Zdarza się, że następuje umorzenie egzekucji prowadzonej przez komornika, bo np. nie udało się ustalić majątku dłużnika. Umorzenie egzekucji nie oznacza, że dług przestaje istnieć. Dłużnicy muszą się liczyć z tym, że komornik znowu się do nich odezwie. Potrzebny jest do tego wniosek wierzyciela, która od umorzenia egzekucji do wszczęcia kolejnej może czekać nawet sześć lat.
Umorzenie całego lub części postępowania
Umorzenie egzekucji może dotyczyć całego postępowania egzekucyjnego lub jego części.
W przypadku umorzenia całego postępowania egzekucyjnego komornik umarza (kończy) całą sprawę. Żaden składnik majątku dłużnika nie jest już zajęty.
Umorzenie egzekucji może też być częściowe. Może dotyczyć np. egzekucji skierowanej do określonych rzeczy lub praw, np. umorzenia egzekucji z nieruchomości dłużnika, ale dalszego prowadzenia jej z jego wynagrodzenia za pracę.
Przykład 1.
Komornik na wniosek wierzyciela prowadzi postępowanie egzekucyjne z majątku dłużnika. Komornik zajął wynagrodzenie za pracę dłużnika oraz jego rzeczy ruchome - meble, sprzęt AGD. Został wyznaczony pierwszy termin licytacji tych rzeczy, ale nikt ich nie kupił. Wierzyciel złożył wniosek o wyznaczenie drugiego terminu licytacji. Ponownie rzeczy nie udało się sprzedać. Wierzyciel w tej sytuacji mógł złożyć wniosek o przejęcie rzeczy na własność, za cenę wywoławczą. Ponieważ tego nie zrobił, komornik umorzył egzekucję z niesprzedanych rzeczy. To oznacza, że dłużnik może nimi swobodnie dysponować, w tym - może je sprzedać. Nadal jednak prowadzona jest egzekucja z wynagrodzenia za pracę dłużnika.
Gdy dłużnik nie ma majątku
Często egzekucje komornicze są umarzane dlatego, że dłużnik nie ma majątku, z którego można by je skutecznie przeprowadzić: pracuje za minimalne wynagrodzenie, nie ma nieruchomości, wartościowych ruchomości, żadnego innego majątku. Takie egzekucje nie mogą się ciągnąć w nieskończoność. Dlatego obowiązuje zasada, że postępowanie egzekucyjne jest umarzane, jeśli jest oczywiste, że komornik ze ściągniętych kwot nawet nie pokryje kosztów egzekucyjnych.
Przykład 2.
Komornik sądowy prowadzi egzekucję z majątku Jana Nowaka w celu wyegzekowania niespłaconych rat kredytu. Komornik ustalił, że Jan Nowak pracuje pobierając minimalne wynagrodzenie za pracę, nie ma oszczędności, majątku, z którego można by przeprowadzić skuteczną egzekucję. W związku z powyższym, komornik wydał postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z mocy prawa. W wyniku umorzenia egzekucji, następuje uchylenie zajęcia wynagrodzenia za pracę, o czym komornik zawiadamia pracodawcę Jana Nowaka.
Gdy wcześniej egzekucję zawieszono
Zdarza się, że wierzyciel zamiast składać wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego, składa wniosek o zawieszenie postępowania. Jaka jest różnica?
W przypadku umorzenia egzekucji tracą moc wszystkie dokonane dotychczas czynności, następuje zakończenie postępowania. Komornik nie podejmuje nowych czynności.
Przy zawieszeniu egzekucji postępowanie się nie kończy, trwa nadal. Co więcej, przy zawieszeniu egzekucji dokonane dotychczas przez komornika czynności pozostają w mocy. Jeśli np. komornik zajął wynagrodzenie za pracę, to po zawieszeniu egzekucji jest ono nadal zajęte, tyle, że pieniądze nie trafiają do wierzyciela, a na rachunek depozytowy. Komornik powinien się natomiast wstrzymać z nowymi czynnościami.
Jeśli postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone, i następnie wierzyciel przez sześć miesięcy nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania - to komornik umorzy całe postępowanie egzekucyjne. Taki sam skutek nastąpi, jeśli wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania.
Umorzenie egzekucji na wniosek wierzyciela
To wierzyciel składa wniosek o wszczęcie egzekucji, wierzyciel może więc również złożyć wniosek o umorzenie egzekucji. I często tak się dzieje z różnych przyczyn - np. wierzyciel i dłużnik doszli do porozumienia w sprawie spłaty długu w ratach z pominięciem komornika. Po otrzymaniu takiego wniosku, komornik ma obowiązek umorzyć postępowanie egzekucyjne.
Umorzenie egzekucji - uchylenie dokonanych czynności
Jakie są skutki umorzenia postępowania egzekucyjnego?
Umorzenie egzekucji powoduje uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych. Jeśli jakieś rzeczy lub prawa były zajęte przez komornika - to zajęcie przestaje obowiązywać. Jeśli np. komornik zajął meble dłużnika, po czym egzekucja została umorzona, to następuje uchylenie zajęcia tych rzeczy, dłużnik może nimi dowolnie dysponować, np. może je sam sprzedać.
Umorzenie egzekucji to nie umorzenie długów
Umorzenie egzekucji nie oznacza, że dłużnik “ma spokój” z długami już na zawsze. Umorzenie postępowania egzekucyjnego nie jest tym samym, co umorzenie długów. Mimo umorzenia egzekucji, długi nadal istnieją. Co więcej, wierzyciel może w przyszłości znowu złożyć wniosek o wszczęcie egzekucji z majątku dłużnika. Nie można przecież wykluczyć, że w międzyczasie sytuacja dłużnika się poprawiła, np. podjął on lepiej płatna pracę czy otrzymał spadek.
Przykład 3.
Komornik prowadził postępowanie egzekucyjne przeciw Janowi Nowakowi, zadłużonemu na 50.000 zł plus odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie. Komornik zajął i zlicytował samochód dłużnika. Po zaliczeniu uzyskanej ze sprzedażu auta kwoty najpierw na koszty postępowania i odsetki, potem na należność główną, do zapłaty nadal pozostawało 35.000 zł należności głównej. Po sprzedaży auta nie było już żadnych składników majątku dłużnika, z których możliwe byłoby przeprowadzenie egzekucji. W efekcie komornik umorzył postępowanie egzekucyjne i wydał wierzycielowi znajdujący się w aktach komorniczych wyrok z klauzulą wykonalności przeciw Janowi Nowakowi, z adnotacją, jaką kwotę już wyegzekwowano. Po dwóch latach wierzyciel uzyskał informację, że Jan Nowak dostał w spadku nieruchomość. Wierzyciel może złożyć nowy wniosek o wszczęcie egzekucji z majątku Jana Nowaka, bo dług nadal istnieje, nie został umorzony.
Umorzenie egzekucji a przedawnienie
Jeśli komornik umorzył postępowanie egzekucyjne, można odczekać i ponownie złożyć wniosek o wszczęcie egzekucji. Robienie tego od razu po umorzeniu ma sens wtedy, gdy pojawiły się nowe informacje o majątku dłużnika. W przeciwnym razie sprawa skończy się ponownym umorzeniem.
Ile czasu ma wierzyciel od umorzenia postępowania egzekucyjnego do złożenia kolejnego wniosku o wszczęcie egzekucji? Trzeba tu wziąć pod uwagę termin przedawnienia. Na szczęście dla wierzyciela jest on dość długi, choć w 2018 r. uległ skróceniu z 10 do 6 lat (art. 125 Kodeksu cywilnego).
Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawnia się z upływem sześciu lat. Jednak odsetki zasądzone w wyroku czy nakazie zapłaty “na przyszłość” przedawniają się z upływem trzech lat.
O czym warto pamiętać?
złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji przerywa bieg terminu przedawnienia; tak długo, jak długo trwa postępowanie, nowy termin nie biegnie; trzeba go liczyć od początku dopiero od umorzenia egzekucji;
aby nie przedawniła się nawet część odsetek, należy nowy wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego złożyć przed upływem trzech lat od umorzenia poprzedniego postępowania;
jeśli wierzyciel nie chce, żeby się przedawniła należność główna, należy złożyć wniosek przed upływem 6 lat od umorzenia poprzedniej egzekucji.
