Zasady opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych

Obowiązek opłacania składek na FEP

Od 1 stycznia 2010 roku pracodawcy są zobligowani do opłacania składki na Fundusz Emerytur Pomostowych (dalej: FEP) za pracowników, którzy:

• urodzili się po dniu 31 grudnia 1948 r.,

• wykonują prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o których mowa w art. 3 ust. 1 i 3 Ustawy z dnia 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych.

Dotyczy to wszystkich pracowników spełniających powyższe warunki, również tych pracujących w niepełnym wymiarze etatu, pomimo iż nie nabywają oni prawa do emerytury pomostowej.

Zgodnie z art. 35 ust. 2 ustawy obowiązek opłacania składek na FEP za pracownika, o którym  mowa w ust. 1, powstaje z dniem rozpoczęcia wykonywania przez niego pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a ustaje z dniem zaprzestania wykonywania tych prac. Dniem rozpoczęcia wykonywania pracy jest pierwszy dzień zatrudnienia, natomiast dzień zaprzestania wykonywania pracy to dzień ustania zatrudnienia.

Za kogo płatnik ma obowiązek opłacić składkę Fundusz Emerytur Pomostowych

Do ustawy o emeryturach pomostowych dołączone zostały w formie załączników wykaz prac w szczególnych warunkach (40 pozycji) oraz wykaz prac o szczególnym charakterze (24 pozycje).

Składkę na FEP należy opłacić również za:

• pracowników wykonujących prace górnicze, którzy uzyskali prawo do emerytury pomostowej na podstawie art. 11 ustawy, za okres wykonywania prac górniczych o których mowa w art. 50c Ustawy o emeryturach i rentach z FUS, nie wcześniej jednak niż za okres od 1 stycznia 2010 r.,

• zwolnionych ze służby żołnierzy zawodowych oraz funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej, o których mowa w art.13 ustawy, od uposażenia wypłaconego po dniu 31 grudnia 2009 r. do dnia zwolnienia ze służby

• pracowników ubezpieczonych z tytułu działalności twórczej lub artystycznej tancerzy zawodowych, wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy prace związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym.

Wykaz stanowisk w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze

W myśl art. 41 ust. 4 pkt 1 Ustawy pomostowej pracodawca jest zobowiązany prowadzić wykaz stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Najpierw powinien dokonać rozeznania, jakie rodzaje prac z wymienionych w wykazach w załączniku nr 1 lub nr 2 do ustawy pomostowej występują w zakładzie pracy. Wówczas należy umieścić je w wykazie, a co za tym idzie naliczać i opłacać za nich składki na Fundusz Emerytur Pomostowych.

Podstawa wymiaru i wysokość składek na FEP

Stopa składki na Fundusz Emerytur Pomostowych wynosi 1,5% podstawy wymiaru. Składka na FEP jest finansowana w całości przez płatnika składek. Podstawę wymiaru składki na FEP stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, określona w art. 18 ust. 1-2 i ust. 8 oraz w art. 21 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa o sus). Przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na FEP stosuje się stosuje się ograniczenie, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o sus, oznacza to, że:

• składniki przychodu nie uwzględnione w podstawie wymiaru składek na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, nie stanowią również podstawy wymiaru składek na FEP;

• obowiązek opłacania składek na FEP ustaje wskutek osiągnięcia przez ubezpieczonego ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o sus;

• jeżeli w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zgodnie z art. 18 ust. 1a ustawy o sus, uwzględniony został przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło zawartej z własnym pracodawcą lub wykonywanej na jego rzecz, to będzie on stanowił podstawę wymiaru składek na FEP. Bez znaczenia jest czy przedmiotem takiej umowy cywilnoprawnej jest wykonywanie prac określonych przez płatnika jako prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;

• w przypadku osób wykonujących prace w szczególnych warunkach z tytułu działalności twórczej lub artystycznej tancerzy zawodowych, które zobowiązane są do opłacania za siebie składek na FEP, podstawę wymiaru tych składek stanowi podstawa określona w art. 18 ust. 8 ustawy o sus.

Obowiązek opłacania składki na Fundusz Emerytur Pomostowych nie dotyczy tych składników wynagrodzeń, które są należne za okres pracy, w którym praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze nie była wykonywana.

W każdym innym przypadku, gdy od otrzymanego przez pracownika wynagrodzenia za okres zatrudnienia na stanowisku pracy, na którym wykonywana jest praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, istnieje obowiązek opłacenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, istnieje również konieczność opłacenia składki na FEP.

Może zdarzyć się sytuacja, gdy pracownik podczas trwającego zatrudnienia rozpocznie wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wówczas składka na Fundusz Emerytur Pomostowych jest należna tylko od odpowiedniej części wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przysługującego za ten miesiąc. Podstawę wymiaru tej składki należy ustalić proporcjonalnie w stosunku do okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w tym miesiącu.

Rozliczanie i opłacanie składek

Pracodawca (płatnik) rozlicza składki na FEP za wszystkich pracowników, za których zobowiązany jest je opłacić za dany miesiąc na deklaracji ZUS DRA.

W bloku danych: IX „Zestawienie należnych składek na Fundusz Emerytur Pomostowych” płatnik wykazuje:

• w polu 01 – liczbę pracowników, za których jest opłacana składka na Fundusz Emerytur Pomostowych (w przypadku rozliczania składek na FEP za żołnierzy zawodowych oraz funkcjonariuszy - liczbę tych osób uwzględnia się w tym polu);

• w polu 02 – liczbę stanowisk pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;

• w polu 03 – sumę należnych składek na Fundusz Emerytur Pomostowych.

Składka ta powinna być opłacana na wskazany przez ZUS rachunek bankowy jako odrębna wpłata.