Przedsiębiorcy decydujący się prowadzić działalność gospodarczą w formie spółek kapitałowych mierzą się z pojęciem spółek kapitałowych w organizacji. Ich charakter i podmiotowość prawna różnią się od pozostałych spółek wymienionych w kodeksie handlowym. Pomimo, tego, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji jest podmiotem autonomicznym, nie stanowi ona odrębnej formy prawnej w ramach której przedsiębiorcy mogą prowadzić działalność gospodarczą.
Jak powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji ?
Treść art. 161 Kodeksu spółek handlowych stanowi, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, powstaje z chwilą zawarcia umowy spółki z o.o.
Wspólnicy dążą do powołania do życia nowej formy prawnej, w tym celu zawierają umowę spółki, która powinna określać:
- firmę i siedzibę spółki
- przedmiot działalności spółki
- wysokość kapitału zakładowego
- określenie ilości udziałów przypadających na jednego wspólnika
- liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników
- czas trwania spółki.
Wspólnik, który zamierza prowadzić spółkę jednoosobowo postanowienia te powinien zawrzeć w akcie założycielskim.
Przy sporządzaniu umowy w formie aktu notarialnego nie ma wątpliwości kiedy powstaje spółka, wystarczające jest, że wszyscy wspólnicy złożą oświadczenia woli o określonej treści. Problematyczne może okazać się ustalenie, kiedy powstaje spółka zawierana przy wykorzystaniu wzorca umowy – S24. Teoretycznie, zmienia się jedynie tryb zawierania umowy, który wymaga zastosowania odpowiednich formularzy. Z praktycznego punktu widzenia wykazanie istnienia spółki z o.o. w organizacji założonej w drodze wzorca umowy, może okazać się utrudnione z uwagi na konieczność posługiwania się wydrukiem wzorca. Niewątpliwie ranga umowy w formie aktu notarialnego jest znacznie większa i nie wywołuje dodatkowych kontrowersji.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, może powstać także na skutek przekształcenia innej formy prawnej. Jednak z uwagi na to, że przekształcenie wywołuje skutek z chwilą wpisu spółki przekształconej do KRS spółkaz ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji nie może powstać w drodze przekształcenia.
Status prawny spółki z o.o. w organizacji
Z powyższej analizy wynika, że spółka w organizacji jest jednym z etapów powstawania i konstytuowania się spółki kapitałowej jako osoby prawnej. Nie stanowi docelowej formy prowadzenia działalności. W wyniku zawarcia umowy spółka kapitałowa w organizacji staje się podmiotem odrębnym w stosunku do swoich wspólników. Może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Przymioty te świadczą o tym, że spółka w organizacji jest jednostką organizacyjną niebędącą osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, o której mowa w art. 331 § 1 Kodeksu cywilnego.
Spółka z o.o. jeszcze przed wpisem do KRS, może rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej, gromadzić majątek, zawierać umowy. Spółka z o.o. w organizacji jest pełnoprawnym członkiem obrotu gospodarczego. Może dochodzić swoich praw przed sądem, posiada zdolność upadłościową i restrukturyzacyjną. Podlega obowiązkowi ewidencyjnemu, posiada nr NIP, natomiast jako podmiot gospodarki narodowej posiada nr REGON. Jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług. Może zatrudniać pracowników i realizować wobec nich obowiązki pracodawcy.
Jedynym ograniczeniem w zakresie działalności spółki w organizacji jest brak możliwości zbywania przez nią udziałów spółki. W razie dokonania takiej czynności jest ona nieważna z mocy prawa. Pomimo tego, że spółka w organizacji ma charakter czasowy, ustawa nakazuje stosować wobec niej odpowiednie przepisy dotyczące danego typu spółki po wpisie do rejestru. Wątpliwości w szczególności budzi stosowanie przepisów, które mogą doprowadzić do daleko idących skutków, niedających się odwrócić, np. wystąpienie z żądaniem rozwiązania spółki z o.o. w organizacji lub wystąpienia z powództwem o wyłączenie wspólnika spółki z o.o. w organizacji. Podobnie należy traktować próbę podwyższenia lub obniżenia kapitału zakładowego w spółce w organizacji.
Wspólnicy spółki z o.o. w organizacji jednomyślnie mogą zmienić treść umowy spółki (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25.02.2009 r sygn. (II CSK 489/08).
Spółka z o.o. w organizacji reprezentowana jest przez zarząd albo przez pełnomocnika powołanego jednomyślną uchwałą wspólników. Powołanie zarządu jest jedną z koniecznych przesłanek powstania spółki z o.o. Zasadą jest, że członkowie zarządu powoływani są uchwałą wspólników podejmowaną bezwzględną większością głosów. Umowa spółki. może przewidywać inny sposób powoływania członków zarządu. Członkowie pierwszego zarządu mogą być również ustanowieni w samej umowie spółki z o.o., a zmiana w tym zakresie nie powoduje konieczności zmiany umowy spółki. Kodeks spółek handlowych nie wskazuje zasad, według których zarząd ma reprezentować spółkę w organizacji. Zastosowanie znajdą przepisy ogólne według, których zarząd może być jednoosobowy lub wieloosobowy. Przy zarządzie jednoosobowym spółkę reprezentuje jedyny członek zarządu samodzielnie, a przy zarządzie wieloosobowym wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem. W spółce jednoosobowej w organizacji jedyny wspólnik nie ma prawa reprezentowania spółki. Nie dotyczy to zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego. Obligatoryjnie wniosek o wpis spółki z o.o. do rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji może być reprezentowana przez pełnomocnika powołanego jednomyślną uchwałą wspólników, glosowanie ma charakter tajny. Przyjmuje się, że pełnomocnik może reprezentować spółkę z o.o. w organizacji tylko w okresie, gdy nie powołano w niej zarządu albo gdy zarząd z innych przyczyn nie jest zdolny do działania, w szczególności zgodnie z udzielonym pełnomocnictwem, ma on prawo reprezentowania spółki w organizacji w umowach oraz sporach między spółką a członkiem jej zarządu. Pełnomocnictwo to należy odróżnić od pełnomocnictwa udzielonego na podstawie art. 98 Kodeksu Cywilnego, do których udzielenia uprawniony jest zarząd spółki z o.o. w organizacji.
Swoistym rodzajem pełnomocnictwa jest prokura, obejmuje ona umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Spółka z o.o. w organizacji posiada legitymacje czynną do udzielenia prokury, a jej powołanie jest skuteczne, pomimo braku ujawnienia spółki w rejestrze.
Ustawa w sposób szczególny reguluje zakres odpowiedzialności spółki w organizacji za zobowiązania powstałe w związku z jej działaniem. Zgodnie z art. 13 § 1 KSH za zobowiązania spółki kapitałowej w organizacji wobec osób trzecich odpowiadają solidarnie spółka i osoby, które działały w jej imieniu. Z powyższej analizy wynika, że za spółkę z o.o. w organizacji może działać pełnomocnik wspólników albo zarząd, a także ustanowieni przez nich pełnomocnicy i to oni solidarnie ze spółką w organizacji ponoszą odpowiedzialność wobec podmiotów trzecich. Inaczej kształtuje się odpowiedzialność osób działających w imieniu spółki względem samej spółki w organizacji.
Odpowiedzialność osób działających w imieniu spółki ustaje wobec spółki z chwilą zatwierdzenia ich czynności przez zgromadzenie wspólników. Następuje ono w formie uchwały podjętej przez Zgromadzenie Wspólników już po wpisie spółki z o.o. do KRS.
Czas trwania spółki z o.o. w organizacji
Z uwagi na to, że spółka z o.o. w organizacji stanowi jedynie stadium w tworzeniu spółki z.o.o, jej czas trwania jest ograniczony. Zawiązanie spółki powinno zostać zgłoszone do sądu rejestrowego w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy. W razie przekroczenia tego terminu oraz wówczas gdy postanowienie sądu odmawiające zarejestrowania stało się prawomocne, umowa spółki ulega rozwiązaniu. W odniesieniu spółek zawartych przy pomocy wzorca umowy okres ten ulega skróceniu do 7 dni.
Jeżeli spółki nie zgłoszono do sądu rejestrowego w terminie określonym w powyższych terminach albo postanowienie sądu odmawiające rejestracji stało się prawomocne, a spółka w organizacji nie jest w stanie dokonać niezwłocznie zwrotu wszystkich wniesionych wkładów lub pokryć w pełni wierzytelności osób trzecich, zarząd dokona likwidacji. Jeżeli spółka w organizacji nie ma zarządu, zgromadzenie wspólników albo sąd rejestrowy ustanawia likwidatora albo likwidatorów.
Spółki kapitałowe w organizacji nie stanowią odrębnego typu spółek od spółek kapitałowych. Spółka w organizacji to przede wszystkim stadium jej powstawania, posiada jednak atrybuty, które zapewniając ciągłość jej kontynuowania także po wpisie do KRS. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji jest pewnego rodzaju start-upem spółki z o.o., który przyczynia się do rozwoju spółki i umożliwia prowadzenie działalności jeszcze przed jej formalnym powstaniem.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1467 t.j);
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 t.j).
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
