Pierwszego dnia stycznia bieżącego roku w życie weszły przepisy znowelizowanej Ustawy o podatku od towarów i usług. Wśród największych zmian trzeba wymienić kwestię modyfikacji regulacji dotyczących momentu powstawania obowiązku podatkowego - co dotyczy zarówno dokonujących sprzedaży towarów, jak i świadczących usługi. Zasady ogólne w nowym prawie stanowią, że moment ten jest oderwany od daty wystawienia faktury - zostaje sprzężony z datą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.
Istnieją jednak pewne wyjątki - zasady ogólne nie dotyczą np. osób prowadzących działalność budowlaną czy budowlano-montażową. Obowiązuje ich za to nowy, określony w szczególności ze względu na rodzaj świadczonych usług moment obowiązku podatkowego, ściśle związany z terminem wystawienia faktury.
Nie ma już kasowego rozliczenia usług budowlanych
Do ostatniego dnia minionego roku w kwestii usług budowlano-montażowych obowiązek podatkowy powstawał w dniu otrzymania całości bądź części zapłaty - nie później niż 30 dnia od terminu wykonania danej usługi. Data wystawienia faktury i umieszczony na niej termin płatności nie odgrywały więc na gruncie VAT żadnej roli. Znaczenie miała za to w szczególności data otrzymania zapłaty. Jeśli przedsiębiorca jej wcześniej nie otrzymał, to był zobowiązany do wykazania i opodatkowania sprzedaży podatkiem VAT najpóźniej w terminie 30 dni od daty zrealizowania usługi.
Do końca 2013 roku najważniejszymi zdarzeniami pomocnymi przy definiowaniu daty powstania obowiązku podatkowego VAT w kwestii usług budowlano-montażowych były więc:
- data otrzymania zapłaty,
- data wykonania usługi, którą zazwyczaj określało podpisanie protokołu odbioru.
Modyfikacje w tym zakresie, które zaczęły obowiązywać wraz z początkiem 2014 roku sprawiły, że przedsiębiorcy świadczący tego rodzaju usługi nie muszą już tak szczegółowo monitorować daty otrzymania od klienta zapłaty.
Obowiązek podatkowy dla usług budowlanych po nowelizacji
W znowelizowanej Ustawie o podatku od towarów i usług przedsiębiorcy świadczący usługi budowlano-montażowe pozostają wyróżnieni jako grupa podmiotów szczególnych. Art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a wspomnianej ustawy mówi o tym, że w ich przypadku moment powstania obowiązku podatkowego pojawia się z chwilą wystawienia faktury. To, czy przedsiębiorca dostał zapłatę w danym miesiącu, nie gra już roli. Wystawienie faktury jest równoznaczne z obowiązkiem wykazania VAT-u należnego od sprzedaży. Wyłącznie w przypadku, gdy podatnik nie wystawi faktury lub zrobi to z opóźnieniem, obowiązek podatkowy narodzi się 30 dnia od daty wykonania usług - to znaczy w terminie, w którym najpóźniej przedsiębiorca był zobligowany do wystawienia faktury (art. 19a ust 7).
Praktyczny wymiar zmian
Świadczący usługi budowlane mogli do ostatniego dnia minionego roku przesunąć termin pojawienia się obowiązku podatkowego na kolejny miesiąc, który następował po miesiącu wykonania usługi - o ile nie otrzymali za nią należności. To ułatwienie zostało od 2014 roku zniesione - moment powstania obowiązku podatkowego wyznaczany jest bowiem przez datę wystawienia faktury. Wprawdzie co do zasady podatnik świadczący usługi budowlane na wystawienie faktury ma 30 dni od daty zrealizowania robót (patrz: art. 106 i ust 3 pkt 1), zatem osiągalne jest przesunięcie momentu powstania obowiązku podatkowego na miesiąc kolejny po wykonaniu usług, jednakże w rzeczywistości jest to dla przedsiębiorcy dłuższy czas czekania na płatność. Dzieje się tak, ponieważ w praktyce gospodarczej odliczanie terminu płatności zaczyna się zwyczajowo od chwili otrzymania/wystawienia faktury.
Przykład 1. Zdarzenie gospodarcze: Wykonano usługę ułożenia chodnika. W dniu 14 września podpisano protokół odbioru i wystawiono na tę okoliczność fakturę sprzedaży. Zapłata od klienta nastąpiła w dniu 10 listopada. Jak było w 2013: Obowiązek podatkowy na gruncie VAT powstawał dnia 14 października. Jak jest w 2014: Obowiązek podatkowy na gruncie VAT powstaje dnia 14 września - co oznacza że jest to o miesiąc wcześniej niż przy stanie prawnym obowiązującym w 2013 roku. |
Przykład 2. Zdarzenie gospodarcze: Wykonano remont mieszkania. Usługa wykonana i przyjęta przez nabywcę w dniu 24 sierpnia. Faktura wystawiona w dniu 28 sierpnia. Zapłata od klienta nastąpiła dnia 27 sierpnia. Jak było w 2013: Obowiązek podatkowy na gruncie VAT powstawał dnia dnia 30 sierpnia. Jak jest w 2014: Obowiązek podatkowy na gruncie VAT powstaje dnia 30 sierpnia - bez zmian. |
Podatnik świadczący usługi budowlane lub montażowe staje więc obecnie przed wyborem:
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
- albo wystawia fakturę, co wiąże się z obowiązkiem wykazania podatku należnego od sprzedaży w okresie, w którym ją wystawiono, mimo że w miesiącu realizacji usługi należność od klienta nie została otrzymana, i rozpoczęciem odliczania upływu terminu płatności, który wynika z dokumentu,
- albo wykorzystuje maksymalny czas na wystawienie faktury, czyli 30 dni od daty realizacji usługi - co oznacza przesunięcie płatności należnego VAT na kolejny miesiąc, ale przy tym wydłużony okres czekania na zapłatę od klienta.
Zmianie nie uległa zasada, że jeśli przed wykonaniem usług podatnik dostanie całość lub część należności, ma obowiązek wystawienia faktury i wykazania VAT należnego od wartości otrzymanej zapłaty.
