Przywrócenie terminu podatkowego - jak uzasadnić wniosek?

Sytuacją wysoce niepożądaną w przedsiębiorstwie jest przegapienie terminu podatkowego. Z tego artykułu dowiesz się, w jakich okolicznościach przysługuje przywrócenie terminu podatkowego, oraz w jakich przypadkach unikniemy konsekwencji przegapienia terminu.

Przywrócenie terminu nie jest łatwe. Oto co należy zrobić, aby prawidłowo się o nie ubiegać:

1. Złożyć wniosek o przywrócenie terminu,
2. Wykazać we wniosku, że spóźnienie nie było z Twojej winy,
3. Złożyć wniosek w ciągu 7 dni od momentu, gdy przyczyna opóźnienia przestała istnieć,
4. Równocześnie złożyć zaległy dokument (np. odwołanie), którego dotyczył termin.

Bez spełnienia tych warunków przywrócenie terminu nie będzie możliwe.

Przywrócenie terminu podatkowego

W przypadku nie dotrzymania terminu w sprawie podatkowej, przepisy pozwalają w pewnych sytuacjach na „przywrócenie” tego terminu, czyli uznanie, że czynność została wykonana w odpowiednim czasie. Aby było to możliwe, osoba ta musi udowodnić, że spóźnienie nie wynikło z jej winy i że zrobiła wszystko, co mogła, żeby dotrzymać terminu. Brak dotrzymania terminu oznacza, że dana czynność (np. złożenie dokumentu) jest nieważna i nie wywołuje żadnych skutków prawnych.

Przywrócenie terminu jest możliwe tylko dla terminów procesowych, czyli tych, które dotyczą konkretnego postępowania już w toku, gdzie strona może realizować swoje prawa. Nie można przywrócić terminów materialno-prawnych, takich jak np. terminy na złożenie deklaracji, zapłatę podatku czy wniosku o wznowienie postępowania, ponieważ te terminy inicjują dopiero nowe procedury.

Można przywrócić jedynie termin, który już minął, ale nie:

1. Terminu, który nadal trwa (np. złożenie wniosku o przywrócenie terminu przed jego upływem).
2. Terminu, który jeszcze się nie rozpoczął (np. z powodu błędnego doręczenia decyzji podatkowej).

W przypadku problemów z doręczeniami elektronicznymi, jeśli decyzja była np. uszkodzona, nieczytelna lub niezgodna z przepisami, można argumentować, że termin w ogóle nie zaczął biec. Jeśli strona nie mogła dotrzymać terminu z przyczyn od niej niezależnych, może to być podstawą do jego przywrócenia, ale trzeba to udowodnić.

Jak udowodnić, że przegapienie terminu nastąpiło nie z winy przedsiębiorcy?

Aby przywrócić termin wystarczy, że osoba zainteresowana uprawdopodobni, że spóźnienie nie było z jej winy – nie trzeba udowadniać tego w pełni. Oznacza to, że wymagania dowodowe są mniej rygorystyczne, ale nadal konieczne jest przedstawienie wiarygodnych dowodów. Same wyjaśnienia zawarte we wniosku nie wystarczą.

Przykłady takich dowodów to:

1. Dokumentacja medyczna w przypadku hospitalizacji,
2. Zaświadczenie o klęsce żywiołowej, np. z instytutu meteorologicznego,
3. Potwierdzenie z urzędu pocztowego, jeśli placówka była zamknięta.

Przesłanki przywrócenia terminu podatkowego

Zgodnie z przepisem art. 162 Ordynacji podatkowej:

• W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na wniosek zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy [por. § 1];
• Podanie o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi. Jednocześnie z wniesieniem podania należy dopełnić czynności, dla której był określony termin [por. § 2];
• Przywrócenie terminu do złożenia podania przewidzianego w § 2 jest niedopuszczalne [por. § 3]
• Przepisy § 1-3 stosuje się do terminów procesowych [por. § 4].

Według wyroku Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 8 marca 2017 roku o sygnaturze akt I SA/Wr 1536/16: 

"Do okoliczności faktycznych uzasadniających brak winy w uchybieniu terminu przez zainteresowanego zalicza się przykładowo przerwę w komunikacji, nagłą chorobę, która nie pozwoliła na wyręczenie się inną osobą, powódź, pożar. Chodzi tu zatem o okoliczności wyjątkowe, które uniemożliwiły dochowanie terminu."

W przypadku powoływania się na chorobę należy równocześnie uprawdopodobnić, że nie można było skorzystać z pomocy osób trzecich. Według wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 lutego 2018 r., sygn. akt II FSK 361/16: 

"Powołanie się wyłącznie na chorobę bez wskazania jej rodzaju i uprawdopodobnienia, że nie można było skorzystać z pomocy osób trzecich nie jest wystarczające."

Sąd nie ma obowiązku przypominać o terminie.

W wyroku z dnia 29 października 1996 r., sygn. akt I SA/Po 233/96, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził: "Trudno wymagać, aby organ podatkowy z własnej inicjatywy pouczał stronę o przysługującym jej prawie wniesienia prośby o przywrócenie terminu, tym bardziej, że na tym etapie postępowania nie była temu organowi znana data ustania przyczyny uchybienia terminu.”

Wojewódzki Sądu Administracyjny w Warszawie z dnia 16 marca 2005 r. w wyroku o sygn. akt. III SA/Wa 2426/04 podzielił powyższy pogląd.

Popełnienie błędu przez profesjonalistę będącego pełnomocnikiem

Przywrócenie terminu dotyczy osoby zainteresowanej, a nie jej pełnomocnika. Jeśli podatnik wybrał profesjonalnego pełnomocnika (np. prawnika lub doradcę podatkowego) i ten popełnił błąd, podatnik nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji, ponieważ wykazał należytą staranność w wyborze osoby do pomocy. Uchybienie terminu w takiej sytuacji nie wynika z winy samego podatnika.

Wstrzymanie wykonanie decyzji

Jeśli podatnik spóźnił się z wniesieniem odwołania lub zażalenia w sprawie podatkowej, decyzja lub postanowienie stają się ostateczne i mogą być wykonane. Jednak zanim organ podatkowy rozpatrzy wniosek o przywrócenie terminu, podatnik może poprosić o wstrzymanie wykonania tej decyzji lub postanowienia.

Organ odwoławczy rozpatruje wnioski o przywrócenie terminu, ale to organ pierwszej instancji zawsze decyduje o wstrzymaniu wykonania decyzji lub postanowienia. Przepis ten daje podatnikowi szansę na zatrzymanie wykonania decyzji do czasu rozpatrzenia tego wniosku.

Warto pamiętać, że:

• Wstrzymanie wykonania decyzji lub postanowienia następuje tylko wtedy, gdy strona (np. podatnik) złoży odpowiedni wniosek;
• Organ podatkowy decyduje o wstrzymaniu według własnego uznania – nie jest to obowiązkowe;
• Przepisy nie określają konkretnych powodów, które muszą zostać spełnione, aby organ wstrzymał wykonanie decyzji. Organ może uwzględnić dowolne argumenty przedstawione przez podatnika;
• Na decyzję o wstrzymaniu wykonania (lub jego odmowie) nie można złożyć zażalenia.

Podsumowanie

Uzyskanie przywrócenia terminu podatkowego wiążę się z zachowaniem konkretnych wymogów. Jak dowiadujemy się z powyższego artykułu nie jest to możliwe w każdym przypadku, jednakże mamy nadzieję, iż dzięki zawartych w nim informacjach pomoże on naszym czytelnikom w prawidłowym składaniu wniosków i zostaną one rozpatrzone pozytywnie.

Podstawa prawna

• Ordynacja podatkowa z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 137, poz. 926 zm.).

Orzecznictwo

• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 października 1996 r. o sygn. akt I SA/Po 233/96;
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 marca 2005 r. III SA/Wa 2426/04;
• Wyrok Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 8 marca 2017 roku o sygnaturze akt I SA/Wr 1536/16;
• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 lutego 2018 r., sygn. akt II FSK 361/16.

Na podstawie

• Mariański (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz. Wyd. 2, Warszawa 2023.

Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.

Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.