0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Zajęcie wynagrodzenia za pracę - czy komornik może zająć zasiłek?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Zajęcie wynagrodzenia za pracę przez komornika często sprawia problemy pracodawcom. Z jednej strony za nieprawidłowości grozi odpowiedzialność przed komornikiem czy wierzycielem, a z drugiej bezpodstawne potrącenie może być uznane za wykroczenie przeciwko prawom pracownika, za które PIP może ukarać grzywną. Problemy pojawiają się w sytuacji, gdy pracownik otrzymuje zasiłek chorobowy, opiekuńczy lub macierzyński, a na zajęciu jest wskazane, że dotyczy ono wynagrodzenia za pracę. Czy pracodawca ma prawo przekazać komornikowi otrzymywany przez pracownika zasiłek? Przeczytaj nasz artykuł i poznaj odpowiedź na to pytanie.

Obowiązki pracodawcy wobec komornika

Jedną z najczęstszych form egzekucji zadłużenia prowadzonych przez komorników sądowych jest zajęcie wynagrodzenia za pracę. W tym celu komornik wysyła do pracodawcy pismo o zajęciu, powołując się na wyrok sądu zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Obowiązkiem pracodawcy jest przekazanie komornikowi w ciągu 7 dni informacji o:

  • wysokości otrzymywanego wynagrodzenia za okres trzech miesięcy poprzedzających zajęcie; 
  • kwocie i terminach, w jakich zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane;
  • o przeszkodach, które powodują, że wynagrodzenie nie może zostać przekazywane komornikowi, przykładowo czy jest już zajęte przez innego komornika lub inny organ egzekucyjny, np. ZUS lub US, wraz z podaniem dokładnych danych tych organów.

Za niepoinformowanie komornika w ciągu tygodnia o okolicznościach dotyczących zajmowanego wynagrodzenia osobie winnej zaniedbania grozi grzywna w wysokości 5000 zł, która może być powtarzana w razie dalszego uchylania się od obowiązku informacyjnego, zgodnie z art. 886 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego.

Pracodawca ma obowiązek poinformować w ciągu tygodnia komornika o wysokości otrzymywanego przez pracownika wynagrodzenia oraz przekazywanych kwot lub o ewentualnych innych organach egzekucyjnych, które wcześniej zajęły jego wynagrodzenie.

Zajęcie wynagrodzenia pracownika – co to oznacza w praktyce?

Najczęściej w tytule zajęcia komorniczego pojawia się sformułowanie „Zajęcie wynagrodzenia za pracę”. Czym właściwie jest wynagrodzenie za pracę? 

Temu zagadnieniu poświęcony jest Dział III Kodeksu Pracy zatytułowany „Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia”. 

Wynagrodzenie za pracę w rozumieniu Kodeksu pracy:

  • przysługuje za pracę wykonaną – za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią (art. 80 kp);
  • jest niezbywalnym prawem pracownika – pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę (art. 84 kp);
  • musi być wypłacone w stałym terminie raz w miesiącu – nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego (art. 85 § 1 i 2 kp);
  • podlega egzekucji na ściśle określonych zasadach – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, w rozumieniu Ustawy o pracowniczych planach kapitałowych, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
    • sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,

    • sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,

    • zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,

    • kary pieniężne przewidziane w art. 108 kp;

  • ma ściśle określony limit potrąceń – mogą być one dokonywane w następujących granicach: 

    • w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości trzech piątych wynagrodzenia,

    • w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości połowy wynagrodzenia;

  • posiada kwotę wolną od potrąceń – w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (od 1 stycznia 2022 r. wynosi ono 3010 zł brutto), która ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

Od 1 stycznia 2023 r. minimalne wynagrodzenie wzrośnie do kwoty 3490 zł brutto, a od lipca - 3600 zł brutto. 

Ustawodawca rozróżnia w tytułach rozdziałów oraz w treści przepisów Kodeksu pracy wynagrodzenie za pracę sensu stricto oraz świadczenia, które wynagrodzeniem za pracę nie są. 

Za wynagrodzenie za pracę uważa się w szczególności:

  • wynagrodzenie zasadnicze,
  • nagrody z zakładowego funduszu nagród,
  • dodatkowe wynagrodzenie roczne – tzw. trzynastka,
  • należności przysługujące z tytułu udziału w zysku lub nadwyżce bilansowej.

W orzecznictwie Sądów Najwyższych pojawiają się także inne świadczenia, które nie są wprost wynagrodzeniem za pracę, jednak tak są traktowane, np.:

  • ekwiwalent za urlop wypoczynkowy (np. w wyroku SN z 11 czerwca 1980 r., I PR 43/80);
  • nagroda jubileuszowa (np. w wyroku SN z 29 stycznia 2007 r., II PK 181/06);
  • odprawa z tytułu zwolnienia z pracy z przyczyn niedotyczących pracownika (np. w wyroku SN z 14 listopada 1996 r., I PKN 3/96);
  • odprawa emerytalno-rentowa (np. w wyroku SN z 14 lutego 2002 r., I PKN 889/00).

Świadczenia te, mimo że nie są wynagrodzeniem za pracę, mają z nią ścisły związek, a ich wartość jest uzależniona od stażu pracy.

Takiego związku nie mają zasiłki wypłacane z ubezpieczenia chorobowego, jak zasiłek chorobowy, opiekuńczy czy macierzyński.

Jak wskazuje w swoim wyroku z 27 lutego 2018 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy (II SA/Bd 1181/17), pojęcie wynagrodzenia nie obejmuje zasiłku chorobowego. Pojęcie to nie ma, zdaniem Sądu, prawnie jednolitego, powszechnie ustalonego zakresu znaczeniowego. Nie jest on innym świadczeniem związanym z pracą, którym będą np. świadczenia otrzymywane od pracodawcy z tytułu pozostawania w stosunku pracy, przykładowo:

  • wypłaty gwarancyjne, np. za czas niewykonywania pracy;
  • wypłaty kompensacyjne, np. diety, zwrot kosztów podróży;
  • świadczenia odszkodowawcze, np. odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy, odszkodowanie z tytułu skróconego okresu wypowiedzenia umowy;
  • różne odprawy pieniężne.

Jak dalej wskazuje WSA,

[s]tanowisko, że zasiłek chorobowy nie jest wynagrodzeniem można wzmocnić orzecznictwem ukształtowanym na tle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2018.200). W wyroku z dnia 8 listopada 2017 r. sygn. akt I SA/Gd 1214/17 WSA w Gdańsku stwierdził, że zasiłek chorobowy nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia otrzymanego z tytułu umowy o pracę, w rozumieniu art. 30 ust. 1 pkt 15 u.p.d.f. Świadczenie to wypłacane jest pracownikowi z tytułu podlegania przez niego ubezpieczeniu społecznemu i nie stanowi przychodu ze stosunku pracy, lecz przychód z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 u.p.d.f.)”.

Jeżeli zatem na zajęciu komorniczym jest wskazane, że dotyczy ono wynagrodzenia za pracę, pracodawca nie powinien przekazywać komornikowi zasiłków takich jak zasiłek chorobowy, opiekuńczy, macierzyński czy np. świadczenia rehabilitacyjnego, które przyznawane jest pracownikowi po wyczerpaniu okresu zasiłkowego. Nie mieszczą się one w pojęciu wynagrodzenia za pracę, które podobnie jak np. świadczenia z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych nie mogą być potrącane bez odpowiedniego tytułu zajęcia komorniczego.

Zasiłek chorobowy, opiekuńczy i macierzyński nie jest wynagrodzeniem za pracę w rozumieniu Kodeksu pracy oraz ustawy o podatku dochodowym, a więc w przypadku zajęcia tylko wynagrodzenia za pracę nie mogą być przekazane komornikowi.

Co powinien zrobić pracodawca w sytuacji, gdy pracownik, który ma zajęcie komornicze, pobiera zasiłki?

Pracodawca powinien o tym fakcie powiadomić komornika i czekać na pismo od niego. Dopiero, gdy komornik prześle pismo o zajęciu wierzytelności z zasiłku chorobowego, opiekuńczego lub macierzyńskiego, pracodawca będzie mógł dokonać potrącenia z nich. Przypomnijmy, że potrąceń z zasiłków dokonuje się na zupełnie innych zasadach niż te, które dotyczą wynagrodzenia za pracę. Na pewno pracodawca nie powinien potrącać należności objętych zajęciem komorniczym bez odpowiedniego tytułu, gdyż zgodnie z art. 282 § 1 pkt 1 kp dokonywanie bezpodstawnych potrąceń jest wykroczeniem przeciwko prawom pracowniczym zagrożonym karą grzywny od 1000 zł do 30 000 zł. 

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów