O umowie leasingu słyszał każdy, choć nie każdy wie, na czym polega. Umowa leasingu jest umową nazwaną, co oznacza, że została uregulowana w przepisach Kodeksu cywilnego. Obowiązująca w Polsce zasada swobody umów pozwala stronom, w zasadzie, na dowolne ukształtowanie stosunku prawnego, o ile nie narusza on przepisów obowiązującego prawa (np. nie można zawrzeć umowy, której przedmiotem będzie popełnienie przestępstwa) i zasad współżycia społecznego. Najpopularniejsze w obrocie rodzaje umów, używane powszechnie w codziennym życiu, zostały uregulowane w treści przepisów. Inne rodzaje umów ukształtowały się poprzez praktykę, ale nie mają swojego źródła w ustawach. Przykładem może być umowa franchisingu. Czasem praktyka wymusza na ustawodawcy unormowanie ukształtowanego uprzednio nieformalnie typu umowy. Tak stało się w przypadku umowy leasingu, która została dodana do Kodeksu cywilnego w roku 2000.
Zakup, ale nie do końca
Celem umowy jest zakup rzeczy przez podmiot finansujący, a następnie oddanie jej do korzystania i pobierania pożytków innemu podmiotowi. Oczywiście umowa leasingu jest odpłatna – podmiot otrzymujący rzecz do używania musi zapłacić na rzecz finansującego wynagrodzenie, które jest co najmniej równe cenie zakupu. Płatność następuje w uzgodnionych przez strony ratach.
Umowa leasingu charakteryzuje się tym, że występują trzy podmioty:
-
zbywca: podmiot, który sprzedaje rzecz (np. dealer samochodowy);
-
leasingodawca: podmiot, który finansuje zakup (zazwyczaj profesjonalne przedsiębiorstwo);
-
leasingobiorca: podmiot korzystający z przedmiotu oddanego w leasing (zazwyczaj przedsiębiorca wykorzystujący rzecz w ramach swojego przedsiębiorstwa).
Ponad połowa wszystkich zawieranych w Polsce umów leasingu dotyczy samochodów osobowych.
Umowa leasingu łatwiejsza niż kredyt
Zazwyczaj procedura zawarcia umowy leasingu jest prosta. Klient znajduje interesujący go samochód w salonie samochodowym i wskazuje go firmie zajmującej się leasingowaniem pojazdów. Kupuje ona samochód od zbywcy, zawiera umowę leasingu z leasingobiorcą i przekazuje mu samochód do korzystania. Przed wyborem oferty klient powinien sprawdzić wszystkie jej warunki. Na rynku obecnych jest wiele przedsiębiorstw zajmujących się leasingowaniem pojazdów, warto więc zatem sprawdzić, co dokładnie możemy uzyskać.
Dla leasingodawcy będą liczyły się przede wszystkim wyniki finansowe przedsiębiorcy – potencjalnego klienta. Firma zajmująca się leasingowaniem pojazdów zawsze dokładnie sprawdzi, czy przedsiębiorca będzie w stanie ponieść koszty umowy. Warto również pamiętać, że w znacznej większości firm umowa leasingu nie zostanie zawarta z osobą poniżej 25. roku życia, chyba że klient ten zapewni dodatkowe poręczenie. Na analogiczny problem mogą napotkać przedsiębiorcy w podeszłym wieku. Rzadko zdarza się również, aby umowa leasingu została zawarta z przedsiębiorcą prowadzącym działalność krócej niż 6 miesięcy.
Leasing jest podobny do umowy kredytu, leasingodawca niejako bowiem kredytuje swojego klienta. Bez wątpienia umowa leasingu jest łatwiejsza do zawarcia niż umowa kredytu, ponieważ ryzyko leasingodawcy jest mniejsze. Jak wskazano powyżej, przez okres trwania umowy to leasingodawca pozostaje właścicielem pojazdu, a zatem jego roszczenia są zabezpieczone. Odsetki związane z umową leasingu będą za to najczęściej wyższe.
W celu zawarcia umowy przedsiębiorca zainteresowany leasingiem musi przedstawić firmie leasingującej następujące dokumenty:
-
dokumenty poświadczające rejestrację w odpowiednim rejestrze (CEIDG dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, KRS w przypadku spółek);
-
dokumenty dotyczące spółki (najczęściej umowa spółki, również spółki cywilnej, jeśli osoba prowadząca działalność gospodarczą działa w ramach takiego podmiotu);
-
dokumenty potwierdzające sytuację finansową klienta (deklaracje podatkowe, oświadczenie o niezaleganiu z zaległościami względem urzędu skarbowego i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, oświadczenie o stanie majątku i wysokości pozostałych do spłaty zobowiązań).
Po zawarciu umowy i uiszczeniu przez przedsiębiorcę tzw. opłaty wstępnej, wynoszącej zazwyczaj od 10 do 20% ceny zakupu, otrzymuje on do używania samochód stanowiący przedmiot umowy.
Umowa leasingu- rodzaje
Doktryna prawa wyróżnia wiele rodzajów umów, w zależności choćby od przedmiotu umowy czy jej warunków. Z punktu widzenia przedsiębiorcy-klienta umowa leasingu może wystąpić jako:
-
leasing operacyjny: najpopularniejszy rodzaj leasingu, charakteryzujący się niższymi kosztami początkowymi. W tym rodzaju pojazd stanowiący przedmiot umowy jest zaliczany w skład składników majątkowych przedsiębiorstwa leasingodawcy. Celem umowy w takim wypadku może być tylko używanie pojazdu albo używanie i wykup na własność po zakończeniu umowy;
-
leasing finansowy: bardziej skomplikowany rodzaj leasingu, w którym pojazd stanowiący przedmiot umowy wchodzi w skład majątku leasingobiorcy i to on jest zobligowany do dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Celem umowy tego rodzaju jest zawsze używanie i wykup pojazdu na własność po zakończeniu okresu trwania umowy;
-
leasing z opcją wykupu: opcja, zgodnie z którą klient spłaca cenę zakupu samochodu w ustalonych ratach, a po upływie okresu, na jaki umowa została zawarta, ma możliwość wykupu samochodu na własność za określoną cenę (zazwyczaj odpowiadającą określonemu procentowi wartości pojazdu);
-
najem długoterminowy: nazywany również full service leasingiem, pozwala na obniżenie wysokości miesięcznej raty, celem umowy nie jest bowiem doprowadzenie do przejęcia samochodu na własność klienta. Zazwyczaj przewiduje ona możliwość wykupu samochodu, ale cena wykupu jest bardzo wysoka (np. odpowiada wartości rynkowej pojazdu w chwili wykupu). Najem długoterminowy zazwyczaj trwa od dwóch do czterech lat.
Różne harmonogramy spłaty
Jak z każdą umową, również z umową leasingu wiążą się określone prawa i obowiązki ciążące na stronach tego stosunku prawnego. Leasingodawca ma obowiązek przekazać samochód klientowi i ponosi odpowiedzialność za zachowanie pojazdu w nienaruszonym stanie do czasu jego wydania. Przechodzi ona na klienta w chwili, w której otrzyma on pojazd. Podstawowym obowiązkiem leasingobiorcy jest oczywiście uiszczanie płatności na rzecz finansującego. Klient może wybrać harmonogram spłaty:
-
spłata oparta o zmienną stopę procentową Wibor lub Euribor. W tym systemie raty płatne są w równej wysokości każdego miesiąca. Jeśli wysokość stopy procentowej wzrośnie lub spadnie, wysokość raty również ulegnie zmianie;
-
spłata oparta o stałą stopę procentową, będąca przeciwieństwem opcji opisanej powyżej. W tym przypadku wysokość raty jest zawsze taka sama i nie ulegnie zmianie w całym okresie trwania umowy;
-
harmonogram sezonowy, w którym wysokość raty jest dostosowana do obrotów przedsiębiorcy i może być wyższa w określonych okresach i niższa w innych. Ta opcja przeznaczona jest dla klientów prowadzących działalność sezonową (np. usługi gastronomiczne czy hotelarskie);
-
harmonogram degresywny, w którym miesięczne raty stopniowo maleją;
-
leasing z tzw. ratą balonową, w którym to przypadku niektóre raty są wyższe niż pozostałe. Taki harmonogram spłat pozwala dostosować wysokość raty do sytuacji przedsiębiorstwa, o ile oczywiście przedsiębiorca jest w stanie to przewidzieć w chwili zawierania umowy;
-
leasing z opłatą za wykup w racie miesięcznej. W tym przypadku miesięczna rata za używanie samochodu zostaje powiększona o kwotę spłacaną na poczet wykupu pojazdu po zakończeniu umowy.
Każdy przedsiębiorca powinien rozważyć, który harmonogram spłaty będzie najbardziej korzystny dla jego firmy.
Leasingobiorca może korzystać z gwarancji
Odpowiedzialność za użytkowanie samochodu spoczywa na leasingobiorcy. Mimo że nie jest on właścicielem pojazdu, powinien traktować go jak własny.
Przedsiębiorca musi zatem ponosić koszty przeglądów okresowych i napraw samochodu. Z uwagi na fakt, że zazwyczaj przedmiotem leasingu są samochody nowe, objęte gwarancją producenta pojazdu, nie ma żadnych przeszkód do tego, aby to leasingobiorca skorzystał z uprawnień wynikających z udzielonej gwarancji.
Czasem oferta leasingowa wzbogacona jest o pakiet tzw. pomocy serwisowej. Jeśli klient zdecyduje się na takie rozwiązanie, wówczas miesięczna rata zwiększa się o określoną w umowie kwotę, a leasingodawca świadczy leasingobiorcy pomoc w zakresie serwisowania pojazdu.
