Od początku 2025 roku w życie weszły przepisy pozwalające wdowom i wdowcom na pobieranie 2 świadczeń po śmierci współmałżonka, tj. własnego świadczenia i renty rodzinnej. Wypłata tych świadczeń przewidziana jest od lipca br. Co w przypadku osób pobierających świadczenia w KRUS-ie? Czy można złożyć wniosek do KRUS o rentę wdowią? Postaramy się wyjaśnić te kwestie w niniejszym wpisie.
Renta wdowia – zasady ubiegania się o nią
Renta wdowia to połączenie 2 świadczeń – renty rodzinnej i własnego świadczenia.
Do otrzymania renty wdowiej wymagane jest spełnienie określonych kryteriów:
- kryterium wieku co najmniej 60 lat w przypadku kobiety i 65 lat w przypadku mężczyzny;
- kryterium pozostawania do dnia śmierci współmałżonka we wspólności małżeńskiej;
- kryterium dotyczące nabycia prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż w dniu, w którym kobieta ukończyła 55 lat, a mężczyzna 60 lat;
- kryterium niepozostawania obecnie w związku małżeńskim.
- w przypadku orzeczenia rozwodu,
- w przypadku orzeczenia separacji,
- w przypadku orzeczenia sądu o rozdzielności małżeńskiej mimo formalnego pozostawania przez małżonków w związku małżeńskim,
- z chwilą zawarcia przed notariuszem umowy majątkowej małżeńskiej ustanawiającej rozdzielność majątkową,
- w przypadku ubezwłasnowolnienia małżonka,
- w przypadku ogłoszenia upadłości małżonka,
- z chwilą śmierci jednego z małżonków.
Wysokość świadczeń w ramach renty wdowiej
Prawo do renty wdowiej ustaje, jeśli uprawniony zawrze nowy związek małżeński.
Renty wdowia wynosi:
100% renty rodzinnej oraz 15% własnego świadczenia, albo
100% własnego świadczenia oraz 15% renty rodzinnej.
Od 1 stycznia 2027 roku wysokość drugiego świadczenia będzie wynosić 25%, zamiast obecnych 15%.
Wyboru wariantu, według którego wypłacana jest renta wdowia, dokonuje wnioskodawca.
Przykład 1.
Pani Rita jako wdowa jest uprawniona do emerytury, która wynosi 3000 zł, i do renty rodzinnej w wysokości 2000 zł. Obecnie pobiera emeryturę jako świadczenie dla niej korzystniejsze. Ile wyniesie renta wdowia w jej przypadku? Jeśli pani Rita wskaże, że chce pobierać 100% emerytury i 15% renty rodzinnej, to łączna kwota świadczeń, którą będzie pobierać – 100% emerytury, czyli 3000 zł, i 15% renty rodzinnej, czyli 300 zł – łącznie da 3300 zł. Gdyby kobieta wybrała drugi wariant, otrzymałaby 100% renty rodzinnej, czyli 2000 zł, i 15% emerytury, czyli 450 zł, a więc łącznie 2450 zł. W tym przypadku drugi wariant jest dla niej niekorzystny.
Własne świadczenia wypłacane przy rencie wdowiej
Własne świadczenia wypłacane w przypadku renty wdowiej to:
- emerytura;
- emerytura rolnicza;
- emerytura lub renta z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin;
- emerytura wojskowa;
- emerytura policyjna;
- zasiłek przedemerytalny;
- świadczenia przedemerytalne;
- emerytura pomostowa;
- nauczycielskie świadczenie kompensacyjne;
- renta z tytułu niezdolności do pracy, w tym renta szkoleniowa;
- renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy;
- renta rolnicza szkoleniowa;
- wojskowa renta inwalidzka;
- policyjna renta inwalidzka.
Renta rodzinna – komu przysługuje?
Renta rodzinna to świadczenie, które jest wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych uprawnionym członkom rodziny po osobie, która w chwili śmierci:
- miała ustalone prawo do emerytury albo spełniała warunki do jej uzyskania;
- miała ustalone prawo do emerytury pomostowej;
- miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki do jej uzyskania;
- pobierała zasiłek przedemerytalny;
- pobierała świadczenie przedemerytalne;
- pobierała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Prawo do renty rodzinnej przysługuje:
współmałżonkowi zmarłego,
dzieciom zmarłego,
rodzicom zmarłego.
Jak uzyskać rentę wdowią i od kiedy będzie ona wypłacana?
Wniosek o ustalenie zbiegu świadczeń i wypłatę renty wdowiej można złożyć w KRUS-ie od 1 stycznia 2025 roku. Uprawnieni, którzy chcą otrzymać tę rentę od 1 lipca 2025 roku, muszą pamiętać o konieczności złożenia wniosku do 31 lipca 2025 roku.
Jeżeli wniosek zostanie złożony po tej dacie lub dopiero wtedy wnioskodawca spełnia kryteria do otrzymania renty wdowiej, to świadczenie będzie wypłacane uprawnionemu od dnia, w którym spełni warunki do jego otrzymania, ale nie wcześniej niż od miesiąca, w którym złożył wniosek.
W przypadku gdy wnioskodawca uprawniony jest do co najmniej jednego z rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych w KRUS-ie i drugiego świadczenia w innym organie rentowym (np. ZUS-ie), wniosek o zbieg świadczeń może złożyć w Oddziale Regionalnym lub Placówce Terenowej KRUS-u bądź wystąpić z wnioskiem do innego organu rentowego.
Przykład 2.
Pani Karolina spełnia kryteria do otrzymania renty wdowiej. Wniosek o jej przyznanie złożyła w lutym 2025 roku, bo wcześniej nie miała czasu. Od kiedy świadczenie będzie jej wypłacane? Pani Karolina będzie otrzymywać rentę wdowią od lipca 2025 roku.
Przykład 3.
Pani Tamara złożyła w marcu 2025 roku wniosek do KRUS-u o wypłatę renty wdowiej, jednak 60 lat kończy dopiero w sierpniu 2025 roku. Czy otrzyma to świadczenie w 2025 roku? Pani Tamara otrzyma świadczenie nie wcześniej niż od sierpnia 2025 roku, nawet jeśli wniosek o nie zgłosiła już wiosną 2025 roku.
Przykład 4.
Pani Iwona jest uprawniona do renty rodzinnej w ZUS-ie i emerytury w KRUS-ie. Do którego podmiotu ma ona złożyć wniosek o rentę wdowią? Pani Iwona może to zrobić albo w ZUS-ie, albo w KRUS-ie wedle własnego wyboru.
- osobiście,
- za pośrednictwem przedsiębiorcy uprawnionego do wykonywania działalności pocztowej w obrocie krajowym lub zagranicznym,
- przez elektroniczną skrzynkę podawczą KRUS-ePUAP,
- elektronicznie w postaci wniosku podpisanego kwalifikowanym podpisem elektronicznym czy podpisem zaufanym.
Jeżeli wnioskodawca ma ustalone prawo do świadczenia w KRUS-ie oraz w innym organie emerytalno-rentowym, KRUS pozyska dane z innego organu we własnym zakresie. Po ustaleniu zbiegu świadczeń każdy organ emerytalno-rentowy będzie wypłacać odrębnie świadczenie, do którego wypłaty jest właściwy.
Maksymalna wysokość wypłacanych świadczeń w ramach renty wdowiej
Suma wypłacanych świadczeń nie może przekroczyć 3-krotności najniższej emerytury. Od 1 marca 2024 roku najniższa emerytura wynosi 1780,96 zł, a jej 3-krotność 5342,88 zł. Od 1 marca 2025 roku kwota najniższej emerytury zostanie podwyższona do kwoty 1878,91 zł, a jej 3-krotność wyniesie 5636,73 zł.
- dodatek pielęgnacyjny,
- świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji,
- dodatek kombatancki,
- ryczałt energetyczny,
- świadczenie honorowe przyznane w związku z ukończeniem wieku 100 lat,
- emerytury i renty przyznane w trybie specjalnym przez Prezesa Rady Ministrów,
- świadczenia emerytalno-rentowe wypłacane przez instytucje zagraniczne.
Przy ustalaniu wysokości świadczeń w zbiegu nie uwzględnia się:
świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa,
refundacji z tytułu opłacanej składki na obowiązkowe ubezpieczenie OC lub dobrowolne ubezpieczenie AC.
W przypadku przekroczenia 3-krotności kwoty najniższej emerytury świadczenia ulegają pomniejszeniu o kwotę przekroczenia według następującej kolejności:
świadczenia finansowane z budżetu państwa:
świadczenia z zaopatrzenia emerytalno-rentowego żołnierzy zawodowych,
świadczenia z zaopatrzenia emerytalno-rentowego funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej,
inne świadczenia;
świadczenia finansowane z Funduszu Emerytalno-Rentowego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
świadczenia finansowane z Funduszu Pracy;
świadczenia finansowane z Funduszu Emerytur Pomostowych;
świadczenia finansowane z Funduszu.
Wniosek do KRUS o rentę wdowią
KRUS podobnie jak ZUS udostępnił wniosek o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną po małżonku.
Wniosek ten zawiera następujące dane:
dane wnioskodawcy: PESEL, rodzaj, seria i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość, jeżeli wnioskodawca nie ma nadanego numeru PESEL, imię, nazwisko, data urodzenia, dobrowolnie numer telefonu;
adres zamieszkania;
oświadczenia co do świadczeń, jakie przysługują wnioskodawcy;
zakres wniosku;
sposób wypłaty świadczenia;
oświadczenie o prawdziwości danych we wniosku;
sposób odbioru odpowiedzi z ZUS-u;
wskazanie dodatkowych dokumentów oraz oświadczenie o obowiązku ich dostarczenia;
załączniki;
datę;
podpis.
Podsumowanie
Podsumowując, osoba uprawniona do wypłaty choć jednego świadczenia z KRUS-u, czy to renty rodzinnej, czy własnego świadczenia, może złożyć wniosek o wypłatę renty wdowiej w tym organie. Jeśli ma prawo do świadczenia z innego organu, może dokonać wyboru, gdzie złoży wniosek.
