Wycena firmy jest potrzebna przedsiębiorcom w sytuacjach, kiedy w planach widnieje przejęcie działalności bądź też fuzja, ale także przy podejmowaniu wewnątrz firmy decyzji, mających zaważyć na jej przyszłości. Co ważne, wycena firmy to nie tylko obliczenie, ile warte są poszczególne sprzęty, ale też - jak cenny jest potencjał danego przedsiębiorstwa.
Wycenić firmę można wykorzystując jedną z trzech metod - majątkową, rynkową bądź też dochodową.
Metody majątkowe
Metody majątkowe to klasyczne, najstarsze rozwiązanie. Podstawą wartością przedsiębiorstwa są tu jego majątek oraz zobowiązania - najłatwiej jest wobec tego wykorzystać bilans firmy. Warto jednakże pamiętać, że - jak już wspomniano - sam bilans nie do końca oddaje wartość przedsiębiorstwa, nie uwzględnia bowiem dodatkowych elementów, jak choćby know-how.
Wśród metod majątkowych najbardziej podstawową jest metoda wartości księgowej netto. To właśnie ona opiera się na bilansie, czyli pomniejszeniu aktywów firmy o zobowiązania długo- i krótkoterminowe. Natomiast można tę metodę wyceny poszerzyć dodatkowo o przeszacowanie poszczególnych aktywów i pasywów zgodnie z ich wartością rynkową. Wówczas nazywa się ją skorygowaną wartością aktywów netto.
Kolejną majątkową metodą wyceny jest metoda odtworzeniowa. Polega ona na oszacowaniu nakładów finansowych, jakie byłyby konieczne aby odtworzyć poszczególne elementy majątku firmy. Jej przewaga nad metodami poprzedni jest fakt, iż w praktyce oddaje ona rzeczywistą wartość firmy, biorąc pod uwagę także inflację czy zużycie poszczególnych składników. Natomiast pewną niedoskonałość stanowi tu trudność oszacowania, ile warta jest reputacja firmy czy też jej rynkowy potencjał. Odtworzenie jest stosowane najczęściej w przypadku przedsiębiorców, którzy rozważają opcję zakupu całej firmy, bądź też zbudowania od podstaw nowej działalności.
Ostatnia metoda majątkowa nosi nazwę likwidacyjnej. Tutaj również szacuje się wartość składników majątku, jednakże w tym przypadku - pod kątem przychodów, które można by uzyskać z ich sprzedaży. Od otrzymanej sumy należy następnie odjąć wszystkie zobowiązania finansowe, które zostałyby poniesione w przypadku likwidacji firmy. Dzięki tej metodzie możliwe jest oszacowanie dolnego progu wartości przedsiębiorstwa.
Metody rynkowe
Metody rynkowe są inaczej nazywane porównawczymi - ich podstawowym mechanizmem jest bowiem porównanie mnożników rynkowych lub transakcyjnych z mnożnikami konkurencji. W praktyce oznacza to po prostu porównanie sytuacji własnej firmy z działającą na rynku konkurencją. Zaletą tej grupy metod jest ich prostota oraz szybkość wykonania.
Aby dobrze dokonać wyceny metodami rynkowymi, należy przede wszystkim skupić się na dobrym wyborze firm do porównania. Najlepszym rozwiązaniem jest wybranie przedsiębiorstw z tej samej branży, a także - jeśli to możliwe - o podobnych kosztach, aktywach, przychodach. Dobrze byłoby także, gdyby firma, którą wybiera się do porównań miała podobny potencjał wzrostu oraz ryzyka.
Najczęściej do wyceny przedsiębiorstw stosuje się mnożniki, przy których porównywane są:
- cena akcji (wartość rynkowa) do zysku netto - P/E,
- wartość przedsiębiorstwa do wartości księgowej - P/BV,
- wartość firmy do przychodów ze sprzedaży - P/S.
Ab skorzystać z metod porównawczych, przedsiębiorca powinien zacząć od wyboru jednego ze wskaźników. Następnie należy wybrać firmy, do których będzie porównywane przedsiębiorstwo. Dla każdej z nich stosuje się wybrany wskaźnik, a następnie sumuje się wyniki i wyciąga z nich średnią arytmetyczną. Dopiero po tych operacjach za pomocą wskaźnika można dokonać obliczeń w stosunku do własnej firmy, a po dokonaniu ewentualnych korekt - dokonać wyceny.
Metody dochodowe
Grupa metod dochodowych jest uważana za najlepszą oraz najlepiej odzwierciedlającą rzeczywistość. Polegają ona na prognozowaniu przepływów pieniężnych, jakie będą generowane przez firmę w przyszłości.
Najpopularniejszą metodą dochodową jest metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych - DCF (z ang. Discounted Cash Flow). Istnieje kilka odmian tego modelu, wyróżniających się ze względu na poziom szczegółowości oraz konstrukcją.
Jak widać, decydując się na wycenę swojego przedsiębiorstwa właściciel ma do dyspozycji sporo metod. Warto jednak pamiętać, że każda z nich jest obarczona pewnym błędem, w związku z czym najlepszym wyjściem byłoby wykorzystani przynajmniej dwóch metod jednocześnie, dzięki czemu stworzona wycena mogłaby lepiej oddawać rzeczywisty stan firmy.
