Od 2025 roku wigilia dniem wolnym od pracy – przepisy w tej sprawie zostały ogłoszone w Dzienniku Ustaw. Należy dodać, że zmiany w tym zakresie mają trwały charakter i odnoszą się do kolejnych lat kalendarzowych. Nowelizacja wprowadzająca nowy dzień wolny od pracy obejmuje zmiany w kilku aktach prawnych, takich jak Kodeks pracy, Kodeks karny czy ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Warto zatem zapoznać się z nowymi rozwiązaniami przewidzianymi w znowelizowanych ustawach – piszemy na ten temat w niniejszym artykule.
Przepisy wprowadzające zmiany w zakresie dnia wolnego od pracy w Wigilię Bożego Narodzenia oraz termin wejścia w życie nowelizacji
Aktem właściwym w zakresie wprowadzenia Wigilii Bożego Narodzenia jako dnia wolnego od pracy jest Ustawa z dnia 6 grudnia 2024 roku o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy oraz niektórych innych ustaw, zwana dalej „nowelizacją”. Została opublikowana w Dzienniku Ustaw z 30 grudnia 2024 roku pod pozycją 1965.
Katalog dni ustawowo wolnych od pracy – zmiana w ustawie o dniach wolnych od pracy
Kluczowe znaczenie dla wprowadzenia dnia Wigilii Bożego Narodzenia jako dnia wolnego od pracy ma zmiana wynikająca z art. 1 nowelizacji.
Pełny katalog dni ustawowo wolnych od pracy obejmuje zatem następujące dni:
- 1 stycznia – Nowy Rok,
- 6 stycznia – Święto Trzech Króli,
- pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
- drugi dzień Wielkiej Nocy,
- 1 maja – Święto Państwowe,
- 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja,
- pierwszy dzień Zielonych Świątek,
- dzień Bożego Ciała,
- 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
- 1 listopada – Wszystkich Świętych,
- 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,
- 24 grudnia – Wigilia Bożego Narodzenia,
- 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
- 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia,
- niedziele.
Nowelizacja dotycząca Kodeksu pracy
Przepisy nowelizacji przewidują także zmianę brzmienia art. 151(9b) w Ustawie z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (kp).
Zmiana ta ma dostosowawczy charakter i polega na uwzględnieniu nowego zakresu objętego regulacjami Ustawy z dnia 10 stycznia 2018 roku o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni.
Wigilia dniem wolnym od pracy a nowelizacja ustawy o ograniczeniu handlu
W ramach nowelizacji najwięcej zmian wprowadzono w Ustawie z dnia 10 stycznia 2018 roku o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, dalej określanej jako „ustawa”.
Przede wszystkim – w związku z wprowadzeniem Wigilii Bożego Narodzenia jako dnia wolnego od pracy – zmianie uległ zakres przedmiotowy podlegający regulacjom ustawy.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawa określa zasady dotyczące ograniczenia handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w placówkach handlowych:
- w niedziele i święta oraz
- w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy.
W myśl art. 5 ustawy, w niedziele i święta w placówkach handlowych:
- handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem,
- powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem
– są zakazane.
Równocześnie, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, zakaz przewidziany w art. 5 ustawy, nie obowiązuje w:
- kolejne 3 niedziele poprzedzające Wigilię Bożego Narodzenia;
- niedzielę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy;
- ostatnią niedzielę przypadającą w styczniu, kwietniu, czerwcu i sierpniu.
Stosownie do aktualnego brzmienia art. 8 ust. 1 ustawy, w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy w placówkach handlowych:
- handel oraz wykonywanie czynności związanych z handlem,
- powierzanie pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem
– po godzinie 14.00 są zakazane, z wyjątkiem przypadków określonych w art. 6 ustawy (przepis ten przewiduje zwolnienia ustawowe z powyższego zakazu).
Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem wymiaru jego czasu pracy z powodu wykonywania pracy w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy do godziny 14.00.
Zmiana o charakterze dostosowującym, czyli z pominięciem dotychczasowego zapisu odnoszącego się do 24 grudnia, dotyczy art. 10 w ust. 2 pkt 1 ustawy.
Oznacza to, że karze grzywny w wysokości od 1000 do 100 000 zł podlega, kto wbrew zakazowi handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem po godzinie 14.00 w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy, powierza pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywanie pracy w handlu lub wykonywanie czynności związanych z handlem.
Zmiana dotycząca przepisu Kodeksu karnego
Nowelizacja przewiduje jednocześnie zmianę, której celem jest uwzględnienie aktualnych zasad dotyczących zakazu pracy w dni wolne w jednym z przepisów Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny (kk).
Korekta przepisu Kodeksu karnego polega na usunięciu z jego treści odwołania do wykonywania pracy w skróconym wymiarze 24 grudnia (w związku z ustanowieniem tego dnia jako ustawowo wolnego od pracy).
Kto, złośliwie lub uporczywie wbrew zakazowi handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem po godzinie 14.00 w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy, powierza wykonywanie pracy w handlu lub wykonywanie czynności związanych z handlem pracownikowi lub zatrudnionemu, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
Ustanowienie Wigilii jako dnia wolnego od pracy – co przewidują przepisy? Podsumowanie
Bieżący rok kalendarzowy jest pierwszym, w którym Wigilia Bożego Narodzenia będzie dniem ustawowo wolnym od pracy. Wprowadzenie takiej zmiany wymagało modyfikacji legislacyjnych w kilku aktach prawnych, w celu ujednolicenia zasad obowiązujących w tym zakresie. Kluczowe korekty w przepisach dotyczą ustawy o dniach wolnych od pracy oraz ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta, oraz w niektóre inne dni. Pozostałe zmiany mają dostosowawczy charakter.
