Jedną z naczelnych zasad Unii Europejskiej jest zasada swobodnego świadczenia usług, czyli tak zwana swoboda przedsiębiorczości. Została ona określona m.in. w orzecznictwie Unii Europejskiej. Wyjaśniamy czym jest, w czym pomaga i jakie są warunki otrzymania zaświadczenia A1.
Na czym polega swoboda przedsiębiorczości
Zgodnie z art. 56 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej osoby prowadzące działalność gospodarczą w jednym z państw członkowskich mogą prowadzić tą działalność także w innym kraju członkowskim UE.
Jednym z głównych założeń Unii Europejskiej jest stworzenie takich środków, które będą sprzyjały funkcjonowaniu rynku wewnętrznego poprzez umożliwienie swobodnego przepływu towarów, usług, kapitału i osób. Z zasady tej wynika również możliwość prowadzenia działalności gospodarczej równocześnie w kilku państwach członkowskich.
Z zasady swobody przedsiębiorczości wynika również możliwość założenia biura, zarządzanego przez pracowników osoby prowadzącej działalność gospodarczą bez konieczności zakładania oddziału czy filii. Swoboda przedsiębiorczości obejmuje także spółki, które zostały powołane zgodnie z prawem jednego z państw członkowskich oraz posiadają siedzibę oraz zarząd w jednym z państw członkowskich.
Generalnie obowiązkiem każdego przedsiębiorcy jest ustalenie właściwego ustawodawstwa w oparciu o dwie zasady miejsca wykonywania pracy oraz jednego ustawodawstwa właściwego.
Objęcie przedsiębiorców obowiązkowymi składkami z zakresu zabezpieczenia społecznego
Osoba prowadząca działalność gospodarczą jest objęta obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. W zależności od kraju Unii Europejskiej przepisy dotyczące zasad podlegania, obliczania i wysokości składek różnie się kształtują. Jedną z najważniejszych zasad prowadzenia działalność gospodarczej i podlegania przepisom z zakresu zabezpieczenia społecznego jest podleganie w tym samym okresie zabezpieczeniu społecznemu wyłącznie w jednym państwie.
Jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą na terenie jednego kraju, jednak zdecyduje że przez okres 24 miesięcy będzie ją prowadził na terytorium innego państwa członkowskiego to nadal może być ubezpieczony na terenie jednego kraju.
Jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą na terenie Polski od kilku lat, zajmuje się sprawami budowlanymi podjęcie kontraktu na terenie innego kraju UE na pewien okres nie będzie powodował konieczności przeniesienia siedziby do innego kraju.
W czasie prowadzenia działalności na terenie innego kraju nadal można podlegać przepisom w zakresie zabezpieczenia społecznego obowiązującym na terenie polski.
Aby przedsiębiorca mógł być ubezpieczony w Polsce, musi spełnić łącznie następujące warunki:
- Działalność gospodarcza przez przedsiębiorcę jest prowadzona w Polsce przez minimum 2 miesiące przed przeniesieniem jej za granicę.
- Działalność gospodarcza musi być udokumentowana przez posiadanie faktur, rachunków lub umów.
- Działalność w innym państwie członkowskim będzie miała ten sam charakter co działalność na terenie Polski.
Jeżeli powyższe warunki są spełnione należy złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia A1.
W przypadku natomiast, gdy działalność będzie prowadzona w innej dziedzinie, należy w Polsce wyrejestrować się ze wszystkich ubezpieczeń społecznych i zarejestrować się w kraju w którym zamierza prowadzić się działalność gospodarczą.
Wniosek o wydanie zaświadczenia A1
Wniosek składa się w oddziale ZUS właściwym ze względu na siedzibę prowadzonej działalności gospodarczej. Zaświadczenia takie ma charakter informacyjny, potwierdza, że nadal się jest objętym zabezpieczeniem społecznym w Polsce. Wynika z tego, że składki na ubezpieczenie społeczne nadal opłacane w Polsce. Z wnioskiem o wydanie zaświadczenia może wystąpić pracodawca, osoba wykonująca pracę na własny rachunek, pracownik.
Pracownicy delegowani do pracy za granicą mogą korzystać z sytemu zabezpieczenia społecznego kraju, w którym wykonywali pracę przez dokonaniem delegowania. Należy złożyć wniosek o formularz PD A1 wydawany przez zakład ubezpieczeń społecznych do kraju w którym ubezpiecza się pracowników. Pracownik nie będzie musiał wówczas opłacać składek na ubezpieczenie społeczne w innym państwie. W wniosku o wydanie dokumentu A1 należy podać daty rozpoczęcia i zakończenia delegowania w innym kraju UE. Okres delegowania maksymalny to czas 24 miesięcy.
W przypadku gdy przewiduje się że czas delegowania pracownika będzie dłuższy niż 24 miesiące, należy wnioskować o przedłużenie okresu. W przypadku gdy zaświadczenie A1 nie zostanie przedłużone należy przystąpić do systemu zabezpieczenia społecznego kraju przyjmującego.
Zgodnie z rozporządzeniem UE nr 883/04 i rozporządzeniem UE nr 987/09 prawo do wyrobienia Karty A1 posiadają pracownik wykonujący pracę w więcej niż jednym państwie UE, przedsiębiorca wykonujący swoje usługi w więcej państw UE, urzędnik służby cywilnej, marynarz, członek załogi lotniczej.
Wniosek o wydanie zaświadczenia można złożyć osobiście, wysłać pocztą lub w formie elektronicznej. W przypadku braku posiadania zaświadczenia A1, będzie oznaczało konieczność opłacenia składek w państwie w którym wykonuje się pracę.
Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009, zwanym dalej „rozporządzeniem”, zadaniem wszystkich państw członkowskich powinny podjąć wspólne prace dotyczące udzielenia pomocy ubezpieczonym, aby nie narazić ich na szkodę, jeżeli nie złożyły one swojego wniosku o wydanie zaświadczenia w odpowiednim czasie.
Rozporządzenie określa warunki w jakim osoba wykonująca pracę w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie właściwe, ma obowiązek poinformować instytucje właściwą państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie w dany przypadku. Instytucja ta wyda wówczas zainteresowanej osobie zaświadczenie.
Podstawa prawna
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego w Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r.
- Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
