Umowy cywilnoprawne, w tym umowy o pracę, mogą być zawierane w różnych językach – tak naprawdę to od jej stron zależy, w jakim zostanie spisany dany kontrakt. Czy możliwa jest umowa w dwóch językach dla zagranicznego pracownika?
Umowa o pracę
Umowa o pracę może być zawarta nie tylko przez obywatela Polski, ale także i osobę z obszaru UE, EOG lub innej części świata. Pamiętajmy przy tym, że w przypadku pracowników zagranicznych, którzy nie pochodzą z krajów należących do UE lub obszaru EOG, konieczne jest co do zasady uzyskanie pozwolenia na wykonywanie pracy w Polsce.
Umowa o pracę, która jest zawierana z polskim pracodawcą, powinna być sporządzona przede wszystkim w języku polskim, zwłaszcza gdy dodatkowo będzie realizowana na terytorium RP. Dokładna treść takiego zobowiązania zależy oczywiście od jej stron, jednak nasz ustawodawca wymaga, aby w umowie znalazły się pewne niezbędne elementy. Zgodnie z treścią art. 29 §1–2 Kodeksu pracy umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności:
- rodzaj pracy;
- miejsce wykonywania pracy;
- wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia;
- wymiar czasu pracy;
- termin rozpoczęcia pracy.
W razie zawarcia umowy o pracę na czas określony w celu zastępstwa innego pracownika, pracy sezonowej, o charakterze dorywczym lub wykonywania pracy przez czas kadencji w umowie określa się ten cel lub okoliczności tego przypadku przez zamieszczenie informacji o obiektywnych przyczynach uzasadniających zawarcie takiej umowy. Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli nie została ona zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdza pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, jej rodzaju oraz warunków.
Język umowy o pracę
Kwestia języka stosowanego w umowach o pracę została uregulowana w Ustawie z dnia 7 października 1999 roku o języku polskim. Zgodnie z treścią jej art. 7 i 8:
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w obrocie z udziałem konsumentów oraz przy wykonywaniu przepisów z zakresu prawa pracy używa się języka polskiego, jeżeli:
- konsument lub osoba świadcząca pracę ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w chwili zawarcia umowy
- oraz umowa ma być wykonana lub wykonywana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w obrocie bez udziału konsumentów używa się języka polskiego, jeżeli obrót ten jest wykonywany przez podmioty realizujące zadania o charakterze państwowym (np. organy jednostek samorządu terytorialnego i krajowe urzędy). Przepisy ustawy o języku polskim stosuje się do dokumentów i informacji, których obowiązek sporządzenia lub podania wynika z odrębnych przepisów.
Dokumenty pracownicze mogą być jednocześnie sporządzone w wersji lub wersjach obcojęzycznych. Podstawą ich wykładni jest wersja w języku polskim, jeżeli osoba świadcząca pracę lub konsument są obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej. Umowa o pracę lub inny dokument wynikający z zakresu prawa pracy, a także umowa, której stroną jest konsument lub inne niż umowa dokumenty stosowane w obrocie z udziałem konsumentów, mogą być sporządzone w języku obcym na wniosek osoby świadczącej pracę lub konsumenta, władających tym językiem, niebędących obywatelami polskimi, pouczonych uprzednio o prawie do sporządzenia umowy lub innego dokumentu w języku polskim.
Jak wynika z powyższego, naczelną zasadą jest sporządzanie umów o pracę, która będzie wykonywana w Polsce, w języku polskim. Język obcy (np. język ojczysty zatrudnianego pracownika) może być tylko dodatkiem do danej umowy, nie zaś głównym językiem kontraktu.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13 września 2005 roku (sygn. akt K 38/04)
Umowa w dwóch językach
Sporządzenie umowy o pracę wykonywaną w Polsce w dwóch różnych językach jest zatem prawnie dopuszczalne, pod warunkiem że jeden z nich będzie językiem polskim. Drugi język jest w zasadzie dowolny, nie musi nim być koniecznie język ojczysty zatrudnionego cudzoziemca – wystarczy, że będzie to język, którym taki pracownik potrafi się swobodnie posługiwać.
Przykład 1.
Pratik jest obywatelem Indii i Polski (jego ojciec jest Polakiem, matka zaś obywatelką Indii), który zamierza podjąć pracę w polskiej firmie handlowej. Od kilku lat mieszka w RP i nie zamierza opuścić naszego kraju. Mężczyzna biegle posługuje się językiem niemieckim i angielskim, zna także podstawy języka polskiego. W omawianym przypadku zawarta przez niego umowa o pracę powinna być sporządzona przede wszystkim w języku polskim, przy czym na życzenie Pratika możliwe jest opisanie kontraktu także we wskazanym przez niego drugim języku, np. niemieckim lub angielskim. Nie ma zatem potrzeby sporządzania umowy także w języku hindi, choć oczywiście jest to prawnie dopuszczalne.
W przypadku cudzoziemca dopuszczalna jest rezygnacja z naczelnej zasady stosowania języka polskiego jako podstawowego języka zawieranej umowy o pracę. Jeśli zawnioskuje on, aby kontrakt był sporządzony wyłącznie w języku obcym, pracodawca powinien uwzględnić taką prośbę i może odstąpić od polsko brzmiącej umowy – zobowiązanie powinno jednak odpowiadać regulacjom polskiego prawa pracy. Wybór języka należy w tym przypadku do cudzoziemca, nie musi to być koniecznie język jego narodowości. Pamiętajmy jednak, że pracodawca musi bezwzględnie pouczyć pracownika o przysługującym mu prawie do sporządzenia umowy o pracę w języku polskim.
Przykład 2.
Gerard jest Niemcem, który zamierza podjąć pracę w polskim przedsiębiorstwie. Jego przyszły szef nie zna języka niemieckiego, Gerard zaś nie posługuje się językiem polskim – oboje biegle znają język angielski. Gerard wystąpił więc z wnioskiem, aby umowa o pracę została sporządzona wyłącznie w języku angielskim. W tym przypadku nie ma konieczności sporządzania umowy w dwóch wersjach językowych, ponieważ pracownik nie jest obywatelem Polski – musi jednak zostać pouczony o prawie żądania sporządzenia umowy w języku polskim.
Jak sporządzić umowę o pracę w dwóch wersjach językowych?
Sporządzenie dwujęzycznej umowy o pracę wymaga bardzo dobrej znajomości języka obcego, który będzie zastosowany w zawieranym kontrakcie. Spisanie umowy może nastąpić w dwóch odrębnych egzemplarzach językowych (jedna umowa w języku polskim, druga umowa w języku obcym) – pamiętajmy jednak, aby w każdej wersji umów istniała wzmianka, że jest ona sporządzona w dwóch wersjach językowych. W przypadku ewentualnych problemów interpretacyjnych lub sporów pomiędzy stronami umowy decydujące znaczenie ma co do zasady polska treść umowy, a nie ta obcojęzyczna. Umowy w dwóch wersjach językowych mogą być sporządzane także poprzez oddzielenie treści na część lewą i prawą – np. z lewej strony mamy zapisy w języku polskim i tuż obok po prawej stronie mamy ich odbicie w wybranym języku obcym.
Umowa o pracę sporządzana w języku obcym nie wymaga udziału tłumacza przysięgłego ani innego specjalisty językowego. W praktyce pracodawcy sporządzający tego rodzaju kontrakty korzystają jednak ze wsparcia lingwistów i biur tłumaczeń. Umowa o pracę, szczególnie ta bardzo rozbudowana, wymaga zastosowania konkretnego słownictwa branżowego, które z reguły nie jest zbyt popularne w codziennej komunikacji.
Podsumowanie - umowa w dwóch językach
Umowa dla zagranicznego pracownika może być sporządzona na jego wniosek tylko w jednym wskazanym języku obcym, przy czym niekoniecznie musi to być jego język ojczysty. Jeśli pracownik nie jest obywatelem Polski, jego umowa nie musi posiadać polskiej wersji językowej. Jeżeli jednak zagraniczny pracownik posiada także polskie obywatelstwo, umowa musi być sporządzona przynajmniej w języku polskim. Nie ma przeszkód, aby kontrakt zawierał dwie lub większą liczbę różnych wersji językowych.
