie przekroczyły równowartości w zł 2 milionów euro, przy czym wyłączenie stosowania regulacji dotyczących PPK w tym wypadku nastąpi, jeżeli wszystkie osoby zatrudnione złożą podmiotowi zatrudniającemu w formie pisemnej deklarację rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK zawierającą dane dotyczące podmiotu zatrudniającego i uczestnika PPK oraz oświadczenie uczestnika PPK o posiadaniu przez niego wiedzy o konsekwencjach jej złożenia;
- podmiotu zatrudniającego będącego osobą fizyczną, który zatrudnia, w zakresie niezwiązanym z działalnością gospodarczą tego podmiotu, osobę fizyczną, w zakresie niezwiązanym z działalnością gospodarczą tej osoby.
- pracownicy, z wyjątkiem pracowników przebywających na urlopach górniczych i urlopach dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla oraz młodocianych;
- osoby fizyczne wykonujące pracę nakładczą, które ukończyły 18. rok życia;
- członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych;
- osoby fizyczne, które ukończyły 18. rok życia, wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
- członkowie rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji;
- osoby wskazane wcześniej, a przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego
– podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tych tytułów w Rzeczypospolitej Polskiej.
Ograniczenia w zawieraniu umowy o PPK
Podmiot zatrudniający nie zawrze umowy o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej, która najpóźniej w pierwszym dniu zatrudnienia ukończyła 70. rok życia.
W przypadku zawierania umowy o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej, która ukończyła 55. rok życia i nie ukończyła 70. roku życia, podmiot zatrudniający może zawrzeć taką umowę wyłącznie na jej wniosek, o czym powinien poinformować taką osobę.
Wpłaty do PPK
Podmiot zatrudniający i uczestnik PPK dokonują wpłat podstawowych do PPK z własnych środków, ale mogą również zadeklarować finansowanie wpłat dodatkowych. Wpłaty mogą być dokonywane do wykorzystania limitu rocznego, który określono na poziomie równowartości w zł kwoty 50 000 dolarów amerykańskich, według średniego kursu dolara amerykańskiego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający 31 grudnia roku poprzedzającego dany rok kalendarzowy.
Czy poinformować bliskich o posiadaniu PPK?
Obecnie kilkanaście podmiotów prowadzi PPK. Środki zgromadzone w PPK podlegają wypłacie po śmierci posiadacza PPK uprawnionym – bliskim mu osobom. Uprawnieni muszą wiedzieć, do jakiej instytucji powinni się w tym celu zgłosić. Dlatego, aby ułatwić im takie zadanie, warto poinformować bliskich o posiadanych PPK.
Środki w PPK a majątek wspólny
Pracownik pozostający w związku małżeńskim powinien pamiętać o tym, że środki gromadzone w PPK stanowią majątek wspólny, chyba że strony zawarły intercyzę lub rozdzielność majątkowa powstała z mocy prawa lub orzeczeniem sądu. Wspólność majątkowa powstaje między małżonkami z mocy prawa z chwilą zawarcia małżeństwa.
Wspólność majątkowa określana także jako wspólność ustawowa obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jedno z nich.
- pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
- dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
- środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
- kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS-ie;
- środki zgromadzone na koncie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego oraz na subkoncie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego.
Wspólność majątkowa małżonków ustaje:
- w przypadku orzeczenia rozwodu,
- w przypadku orzeczenia separacji,
- w przypadku orzeczenia sądu o rozdzielności małżeńskiej mimo formalnego pozostawania przez małżonków w związku małżeńskim,
- z chwilą zawarcia przed notariuszem umowy majątkowej małżeńskiej ustanawiającej rozdzielność majątkową,
- w przypadku ubezwłasnowolnienia małżonka,
- w przypadku ogłoszenia upadłości małżonka,
- z chwilą śmierci jednego z małżonków.
Wypłata z PPK w przypadku śmierci posiadacza będącego w związku małżeńskim
W chwili śmierci posiadacza PPK, który pozostawał w związku małżeńskim, prowadząca PPK instytucja finansowa dokonuje wypłaty transferowej połowy środków zgromadzonych na rachunku PPK zmarłego uczestnika na rachunek PPK, IKE lub PPE małżonka zmarłego uczestnika PPK, w zakresie, w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej.
Następuje to w terminie 3 miesięcy od dnia przedstawienia przez małżonka zmarłego uczestnika PPK odpisu aktu zgonu, aktu małżeństwa oraz oświadczenia, w postaci papierowej, o stosunkach majątkowych, które istniały między nim a zmarłym uczestnikiem PPK, oraz udokumentowania sposobu uregulowania tych stosunków, jeżeli między małżonkami nie istniała wspólność ustawowa.
Jeżeli małżonek zmarłego uczestnika PPK jest stroną więcej niż 1 umowy o prowadzenie PPK lub uczestnikiem PPE, wypłaty transferowej dokonuje się na rachunek PPK wskazany przez tego małżonka we wniosku.
Przepisy prawa dopuszczają możliwość wypłaty zgromadzonych środków w formie pieniężnej. Może to nastąpić na wniosek małżonka zmarłego uczestnika PPK. Zwrot następuje w terminie 3 miesięcy od dnia przedstawienia dowodu, że środki zgromadzone na rachunku PPK zmarłego uczestnika PPK przypadły temu małżonkowi.
Przykład 1.
Pani Julita oszczędzała w PPK. Kobieta zmarła, będąc żoną pana Bogusława. Małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej. Czy mężczyzna otrzyma środki zgromadzone w PPK po śmierci żony? Jeśli pan Bogusław dopełni wymaganych formalności, połowa środków zgromadzonych przez jego żonę zostanie mu wypłacona albo w formie wypłaty transferowej, albo w formie pieniężnej.
Wypłata z PPK w przypadku śmierci posiadacza, gdy nie zostały one wypłacone w trybie przewidzianym dla małżonka
Gdy posiadane środki przez zmarłego posiadacza PPK nie zostały wypłacone w trybie przewidzianym wcześniej – wypłacone małżonkowi, wówczas pozostałe środki są przekazywane osobom uprawnionym.
Podlegają one wypłacie w sposób wskazany we wniosku osoby uprawnionej w formie:
- wypłaty transferowej do PPK,
- wypłaty transferowej do IKE,
- wypłaty transferowej do PPE,
- w formie pieniężnej.
Zwrot środków pieniężnych może dotyczyć całości lub części środków zgromadzonych na rachunku PPK zmarłego uczestnika PPK.
- odpisem aktu zgonu uczestnika PPK i dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby uprawnionej, albo
- odpisem prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia, oraz zgodnego oświadczenia wszystkich spadkobierców o sposobie podziału środków zgromadzonych przez zmarłego uczestnika PPK lub prawomocnego postanowienia sądu o dziale spadku, oraz dokumentów stwierdzających tożsamość spadkobierców
– chyba że osoba uprawniona zażąda dokonania wypłaty transferowej lub zwrotu w terminie późniejszym.
Przykład 2.
Pan Tadeusz miał 2 dzieci. Mężczyzna zmarł, jednak przed śmiercią poinformował najbliższych, że od kilku lat miał PPK i wskazał, jaka instytucja prowadziła jego konto PPK. Czy rodzina zmarłego otrzyma wypłatę zgromadzonych przez niego środków? Zgromadzona kwota w PPK będzie przypadać dzieciom zmarłego posiadacza PPK. Zostanie ona podzielona między uprawnionych. Do spadku z mocy ustawy powołane są dzieci, dlatego każda z tych osób otrzyma przypadającą jej cześć środków. Gdyby pan Tadeusz sporządził testament i do spadku powołał jedno z dzieci lub inną osobę, to ta osoba będzie miała prawo do tych środków.
Podsumowanie
Podsumowując, informowanie bliskich o posiadaniu PPK pozwala ułatwić im procedurę odebrania należnych środków w wypadku śmierci posiadacza PPK. Z uwagi na to, że wiele instytucji prowadzi PPK, poszukiwanie właściwej instytucji może być czasochłonne.
