Re_Open UK czyli dotacje dla firm, które ucierpiały przez brexit

Jednym z kluczowych wyzwań Unii Europejskiej jest motywowanie do ciągłego podnoszenia konkurencyjności firm na rynku wspólnotowym. Wystąpienie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej spowodowało wiele negatywnych skutków, które dotknęły również przedsiębiorców działających na terenie Polski. Wystarczy wskazać dane GUS ze stycznia 2021 roku w porównaniu do stycznia 2019 roku, z których wynika, że polski eksport towarów do Zjednoczonego Królestwa zmniejszył się o 28,7%, a import – aż o 59,7%, co jednoznacznie pokazuje skalę niekorzystnych zmian. Na specjalnym szczycie Rady Europejskiej, który odbył się 21 lipca 2020 roku, ogłoszono ustanowienie nowego instrumentu – pobrexitowej rezerwy dostosowawczej o łącznym budżecie 5 mld euro. Decyzją wykonawczą Komisji (UE) 2021/1803 z dnia 8 października 2021 roku określono tymczasowe kwoty przydzielone każdemu państwu członkowskiemu. Polsce przyznano 115 126 279 euro. W celu zapewnienia sprawnego wydatkowania środków Minister Funduszy i Polityki Regionalnej powierzył zadania związane z zarządzaniem środkami przeznaczonymi dla przedsiębiorców Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej. Sprawdź, jakie są założenia programu Re_Open UK!

Re_Open UK – założenia programu

Działania finansowane w ramach programu mają zmierzać do łagodzenia negatywnych skutków brexitu, które szczególnie wyraźnie ujawniły się po zakończeniu okresu przejściowego, tj. po 31 grudnia 2020 roku. Wsparcie zostanie skierowane do przedsiębiorców najbardziej dotkniętych wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej, którzy wykażą, jakie zaszły zmiany w zakresie wymiany handlowej z rynkiem brytyjskim oraz wzrost kosztów tej wymiany. Podmiot udzielający wsparcia będzie badał w szczególności: prawidłowość zadeklarowanych wydatków, ich bezpośredni i wyłączny związek z negatywnymi skutkami brexitu potwierdzony dokumentacją dowodową oraz zgodność z katalogiem kosztów. Na wnioskodawcy ciąży obowiązek udowodnienia, że wystąpienie wskazanych negatywnych skutków gospodarczych związane jest wyłącznie i bezpośrednio z brexitem, przedstawiając jego zdiagnozowane i mierzalne skutki dla swojego przedsiębiorstwa potwierdzone dokumentacją dowodową. W przypadku gdy przedsiębiorca został dotknięty również skutkami pandemii COVID-19, ocenie podlega, czy z informacji zawartych we wniosku o dofinansowanie wynika, że projekt dotyczy wyłącznie skutków brexitu, a nie skutków pandemii.

Typy projektów 

W ramach Programu Re_Open UK dopuszcza się składanie wniosków o dofinansowanie uwzględniających 4 typy projektów:

1. Nowe kierunki eksportu – polegające na udziale przedsiębiorcy w roli wystawcy w międzynarodowych imprezach targowych lub wystawienniczych oraz misjach gospodarczych. Zakres zaplanowanych przedsięwzięć związanych z wejściem na nowe rynki musi być uzasadniony i wynikać z posiadanego przez przedsiębiorcę modelu biznesowego/strategii/planu rozwoju. Dofinansowaniu podlegają projekty odnoszące się do działań związanych z: utrzymaniem relacji handlowych przedsiębiorstwa na rynkach, na których było już obecne, jednak tylko w zakresie wprowadzenia nowych produktów oraz wejścia na nowe rynki z już istniejącymi lub nowymi produktami. Katalog dopuszczalnych kosztów kwalifikowanych na międzynarodowych wydarzeniach obejmuje m.in.: zakup i zabudowę stoiska, rezerwację miejsca wystawowego, występ na imprezie targowej, organizację i obsługę techniczną stoiska, koszty podróży służbowych trzech pracowników uczestniczących w imprezach targowych, transport, ubezpieczenie oraz przygotowanie projektu i produkcję indywidualnych materiałów promujących produkty lub usługi na potrzeby imprezy targowej.
2. Re_start inwestycyjny – działania inwestycyjne, których efektem będzie wprowadzenie zmian w działalności gospodarczej wymuszonych negatywnymi skutkami brexitu (przy czym brexit musi mieć charakter wyłączny i bezpośredni względem zdiagnozowanych barier). Wsparcie dotyczy nabycia albo wytworzenia: nowych środków trwałych, robót i materiałów budowlanych oraz wartości niematerialnych i prawnych w formie patentów, licencji know-how oraz innych praw własności intelektualnej. 
3. Akcja adaptacja do zmian – skierowana do dwóch grup odbiorców ostatecznych:

• przedsiębiorców, którzy zamierzają kontynuować współpracę ze Zjednoczonym Królestwem i potrzebują podjąć działania związane z adaptacją swojego przedsiębiorstwa do nowych warunków wymiany handlowej (dofinansowaniu podlegają koszty zakupu środków trwałych usprawniających procesy produkcyjne i organizacyjne, koszty szkoleń dla pracowników i usług doradczych w zakresie przystosowania procesów w firmie do zmian pobrexitowych takich jak np. nowe reguły celne, nowe uwarunkowania w transporcie i logistyce),
• przedsiębiorców, którzy ze względu na ograniczenia w wolnym handlu muszą poszukiwać nowych rynków dla swoich produktów i usług (wsparcie dotyczy m.in.: kosztów usług doradczych w celu opracowania nowego modelu biznesowego/strategii/planu rozwoju, wyszukania potencjalnych partnerów zagranicznych, doradztwa w zakresie uzyskania certyfikacji, akredytacji, koncesji niezbędnych do prowadzenia działalności na docelowym rynku, projektowania wzornictwa opakowań, katalogów i opisów technicznych produktów, zakupu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych usprawniających procesy produkcyjne i organizacyjne w przedsiębiorstwie, szkolenia pracowników, którzy zajęli się nowymi obszarami działania firmy).

Sposób aplikowania 

Przedsiębiorca przygotowuje wniosek o dofinansowanie za pośrednictwem generatora udostępnionego na stronie www.reopen.biz po wcześniejszym utworzeniu indywidualnego konta w systemie informatycznym. Harmonogram rund aplikacyjnych określa: planowany termin rozpoczęcia oraz zakończenia naboru, rodzaj wnioskodawcy (MŚP lub przedsiębiorcy inni niż MŚP), typ projektu możliwy do realizacji oraz kwotę alokacji na dany nabór. W ramach danej rundy aplikacyjnej wnioskodawca może się ubiegać o dofinansowanie jednego projektu. W przypadku złożenia większej liczby wniosków ocenie podlega wyłącznie pierwszy, a pozostałe pozostają bez rozpatrzenia. 

Maksymalny poziom dofinansowania wydatków kwalifikowanych wynosi:

• do 85% dla przedsiębiorstw innych niż MŚP,
• do 100% dla MŚP.

Środki na pokrycie wkładu własnego należy wnieść wyłącznie w formie pieniężnej, ze środków własnych lub zewnętrznych źródeł finansowania w postaci wolnej od wszelkiego publicznego wsparcia finansowego. Wypłata dofinansowania następuje jedynie w formie refundacji poniesionych wydatków i jest przekazywana w walucie euro. Podmiot zarządzający nie określił minimalnej wartości kosztów kwalifikowanych projektu, maksymalne wydatki ustalił zaś na poziomie 5 mln euro. Doprecyzowano wartości maksymalne poszczególnych kosztów kwalifikowanych, które wynoszą odpowiednio; 15 tys. euro na stworzenie modelu biznesowego/strategii, 5 mln euro na inwestycje (środki trwałe, wartości niematerialne i prawne) oraz 50 tys. euro na udział w imprezach targowych i wystawienniczych, a także misjach gospodarczych. 

Wnioskodawca ma możliwość realizacji projektu:

• na podstawie wydatków rzeczywiście poniesionych,
• w formie kwot ryczałtowych,
• zarówno na podstawie rzeczywiście poniesionych wydatków, jak i w formie kwot ryczałtowych (w ramach tego samego zadania nie można łączyć dwóch form rozliczania).

Podmiot zarządzający programem ogłasza odrębne rundy naboru dla MŚP i przedsiębiorstw innych niż MŚP. Ocena wniosku dokonywana jest w terminie nie dłuższym niż 60 dni, licząc od dnia następującego po zakończeniu naboru w ramach danej rundy. W przypadku pierwszych trzech typów projektów okres realizacji działań może rozpocząć się po dniu złożenia wniosku o dofinansowanie, a jego zakończenie musi nastąpić najpóźniej 31 sierpnia 2023 roku. Operator udzielający wsparcia zakłada, że rozpoczęcie realizacji projektu nie powinno nastąpić później niż 5 miesięcy od daty złożenia wniosku. W przypadku rozpoczęcia realizacji projektu po złożeniu wniosku, a przed dniem zawarcia umowy, wnioskodawca ponosi wydatki na własne ryzyko. Wnioskodawca ma możliwość połączenia w ramach jednego projektu typy: Nowe kierunki eksportu, Re_start inwestycyjny oraz Akcja adaptacja do zmian. Czwarty typ projektów – Brexit bez straty nie może być łączony z żadnym innym, dlatego nabór wniosków odbywa się w ramach odrębnej rundy aplikacyjnej. 

Kryteria oceny wniosku 

W ramach programu Re_Open UK wniosek o dofinansowanie oceniany jest na podstawie następujących kryteriów:

• kryteria dostępu (sprawdzane na zasadzie spełnia/nie spełnia), gdzie ocenie podlega: kwalifikowalność wnioskodawcy oraz kwalifikowalność projektu (niespełnienie któregoś z kryteriów powoduje odrzucenie wniosku i nie podlega on dalszej ocenie),
• ogólne kryteria merytoryczne projektu (punktacja 0/1), gdzie sprawdzany jest: negatywny wpływ brexitu na wnioskodawcę, wpływ projektu na przeciwdziałanie negatywnym skutkom brexitu, czy przedmiot projektu nie dotyczy rodzajów działalności i sektorów wykluczonych, czy wydatki w ramach projektu są kwalifikowane w programie, oraz czy projekt spełnia kryteria obligatoryjne dla poszczególnych typów 1-4 (dopuszczona jest jednokrotna poprawa wniosku),
• szczegółowe kryteria merytoryczne oceny projektu (punktacja 0/90), gdzie ocenie podlega: spadek obrotów w handlu ze Zjednoczonym Królestwem (0/50) oraz wzrost kosztów administracyjnych, kadrowych, logistycznych, sprzętowych oraz doradztwa (0/40), (również dopuszczalna jednokrotna poprawa wniosku). 

Przeprowadzona diagnoza potrzeb przedsiębiorców w związku z wyjściem Zjednoczonego Królestwa z UE potwierdza, że przedsiębiorcy działający w Polsce i zajmujący się wymianą handlową ze Zjednoczonym Królestwem doświadczyli negatywnych skutków brexitu bez względu na wielkość, branżę i region działania. Największe przeszkody, z którymi muszą się mierzyć przedsiębiorcy to: powrót do kontroli celnych, które wpływają na opóźnienia w realizacji zamówień, konieczność przygotowania odpowiedniej dokumentacji przewozowej, wzrost kosztów administracyjnych ruchu towarowego oraz niedostateczna wiedza wśród przedsiębiorców na temat zmian w prawie. Program Re_Open UK umożliwia realizację zarówno projektów miękkich (doradztwo i szkolenia), jak i inwestycyjnych, które pozwolą polskim firmom zniwelować negatywne skutki wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej.