Od 2020 roku zmieniła się metoda obliczania zaliczki na podatek dochodowy w miesiącu, gdy ma miejsce przekroczenie progu podatkowego. W praktyce oznacza to, że w miesiącu przekroczenia podatnicy płacą zaliczkę w sposób proporcjonalny: dochody do kwoty 120 000 zł należy objąć podatkiem w wysokości 12%, natomiast ponad tę kwotę – 32%. W tym zakresie przepisy nie budzą żadnych wątpliwości. Pytania natomiast nasuwają się w kontekście osób objętych ulgą PIT dla młodych. Kiedy osoba do 26. roku życia musi zacząć płacić podatek dochodowy? W jakiej wysokości? Odpowiedzi na te pytania nie są takie oczywiste.
Kogo dotyczy ulga dla młodych?
Ulga dla młodych to specjalne zwolnienie od podatku PIT dedykowane osobom przed 26. rokiem życia. Obejmuje ono określone rodzaje przychodów do łącznej kwoty 85 528 zł rocznie. Celem ulgi jest ułatwienie młodym osobom startu na rynku pracy oraz zapewnienie im okresu ochronnego w pierwszych latach kariery zawodowej.
Do zwolnionych przychodów należą m.in.:
wynagrodzenia z umów o pracę,
dochody z umów zlecenia (z wyłączeniem zleceń do 200 zł),
wynagrodzenia za odbywanie praktyk absolwenckich i staży studenckich,
Kto nie skorzysta z ulgi dla młodych?
Ulga dla młodych, choć korzystna dla wielu osób przed 26. rokiem życia, nie obejmuje wszystkich rodzajów przychodów. Z ulgi nie skorzystają osoby, które uzyskują dochody z:
działalności gospodarczej,
umów o dzieło (bez względu na kwotę),
umów zlecenia do kwoty 200 zł,
umów zlecenia z prawami autorskimi,
umów zlecenia z nierezydentami Polski.
Ulga dla młodych to cenne wsparcie dla osób rozpoczynających karierę zawodową. Warto jednak wiedzieć, że jej działanie ma pewne ograniczenia czasowe. Aby móc korzystać z ulgi, niezbędne jest nieprzekroczenie 26. roku życia. Oznacza to, że ostatnim dniem, w którym przysługuje ulga, jest dzień 26. urodzin. Istotny jest tu fakt, że w dniu 26. urodzin przychody nadal mogą być objęte ulgą. Natomiast od następnego dnia możliwość skorzystania z ulgi wygasa. Warto więc pamiętać, że data urodzin jest kluczowa dla określenia ostatniego terminu korzystania z ulgi dla młodych. Po przekroczeniu 26. roku życia, niezależnie od daty osiągnięcia przychodu, ulga nie będzie już przysługiwać.
Kiedy osoba objęta ulgą PIT dla młodych musi zacząć płacić podatek?
Osoby do 26. roku życia są co do zasady zwolnione z opłacania zaliczki na podatek dochodowy. Istnieją oczywiście limity ograniczające tę ulgę. Ulga bez PIT przysługuje młodym do poziomu przychodów równych 85 528 zł. Powyżej tego limitu dochody zostają objęte podatkiem w wysokości 12%.
W praktyce oznacza to, że w celu określenia, kiedy młody pracownik zacznie opłacać zaliczki na podatek, należy zsumować kwoty wynagrodzenia brutto pracownika, aż do momentu przekroczenia kwoty 85 528 zł. Kwota wykraczająca poza ten limit zostanie objęta podatkiem w wysokości 12%.
Opodatkowanie po przekroczeniu limitu:
12%: od 85 528 zł do 120 000 zł – oznacza to, że jeśli zarobki młodego pracownika mieszczą się w tym przedziale, ale przekraczają 85 528 zł, to podatek od nadwyżki ponad 85 528 zł wyniesie 12%;
32%: powyżej 120 000 zł – kwota ponad 120 000 zł opodatkowana jest wyższą stawką 32%.
Do kwoty przychodu w wysokości 85 528 zł podatnik poniżej 26. roku życia zostaje zwolniony z obowiązku opłacania podatku dochodowego. Po przekroczeniu tego limitu dochody podatnika zostaną objęte podatkiem w wysokości 12%.
Przekroczenie progu podatkowego przez osobę z ulgą PIT dla młodych
Duże wątpliwości budzi kwestia tego, w którym momencie u młodej osoby ma miejsce przekroczenie progu podatkowego. W okresie osiągania przychodów do wysokości kwoty 85 528 zł nie odprowadza się za nią podatków, ale z praktycznego punktu widzenia, nie oznacza to, że nie osiąga ona dochodów. Z kolei podstawą do określenia momentu przekroczenia pierwszego progu podatkowego jest kwota dochodu liczona w sposób narastający.
Logiczne wydawałoby się sztuczne określenie kwoty dochodu liczonego w sposób narastający za okres, w którym osoba do 26. roku życia nie płaciła podatku. Wtedy moment przekroczenia progu podatkowego nadszedłby o wiele szybciej, co w konsekwencji oznaczałoby większe wpływy do skarbu państwa.
Jednak w tym przypadku prawo działa na korzyść podatnika. Po przekroczeniu kwoty przychodów w wysokości 85 528 zł otwiera się nowa pula limitu, tym razem dochodu w wysokości 85 528 zł. Dopiero po przekroczeniu dochodu opodatkowanego młody podatnik zacznie opłacać podatek według stawki 32%. Takie stanowisko potwierdza również Krajowa Informacja Skarbowa w odpowiedziach na pytania zadane poprzez portal podatkowy.
Od momentu objęcia osoby młodej obowiązkiem podatkowym w wysokości 12% należy od zera zacząć naliczać dochód w sposób narastający w celu określenia, kiedy ma miejsce przekroczenie progu podatkowego (85 528 zł).
Przykład 1.
Pan Adam zarabia 15 000 brutto, ma on 24 lata i jest zatrudniony na umowę o pracę. W czerwcu 2024 roku pracownik uzyskał wynagrodzenie w wysokości: 15 000,00 zł, ale łącznie jego wynagrodzenie brutto przekracza 85 528 zł (6 miesięcy × 15 000 zł brutto). Kwota wykraczająca poza ten limit zostanie objęta podatkiem w wysokości 12%. Jak będzie wyglądać wyliczenie wynagrodzenia w praktyce, jeślimiejsce jego zamieszkania znajduje się tam, gdzie zakład pracy, a ulga podatkowa wynosi 300 zł?
15 000 zł brutto od stycznia do czerwca 90 000 zł (6 miesięcy × 15 000 zł brutto)
90 000 zł brutto – 85 528 zł brutto = 4472,0 zł – kwota wykraczająca poza limit
4472 zł × 13,71% = 613,11 zł (składki społeczne od kwoty nadwyżki)
KUP: 250,00 zł
Podstawa opodatkowania w czerwcu: 4472,0 zł – 613,11 zł – 250 zł (koszty uzyskania przychodu) = 3608,89 zł ~ 3609 zł
Podstawa składki zdrowotnej: 15 000 zł – (15 000,0 zł × 13,71%) = 12 943,0 zł
Składka zdrowotna: 12 943,0 × 9% = 1164,92 zł
Zaliczka na podatek – 3609 zł × 12% – 300 zł (ulga podatkowa) = 133 zł
Wynagrodzenie netto za czerwiec: 15 000 zł brutto – 2056,50 zł (składki społeczne) – 1164,92 zł (składka zdrowotna) – 133 zł (podatek) = 11 645,58 zł.
Przykład 2.
Pan Adam z przykładu 1. przykładu od lipca otrzymał podwyżkę i od tego miesiąca zarabia 24 tysięcy brutto. Jak będzie obliczone jego wynagrodzenie w grudniu 2025 roku? Dochód narastająco od stycznia do grudnia 126 366,49 (dochód liczony od czerwca po przekroczeniu 85 528 zł brutto):
- od stycznia do maja (wypłata na ostatni dzień miesiąca) – dochód 0 zł
- czerwiec – dochód narastający 3608,89 zł
- lipiec – dochód narastający 24 068,49 zł
- sierpień – dochód narastający 44 528,09 zł
- wrzesień – dochód narastający 64 987,69 zł
- październik – dochód narastający 85 447,29 zł
- listopad – dochód narastający 105 906,89 zł
- grudzień – dochód narastający 126 366,49 zł
- grudzień – 126 366,49 zł – 120 000 zł = 6366,46 (nadwyżka ponad pierwszy próg)
Podstawa opodatkowania w grudniu: 24 000 zł – 3290,40 zł (składki społeczne) – 250 zł (koszty uzyskania przychodu) = 20 459,60 ~20 460 zł
Podstawa składki zdrowotnej: 24 000 – (24 000 × 13,71%) = 20 709,60 zł
Składka zdrowotna: 20 709,60 zł × 9% = 1863,86 zł
Zaliczka na podatek:
- 20 460,0 zł – 6366,49 zł = 14093,51 × 12% = 1691,22 zł
- 20 460,0 zł -14 093,51 zł = 6366,49 × 32% = 2037,28 zł
Razem: 3428,50 – 300 zł (ulga podatkowa) = 3429 zł
Wynagrodzenie netto za grudzień: 24 000 zł brutto – 3290,40 (składki społeczne) - 1863,86 (zdrowotna) – 3429 zł = 15 416,74 zł
Podsumowanie
Ulga dla młodych to istotne wsparcie dla młodych osób rozpoczynających swoją karierę zawodową. Zwolnienie z podatku PIT daje im więcej pieniędzy w kieszeni, co może ułatwić im oszczędzanie, inwestowanie lub realizowanie swoich planów zawodowych.
Ulga dla młodych, choć korzystna, nie oznacza całkowitego zwolnienia z obowiązków. Mimo braku podatku PIT od części przychodów, składki na ZUS i NFZ nadal muszą być odprowadzane. Oznacza to, że jeśli młoda osoba objęta jest ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnymi, to nawet korzystając z ulgi, musi płacić składki tak jak do tej pory.
Ulga dotyczy wyłącznie podatku PIT, a nie składek na ubezpieczenia.
