Regulacje unijne określają wzór wspólnotowy jako „postać całości lub części produktu wynikająca w szczególności z cech linii, konturów, kolorystyki, kształtu tekstury i/lub materiałów samego produktu i/lub jego ornamentacji”. A zatem wzór wspólnotowy to wzór przemysłowy, którego ochrona rozciąga się na terytorium Unii Europejskiej. Wzór wspólnotowy (analogicznie, jak wzór przemysłowy) dotyczy kształtu i wyglądu, a nie nazwy czy kolorów. Możemy wyróżnić zarejestrowany wzór wspólnotowy oraz niezarejestrowany wzór wspólnotowy.
Komu przysługuje prawo do wzoru wspólnotowego?
Prawo do wzoru wspólnotowego przysługuje jego twórcy. Jednak, kiedy wzór został opracowany przez kilka osób, to prawo do wzoru przysługuje im wspólnie.
Jeśli wzór przemysłowy został opracowany przez pracownika w ramach wykonywanych zadań zlecanych przez firmę, to prawo do wzoru wspólnotowego przysługuje pracodawcy.
Zarejestrowany wzór wspólnotowy przyznaje jego właścicielowi wyłączne prawo do jego używania i zakazuje stosowania go przez osoby trzecie bez zgody właściciela na terenie całej Unii Europejskiej przez 5 lat.
Ochrona wzoru wspólnotowego – co jej podlega?
W przypadku wzoru wspólnotowego ochronie podlega:
-
wygląd produktu lub jego części, na które składają się: kształt, forma, motywy dekoracyjne, dobór kolorów i materiałów, z których wykonany jest produkt;
-
architektura i aranżacja danych przestrzeni, jak np. pawilony, apartamenty, ogrody;
-
wzór służący zapewnieniu wielokrotnego składania lub łączenia wzajemnie wymienialnych produktów w ramach systemu modułowego.
Ochronie nie podlegają:
-
rysunki, modele, formy, których wygląd wynika wyłącznie z ich funkcji technicznych;
-
cechy produktu, które muszą być koniecznie odtworzone w dokładnej formie i wymiarach, aby umożliwić produktowi mechaniczne złożenie lub połączenie z innym produktem, lub umożliwić mu umieszczenie w innym produkcie, na nim lub dookoła niego tak, aby oba produkty mogły spełniać swoje funkcje;
-
wzory sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami.
Jak zarejestrować wzór wspólnotowy?
Aby zarejestrować wzór wspólnotowy, należy złożyć wniosek o rejestrację, który powinien zawierać:
-
dane identyfikacyjne zgłaszającego,
-
przedstawienie wzoru umożliwiające jego odtwarzanie,
-
informacje, w jakich produktach wzór ma być zawarty lub zastosowany.
Wniosek o rejestrację wzoru wspólnotowego można złożyć za pośrednictwem polskiego Urzędu Patentowego z opłatą 150 złotych lub bezpośrednio do unijnego urzędu ds. Ochrony Własności Intelektualnej (EUIPO) z opłatą 350 euro.
Gdy Urząd stwierdzi, że wzór wspólnotowy można zarejestrować (nie jest on sprzeczny z porządkiem publicznym, spełnia odpowiednie wymogi oraz nie był już zarejestrowany), wtedy dokonuje wpisu zgłoszenia do Rejestru Wzorów Wspólnotowych oraz publikuje zarejestrowany wzór w Biuletynie Wzorów Wspólnotowych.
Zarejestrowany wzór wspólnotowy jest chroniony przez 5 lat na terenie państw UE, z możliwością przedłużenia ochrony na kolejne 5-letnie okresy. Maksymalny termin ochrony to 25 lat (czyli zarejestrowany wzór można przedłużać czterokrotnie).
Niezarejestrowany wzór wspólnotowy – czy podlega ochronie?
Niezarejestrowany wzór wspólnotowy jest alternatywą dla zarejestrowanego wzoru. Wzór zarejestrowany ma ochronę prawną i formalną, natomiast niezarejestrowany podlega ochronie „nieformalnej” – polega na kojarzeniu konkretnej osoby z danym wzorem.
Niezarejestrowany wzór wspólnotowy – jak sama nazwa wskazuje – nie wymaga rejestracji. Aby podlegał „nieformalnej” ochronie, należy go „ujawnić” – tak, aby stał się znany zainteresowanym środowiskom. Przez ujawnienie można rozumieć publiczne udostępnienie wzoru (np. w książce, przez reklamę, w publikacji, na wystawie) w taki sposób, aby można było udowodnić, że dany wzór jest znany osobom wyspecjalizowanym w danej branży.
Niezarejestrowany wzór wspólnotowy sprawdza się w przypadku badania popytu na dany produkt – taka nieformalna ochrona pozwoli uniknąć inwestowania w wyrób (poprzez rejestrację formalną) – gdy okaże się, że dany produkt nie odniesie sukcesu na rynku.
Niezarejestrowane wzory wspólnotowe mogą być stosowane np. w przemyśle odzieżowym – spowodowane jest to szybko mijającymi trendami.
Zarejestrowany a niezarejestrowany wzór wspólnotowy – różnice w pigułce
Zakres ochrony
Wzór zarejestrowany – ochrona formalna przed używaniem, kopiowaniem oraz tworzeniem wzorów podobnych.
Wzór niezarejestrowany – ochrona nieformalna polegająca na prawie do pierwszeństwa do wzoru. Ochrona przed kopiowaniem.
Czas ochrony
Wzór zarejestrowany – okres ochronny trwa 5 lat z możliwością jego przedłużania.
Wzór niezarejestrowany – okres ochronny przez 3 lata, przy czym po 2 latach dany znak nie ma już znamion „nowości”.
Prawo do wzoru – własność
Wzór zarejestrowany – osoba, która widnieje jako zgłaszający we wniosku.
Wzór niezarejestrowany – osoba, która rozpowszechniła wzór pod swoim imieniem i nazwiskiem.
Niewątpliwie zarejestrowany wzór wspólnotowy podlega większej ochronie przed konkurencją, jednakże niezarejestrowany wzór wspólnotowy też może być korzystny – chociażby w przypadku produktów sezonowych, krótkotrwałych.
