Od dłuższego czasu w Polsce można zaobserwować utrzymujący się trend zawiązywania spółek z o.o. Śmiało można stwierdzić, że spółka z o.o. to najbardziej popularna spółka w Polsce, gdyż jest najczęściej rejestrowana przez sądy. Popularność tej formy prowadzenia działalności wynika z faktu zwolnienia wspólników z odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Spółka z o.o. odpowiada za swoje zobowiązania własnym majątkiem. Pod pewnymi warunkami przepisy Kodeksu spółek handlowych dopuszczają odpowiedzialność za zobowiązania spółki przez członków jej zarządu. W konsekwencji ryzyko gospodarcze wspólników spółki z o.o. ogranicza się tylko do możliwości utraty wniesionych do niej wkładów. Z uwagi na powyższe ten rodzaj spółki daje osobie fizycznej prawo wyboru, czy będzie angażować się w jej sprawy, będąc wyłącznie wspólnikiem, czy też jako członek zarządu, rady nadzorczej albo komisji rewizyjnej. W artykule odpowiemy na pytanie, co w sytuacji, gdy w spółce z o.o. wyniknie niedopełnienie obowiązku wykreślenia członka zarządu z KRS.
Powstanie spółki z o.o.
Do powstania spółki z o.o. wymagane jest:
- zawarcie umowy spółki, która powinna być zawarta w formie aktu notarialnego albo przy wykorzystaniu wzorca umowy dostępnego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Ministerstwo Sprawiedliwości;
- wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, które powinno nastąpić nie później niż w terminie 7 dni od dnia jej wpisu do rejestru;
- powołanie zarządu;
- ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki;
- wpis do rejestru przedsiębiorców.
Zarząd spółki z o.o.
Może się zdarzyć, że w toku kadencji mandaty członków zarządu wygasną. Może to nastąpić z następujących powodów:
- złożenia rezygnacji,
- śmierci członka zarządu,
- odwołania członka zarządu,
- upływu kadencji.
Złożenie rezygnacji z pełnienia funkcji członka zarządu powinno nastąpić w trybie przewidzianym w umowie spółki lub regulaminie zarządu. Jeśli procedura rezygnacji nie została przewidziana w powyższych dokumentach, wówczas członek zarządu może złożyć rezygnację w dowolny sposób. Najlepszym rozwiązaniem w takim wypadku jest osobiste złożenie rezygnacji w formie papierowej wraz z potwierdzeniem odbioru przez spółkę lub wysłanie listem poleconym za potwierdzeniem odbioru. Przepisy ksh nie wskazują na szczególną formę oświadczenia o rezygnacji. Złożenie rezygnacji w formie papierowej będzie przydatne pod względem dowodowym.
Rezygnację co do zasady należy złożyć innemu członkowi zarządu lub prokurentowi – w takim wypadku rezygnacja powinna zostać skierowana do spółki.
W przypadku rezygnacji jedynego członka zarządu składa on rezygnację wspólnikom, zwołując jednocześnie zgromadzenie wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Zaproszenie na zgromadzenie wspólników zawiera także oświadczenie o rezygnacji członka zarządu. Jego rezygnacja jest skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zwołano zgromadzenie wspólników.
Zgodnie z przepisami ksh mandat członka zarządu wygasa wskutek śmierci. W takiej sytuacji organy spółki uprawnione do powołania zarządu – a najczęściej będzie to zgromadzenie wspólników – powinny powołać do zarządu nową osobę.
Odwołanie członka zarządu następuje uchwałą wspólników. Umowa spółki może jednak w tym zakresie wprowadzać inne rozwiązania – w tym upoważniać radę nadzorczą do odwoływania członków zarządu czy też przyznawać wspólnikowi uprawnienia osobiste do ich odwoływania.
Przy czym bez względu na zapisy umowy spółki, członka zarządu można odwołać w każdym momencie uchwałą wspólników bez podania przyczyny i przed upływem kadencji – na podstawie przepisów ksh.
Okres sprawowania funkcji przez członka zarządu nie może być dłuższy niż 5 lat (kadencja). Ponowne powołania tej samej osoby na członka zarządu są dopuszczalne na kadencje nie dłuższe niż 5 lat każda. Powołanie może nastąpić nie wcześniej niż na rok przed upływem bieżącej kadencji członka zarządu. Jeżeli statut przewiduje, że członków zarządu powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat jednego z nich, powołanego przed upływem danej kadencji zarządu, wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków, chyba że statut spółki stanowi inaczej.
Wykreślenie członka zarządu z KRS
Przepisy prawa zobowiązują spółki z o.o. do składania w ich imieniu przez uprawnione podmioty do KRS wniosków o wpisy, zmiany wpisów czy ich wykreślenie dotyczących składu organów spółki.
Może jednak zdarzyć się tak, że spółka przez dłuższy czas nie spełnia tych obowiązków i nie składa wniosku o wykreślenie wpisu byłego członka zarządu z KRS. Pojawia się zatem pytanie, czy można w jakiś sposób samodzielnie doprowadzić do wykreślenia członka zarządu z KRS.
Postępowanie przymuszające a niedopełnienie obowiązku wykreślenia członka zarządu z KRS
Jeżeli spółka zaniedbuje ciążące na niej ustawowe obowiązki, sąd rejestrowy ma możliwości prawne umożliwiające wyegzekwowanie spełnienia przez spółkę tych obowiązków. Sąd w takiej sytuacji może skorzystać z instytucji postępowania przymuszającego.
Zgodnie z przepisami ustawy o KRS w przypadku stwierdzenia, że wniosek o wpis do rejestru lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia, wyznaczając dodatkowy 7-dniowy termin. Jest to tzw. postępowanie przymuszające.
W powyższej sytuacji sąd dokonując wezwania, czyni to pod rygorem zastosowania grzywny przewidzianej w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego o egzekucji świadczeń niepieniężnych. W przypadku niewykonania obowiązków w terminie sąd rejestrowy nakłada na obowiązanych grzywnę, którą może ponawiać.
Sąd rejestrowy wszczyna z urzędu postępowanie o rozwiązanie podmiotu wpisanego do rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, w przypadku gdy mimo dwukrotnego wezwania sądu nie wykonano innych obowiązków, tj. nie złożono wniosku o wpis do rejestru lub wymaganych dokumentów.
Należy jednak wiedzieć, że sąd rejestrowy nie wszczyna postępowania przymuszającego, jeśli z danych zawartych w aktach rejestrowych wynika, że nie doprowadzi ono do złożenia wniosku o wpis do rejestru lub dokumentów, których złożenie jest obowiązkowe.
W takim wypadku wydawane jest postanowienie, w którym sąd rejestrowy wskazuje podstawę faktyczną odstąpienia od wszczęcia postępowania przymuszającego. Postanowienie to nie wymaga doręczenia i nie podlega zaskarżeniu.
Ponadto sąd rejestrowy umarza postępowanie przymuszające, jeśli z okoliczności sprawy wynika, że nie doprowadzi ono do spełnienia obowiązku, jaki miałby być w ramach tego postępowania egzekwowany.
Jednakże mimo odstąpienia od postępowania przymuszającego lub jego umorzenia sąd rejestrowy może wszcząć postępowanie przymuszające, jeżeli poweźmie wiadomość, że sytuacja prawna lub faktyczna podmiotu uległa zmianie w sposób umożliwiający skuteczne jego prowadzenie.
Wykreślenie członka zarządu z KRS z urzędu
I właśnie to rozwiązanie będzie pomocne dla wykreślenia członka zarządu, którego mandat wygasł z KRS.
Były członek zarządu, który domaga się wykreślenia z uwagi na wygaśnięcie jego mandatu, do wniosku kierowanego do sądu rejestrowego o dokonanie tego wykreślenia powinien załączyć dowody potwierdzające fakt wygaśnięcia mandatu.
Dowodami potwierdzającymi fakt wygaśnięcia mandatu są m.in.:
- oświadczenie członka zarządu o rezygnacji z pełnienia tej funkcji,
- uchwała o odwołaniu z pełnienia funkcji członka zarządu.
Dobrze jest też pokrótce opisać sytuację, w jakich okolicznościach doszło do wygaśnięcia mandatu, np. wskazać na opieszałość podmiotów odpowiedzialnych za dokonanie zmian w KRS.
Przykład 1.
Pani Stanisława była wiceprezesem zarządu spółki ABCDG spółka z o.o. z siedzibą w Poznaniu. Prezesem zarządu spółki był jej mąż Janusz. Pani Stanisława z uwagi na liczne konflikty z mężem zdecydowała się złożyć rezygnację. Rezygnacja dotarła do pozostałych członków zarządu spółki, jednak nie podjęto żadnych działań mających na celu ujawnienie zmian w składzie osobowym zarządu. W takiej sytuacji pani Stanisława może złożyć do sądu wniosek o wykreślenie jej jako członka zarządu spółki ABCDG spółka z o.o. z siedzibą w Poznaniu, powołując się na skutecznie złożoną rezygnację oraz to, że ze względu na konflikt pomiędzy nią a prezesem zarządu – jej mężem, nie dopełniono obowiązku powiadomienia sądu rejestrowego o zmianach. W takim wypadku sąd powinien przychylić się do wniosku pani Stanisławy i z urzędu wykreślić ją z KRS z funkcji członka zarządu spółki ABCDG spółka z o.o. z siedzibą w Poznaniu.
Podsumowując, aktualizacja wpisu składu zarządu jest istotna, ponieważ w przeciwnym razie członek zarządu, którego mandat wygasł, nadal figuruje w KRS, a to z kolei może czynić go odpowiedzialnym za różne rzeczy, np. na podstawie art. 299 ksh – odpowiedzialność członka zarządu za działanie na szkodę spółki.
