Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z dnia 10 maja 2023 roku w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów reguluje szczególne zasady, które obejmują bezpieczeństwo produktów konsumenckich (GPSR). Sprawdź poniższy artykuł, by dowiedzieć się więcej o ogólnych wymogach w tym zakresie.
Zakres stosowania GPSR
GPSR ma zastosowanie do produktów, które wprowadza się do obrotu lub udostępnia się na rynku w zakresie, w jakim prawo Unii nie zawiera mających taki sam cel przepisów szczególnych, które regulują bezpieczeństwo danych produktów. Rozporządzenie ma więc charakter uzupełniający.
W przypadku gdy produkty podlegają szczególnym wymaganiom związanym z bezpieczeństwem nałożonym przez prawo Unii, niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do aspektów i ryzyk lub kategorii ryzyk nieobjętych tymi wymaganiami.
GPSR nie ma zastosowania do produktów leczniczych do stosowania u ludzi ani do weterynaryjnych produktów leczniczych, żywności, pasz, żywych roślin i zwierząt, organizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie stosowanych w sposób ograniczony, a także do produktów z roślin i zwierząt bezpośrednio związanych z ich przyszłym rozmnażaniem, produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych, produktów ochrony roślin, sprzętu wykorzystywanego przez konsumentów do przemieszczania się lub podróży, w przypadku gdy jest on obsługiwany bezpośrednio przez usługodawcę w ramach usługi transportowej świadczonej konsumentom i nie jest obsługiwany przez samych konsumentów, statków powietrznych, o których mowa w art. 2 ust. 3 lit. d) rozporządzenia (UE) 2018/1139, a także do antyków.
GPSR ma natomiast zastosowanie do produktów wprowadzanych do obrotu lub udostępnianych na rynku, niezależnie od tego, czy są nowe, używane, naprawione lub odnowione. GPSR nie ma zastosowania do produktów wymagających naprawy lub odnowienia przed użyciem, w przypadku gdy produkty te są wprowadzane do obrotu lub udostępniane na rynku oraz noszą wyraźne oznaczenie, że wymagają naprawy lub odnowienia przed użyciem.
Przykład 1.
Spółka ma swoją siedzibą poza UE i oferuje sprzedaż produktów online w ramach UE, umożliwiając w szczególności zamawianie produktów przez konsumentów z UE do lokalizacji na terenie UE. Czy GPSR stosuje się do powyższego przypadku?
Tak, produkty oferowane do sprzedaży online lub w inny sposób na odległość uważa się za udostępnione na rynku, jeżeli oferta jest skierowana do konsumentów w Unii. Oferta sprzedaży uznawana jest za skierowaną do konsumentów w Unii, jeżeli odpowiedni podmiot gospodarczy w jakikolwiek sposób kieruje swoją działalność do jednego lub większej liczby państw członkowskich.
Bezpieczeństwo produktów konsumenckich - ogólne wymagania
Podmioty gospodarcze mogą wprowadzać do obrotu lub udostępniać na rynku tylko produkty bezpieczne.
Podczas oceny, czy produkt jest produktem bezpiecznym, uwzględnia się w szczególności następujące aspekty:
- właściwości produktu, w tym jego projekt, właściwości techniczne, skład, opakowanie, instrukcję montażu oraz, w stosownych przypadkach, instrukcję dotyczącą instalacji, używania i konserwacji;
- oddziaływanie na inne produkty, w przypadku gdy można racjonalnie przewidzieć, że będzie on używany wraz z innymi produktami, w tym wzajemne połączenie tych produktów;
- oddziaływanie, jakie inne produkty mogą mieć na produkt poddawany ocenie, w przypadku gdy można racjonalnie przewidzieć, że inne produkty będą używane wraz z tym produktem, w tym oddziaływanie przedmiotów niezintegrowanych, które mają determinować, zmieniać lub uzupełniać sposób działania produktu poddawanego ocenie, co musi zostać uwzględnione przy ocenie bezpieczeństwa produktu poddawanego ocenie;
- sposób prezentacji produktu, oznakowania na produkcie, w tym oznakowania informujące, czy produkt jest odpowiedni dla dzieci w określonym wieku, ostrzeżenia i instrukcje jego bezpiecznego używania i utylizacji, a także inne wskazówki lub informacje na temat produktu;
- kategorie konsumentów używających produktu, w szczególności poprzez ocenę ryzyka dla konsumentów podatnych na zagrożenia, takich jak dzieci, osoby starsze i osoby z niepełnosprawnościami, a także wpływ różnic wynikających z płci na zdrowie i bezpieczeństwo;
- wygląd produktu, jeżeli mógłby on skłonić konsumentów do używania produktu w sposób inny niż ten, dla którego został on zaprojektowany;
- gdy wymaga tego charakter produktu – odpowiednie właściwości cyberbezpieczeństwa niezbędne do ochrony produktu przed wpływami zewnętrznymi, w tym działających w złej wierze osób trzecich, w przypadku gdy taki wpływ mógłby oddziaływać na bezpieczeństwo produktu, w tym możliwość utraty połączenia;
- gdy wymaga tego charakter produktu – ewoluujące, uczące się i predykcyjne funkcje produktu.
Obowiązki producentów
Wprowadzając swoje produkty do obrotu, producenci zapewniają, aby produkty te zostały zaprojektowane i wytworzone zgodnie z ogólnym wymaganiem bezpieczeństwa.
Przed wprowadzeniem swoich produktów do obrotu producenci przeprowadzają wewnętrzną analizę ryzyka oraz sporządzają dokumentację techniczną zawierającą co najmniej ogólny opis produktu i jego zasadnicze właściwości istotne dla oceny jego bezpieczeństwa.
W stosownych przypadkach w odniesieniu do ryzyk związanych z danym produktem dokumentacja techniczna, o której mowa w akapicie pierwszym, musi również zawierać:
- analizę możliwych ryzyk związanych z produktem oraz rozwiązań stosowanych w celu wyeliminowania lub ograniczenia takich ryzyk, w tym wyniki ze sprawozdań dotyczących badań przeprowadzonych przez producenta lub przez inny podmiot w jego imieniu, oraz
- wykaz odpowiednich norm europejskich lub innych elementów zastosowanych w celu spełnienia ogólnego wymagania bezpieczeństwa.
W przypadku gdy normy europejskie, wymagania dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa lub elementy zastosowano tylko częściowo, producenci wskazują, które części zastosowano.
Producenci zapewniają wprowadzenie procedur mających na celu zapewnienie zgodności produktów produkowanych seryjnie z ogólnym wymaganiem bezpieczeństwa.
Zapewniają także dołączenie do swojego produktu jasnych instrukcji i informacji na temat bezpieczeństwa w języku łatwo zrozumiałym przez konsumentów, określonym przez państwo członkowskie, w którym dany produkt jest udostępniany. Wymaganie to nie ma zastosowania, jeżeli produkt może być używany bezpiecznie i w sposób zamierzony przez producenta bez takich instrukcji i informacji na temat bezpieczeństwa.
Obowiązki importerów
Przed wprowadzeniem produktu do obrotu importerzy zapewniają, aby produkt był zgodny z ogólnym wymaganiem bezpieczeństwa oraz aby producent spełnił wymagania określone GPSR.
W przypadku gdy importer stwierdzi lub ma powody, by przypuszczać, na podstawie posiadanych informacji, że produkt nie jest zgodny z GPSR, nie wprowadza tego produktu do obrotu, dopóki nie będzie on zgodny z wymaganiami. Ponadto w przypadku gdy produkt jest produktem niebezpiecznym, importer natychmiast informuje o tym producenta oraz zapewnia poinformowanie o tym organów nadzoru rynku za pośrednictwem portalu Safety Business Gateway.
Importerzy zapewniają, aby do importowanego przez nich produktu były dołączone jasne instrukcje i informacje na temat bezpieczeństwa w języku łatwo zrozumiałym dla konsumentów, określonym przez państwo członkowskie, w którym produkt jest udostępniany na rynku, z wyjątkiem sytuacji, w których produkt może być używany bezpiecznie i w sposób zamierzony przez producenta bez takich instrukcji i informacji na temat bezpieczeństwa.
Importerzy zapewniają, aby w czasie, gdy ponoszą odpowiedzialność za produkt, warunki jego przechowywania i transportu nie zagrażały zgodności produktu z ogólnym wymaganiem dotyczącym bezpieczeństwa oraz zgodności produktu z GPSR.
Importerzy przechowują kopię dokumentacji technicznej do dyspozycji organów nadzoru rynku przez okres 10 lat po wprowadzeniu produktu do obrotu oraz zapewniają, aby dokumenty mogły być udostępniane tym organom na żądanie.
Importerzy współpracują z organami nadzoru rynku i producentem w celu zapewnienia bezpieczeństwa produktu.
Obowiązki dystrybutorów
Przed udostępnieniem produktu na rynku dystrybutorzy weryfikują, czy producent oraz, w stosownych przypadkach, importer spełnili, w zależności od przypadku, wymagania określone w GPSR.
Dystrybutorzy zapewniają, aby w czasie, gdy ponoszą odpowiedzialność za produkt, warunki jego przechowywania lub transportu nie zagrażały zgodności produktu z ogólnym wymaganiem bezpieczeństwa oraz zgodności produktu, w zależności od przypadku, z wymaganiami określonymi w GPSR.
Bezpieczeństwo produktów konsumenckich a wewnętrzne procesy
Podmioty gospodarcze zapewniają wprowadzenie wewnętrznych procesów, które obejmują bezpieczeństwo produktów konsumenckich, umożliwiających im spełnienie odpowiednich wymagań GPSR.
