Istotą ulgi na badania i rozwój jest promowanie innowacyjnych przedsiębiorstw. Ma ona na celu stworzenie nowoczesnej i innowacyjnej gospodarki, która będzie mogła konkurować na rynkach światowych. Podatnicy prowadzący innowacyjne przedsiębiorstwa będą mogli dzięki uldze uzyskać znaczące oszczędności podatkowe. Co istotne, ulga badawczo-rozwojowa przysługuje już w trakcie prowadzonych prac i skorzystanie z niej nie jest uzależnione od ich efektu. Najczęściej korzystają z niej przedsiębiorstwa prowadzące działalność informatyczną. Branża ta charakteryzuje się bowiem bardzo dużą innowacyjnością.
Badania naukowe i prace rozwojowe
Podatnicy chcący skorzystać z ulgi B+R muszą spełnić szereg wymogów. Jednym z nich jest prowadzenie badań naukowych lub prac rozwojowych. Przypomnijmy, że przez działalność badawczo-rozwojową należy rozumieć działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Badania naukowe to:
-
badania podstawowe – oryginalne prace badawcze, eksperymentalne lub teoretyczne podejmowane przede wszystkim w celu zdobywania nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
-
badania stosowane – prace badawcze podejmowane w celu zdobycia nowej wiedzy, zorientowane przede wszystkim na zastosowanie w praktyce;
-
badania przemysłowe – badania mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności w celu opracowywania nowych produktów, procesów i usług lub wprowadzania znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów i usług; badania te uwzględniają tworzenie elementów składowych systemów złożonych, budowę prototypów w środowisku laboratoryjnym lub w środowisku symulującym istniejące systemy, szczególnie do oceny przydatności danych rodzajów technologii, a także budowę niezbędnych w tych badaniach linii pilotażowych, w tym do uzyskania dowodu w przypadku technologii generycznych.
-
opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych oraz demonstracje, testowanie i walidację nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług w otoczeniu stanowiącym model warunków rzeczywistego funkcjonowania, których głównym celem jest dalsze udoskonalenie techniczne produktów, procesów lub usług, których ostateczny kształt nie został określony,
-
opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych, które można wykorzystać do celów komercyjnych, w przypadku gdy prototyp lub projekt pilotażowy stanowi produkt końcowy gotowy do wykorzystania komercyjnego, a jego produkcja wyłącznie do celów demonstracyjnych i walidacyjnych jest zbyt kosztowna.
Tym samym ustawodawca w sposób szczegółowy określił definicję prac rozwojowych i badań naukowych Podatnik winien więc przed podjęciem decyzji o skorzystaniu z ulgi B+R określić, czy prowadzi badania naukowe lub prace rozwojowe.
Z ustawowej definicji wynika zatem, że taka działalność musi mieć charakter twórczy. Posłużenie się tym sformułowaniem wskazuje, że działalność badawczo-rozwojowa to taka aktywność, która nastawiona jest na tworzenie nowych i oryginalnych rozwiązań, często o charakterze unikatowym, które nie mają odtwórczego charakteru. Zatem twórczość działalności badawczo-rozwojowej może się przejawiać opracowywaniem nowych koncepcji, narzędzi, rozwiązań niewystępujących w praktyce gospodarczej podatnika i na tyle innowacyjnych, że w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań u niego funkcjonujących.
Koszty kwalifikowane w uldze B+R
W przypadku, gdy podatnik prowadzi badania rozwojowe lub prace naukowe, musi sprawdzić, czy ponosi także koszty kwalifikowane. Najpopularniejszym kosztem rozliczanym kosztem kwalifikowanym są wydatki na wynagrodzenia wraz ze składkami należnymi od tych wynagrodzeń w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu, lub wynagrodzenia z umowy zlecenia bądź o dzieło. Podatnicy bardzo często odliczają także wydatki na nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową. Ponadto za koszt kwalifikowany mogą oni uznać również wydatki związane z nabyciem niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.
Pozostałe koszty kwalifikowane to:
-
ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot, o którym mowa w art. 7 ust.1 pkt 1 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 roku – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej;
-
odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4;
-
nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4;
-
koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, poniesione na:
-
przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i dokonanie zgłoszenia do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedniego zagranicznego organu, łącznie z kosztami wymaganych tłumaczeń na język obcy,
-
prowadzenie postępowania przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedni zagraniczny organ, poniesione od momentu zgłoszenia do tych organów, w szczególności opłaty urzędowe i koszty zastępstwa prawnego i procesowego,
-
odparcie zarzutów niespełnienia warunków wymaganych do uzyskania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego zarówno w postępowaniu zgłoszeniowym, jak i po jego zakończeniu, w szczególności koszty zastępstwa prawnego i procesowego, zarówno w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w odpowiednim zagranicznym organie
-
opłaty okresowe, opłaty za odnowienie, tłumaczenia oraz dokonywanie innych czynności koniecznych dla nadania lub utrzymania ważności patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy oraz prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, w szczególności koszty walidacji patentu europejskiego.
Przykład 1.
Spółka prowadzi działalność badawczo-rozwojową, zajmuje się tworzeniem innowacyjnych aplikacji. Korzysta z ulgi B+R. Podatnik planuje budowę nowoczesnego biurowca. Mają w nim pracować pracownicy zajmujący się działalnością innowacyjną. Czy po wybudowaniu biurowca odpisy amortyzacyjne możemy zaliczyć do kosztów kwalifikowanych?
Analiza powyższych przepisów wskazuje, że tylko niektóre koszty można uznać za koszty kwalifikowane. W tym przypadku amortyzacja biurowca nim nie jest.
Branża informatyczna a ulga badawczo-rozwojowa
Branża informatyczna to jedna z najszybciej zmieniających się branż gospodarki. Ciągle się rozwija i jest bardzo innowacyjna.
Przykład 2.
Spółka zajmuje się tworzeniem rozwiązań informatycznych dla branży e-commerce. Zatrudnia ona szereg informatyków, szczególnie na umowę o dzieło. Obecnie prowadzi zaawansowane prace nad rozwojem platformy e-commerce dla dużej spółki odzieżowej, a także prace nad rozwojem rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa sieciowego. Są one innowacyjne oraz niespotykane na rynku. Czy spółka może rozliczyć ulgę B+R?
W tym przypadku spółka może rozliczyć ulgę B+R i zaliczyć do kosztów kwalifikowanych wynagrodzenia programistów zatrudnionych na podstawie umowy o dzieło.
Przykład 3.
Podatnik prowadzi jednoosobową działalność. Zajmuje się oprogramowaniem. Obecnie tworzy innowacyjną platformę informatyczną, która ma pozwolić zautomatyzować proces zatrudnienia w dużej firmie meblarskiej. Podatnik prowadzi prace rozwojowe. Platforma to nowość na rynku, produkt innowacyjny. Czy przedsiębiorca jednoosobowy może skorzystać z ulgi B+R?
Tak, również podatnik prowadzący działalność jednoosobową może skorzystać z ulgi B+R. W tym przypadku jednak trzeba pamiętać, że jego praca nie stanowi kosztu kwalifikowanego. Tym samym, aby podatnik mógł skorzystać z ulgi, musi ponieść inne koszty kwalifikowane wymienione w ustawie o podatku dochodowym. Ich przykładem może być nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.
Podsumowując, ulga badawczo-rozwojowa w branży informatycznej może dotyczyć nie tylko dużych podmiotów, lecz także mniejszych jednostek. Podatnicy prowadzący innowacyjną działalność winni przeanalizować ją pod względem możliwości skorzystania z ulgi B+R. Warto także zwracać uwagę, jakie koszty ponoszą w związku z działalnością badawczo-rozwojową, nie wszystkie z nich można bowiem uznać za koszty kwalifikowane i rozliczyć w ramach ulgi. Reasumując, branża informatyczna ze względu na swoją innowacyjność najczęściej korzysta z ulgi B+R.
