0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Zasiłek przedemerytalny 2024 - komu i na jakich warunkach przysługuje?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Zasiłek przedemerytalny przyznawany jest osobom, które straciły pracę z przyczyn od siebie niezależnych przed uzyskaniem prawa do emerytury i ma stanowić dla nich wsparcie socjalne do czasu uzyskania przez nich tego świadczenia. Jest on także przyznawany po okresie pięciu lat pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, a także po ogłoszeniu upadłości działalności gospodarczej. Ma on pomóc tym osobom, które ze względu na wiek nie są w stanie efektywnie konkurować na rynku pracy. Prawo do zasiłku przedemerytalnego reguluje ustawa o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. 2004 Nr 120 poz. 1252).

Jakie warunki należy spełnić, aby uzyskać zasiłek przedemerytalny?

Warunki, które należy spełnić, aby otrzymać zasiłek przedemerytalny, precyzuje art. 2 ust. 3 ustawy, który mówi, że świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie, która: 

  1. pobierała zasiłek dla bezrobotnych przez minimum 180 dni,
  2. nadal jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna,
  3. w okresie pobierania zasiłku nie odmówiła bez uzasadnienia przyjęcia odpowiedniego zatrudnienia,
  4. złożyła wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie  nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy zaświadczenia o 180-dniowym okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
  5. złożyła wniosek w ciągu 30 dni od ustania zatrudnienia m.in. w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych, jeżeli w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych wykonywała inną pracę zarobkową w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia,
  6. złożyła wniosek w ciągu 30 dni od ustania zatrudnienia w ramach prac  interwencyjnych lub robót publicznych, gdy wykonywanie jednej z tych prac ustało po upływie 180-dniowego okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Kto może ubiegać się o zasiłek przedemerytalny?

Generalnie można wydzielić cztery grupy osób uprawnionych do złożenia wniosku o zasiłek przedemerytalny:

  1. osoby, które były zatrudnione na umowę o pracę i rozwiązano z nimi umowę z przyczyn dotyczących zakładu pracy;
  2. osoby, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą i ogłosiły upadłość;
  3. osoby, które pobierały rentę z tytułu niezdolności do pracy;
  4. osoby, które pobierały świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna z powodu śmierci osoby, nad którą sprawowały opiekę.

Poza tymi głównymi czterema grupami osób uprawnionych ustawodawca przewidział jeszcze prawo do świadczenia przedemerytalnego dla osób, o których mowa w art. 6 ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest oraz pracownikom stoczni, o których mowa w ustawie o postępowaniu kompensacyjnym w podmiotach o szczególnym znaczeniu dla polskiego przemysłu stoczniowego (Dz. U. Nr 233, poz.1569).

Szczegółowe warunki, jakie musi spełnić osoba starająca się o zasiłek przedemerytalny, określa art. 2 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

Zgodnie z nim osoba, która była zatrudniona na umowę o pracę, musi spełniać jeden z następujących warunków:

  • do dnia rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy (w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy) była zatrudniona przez okres co najmniej 180 dni i w chwili rozwiązania stosunku pracy miała co najmniej 56 lat – kobieta i 61 lat – mężczyzna, a także posiadała staż pracowniczy uprawniający do emerytury wynoszący minimum 20 lat – kobieta i 25 lat – mężczyzna;
  • do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 1065, 1292, 1321, 1428 i 1543), zwanej dalej „ustawą o promocji zatrudnienia”, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 180 dni, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat – kobieta i 35 lat – mężczyzna;
  • do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 180 dni, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn;
  • do 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych była zatrudniona przez 180 dni i posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.

Zasiłek przedemerytalny należy się osobie, która straciła pracę z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn:
- ekonomicznych,
- organizacyjnych,
- produkcyjnych,
- technologicznych,
- wygaśnięcia stosunku pracy z powodu śmierci pracodawcy,
- rozwiązania stosunku pracy przez pracownika na podstawie art. 55 par 1¹ Kodeksu pracy (Dz. U. z 1998 r nr 21, poz.94, z późn. zm.) z uwagi na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Warunkiem jest, aby przepracowała w danej firmie co najmniej 180 dni, ukończyła odpowiedni wiek i posiadała wymagany staż pracy.

Czy zasiłek przedemerytalny otrzyma osoba, której umowa nie została przedłużona?

Jak wskazał Sąd Okręgowy w Częstochowie w wyroku z 20 maja 2016 r. (sygn. akt. IVU 129/16) nie ma również znaczenia tryb zakończenia zatrudnienia. Istotna jest jedynie jego przyczyna. W omawianym przypadku była to sytuacja, gdy ZUS odmówił osobie starającej się o zasiłek przedemerytalny prawa do niego, gdyż uznał, że pracownik miał wymagane wszystkie warunki oprócz jednego – rozwiązanie stosunku pracy nie nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy, lecz z upływem okresu, na który umowa została zawarta. Ubezpieczony odwołał się od decyzji ZUS-u, twierdząc, że w punkcie 6 świadectwa pracy było napisane, że zastosowany został skrócony okres wypowiedzenia na podstawie art. 36¹ par. 1 kp. W tym przypadku doszło do nieprzedłużenia umowy w wyniku braku zleceń. Na to stanowisko nie został zatrudniony żaden inny pracownik, a nawet później rozwiązano umowę z innym pracownikiem, który był zatrudniony na takim samym stanowisku. Sąd zatem uznał, że nieprzedłużenie umowy było wynikiem likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, a nie po prostu zwykłym rozwiązaniem umowy z upływem czasu, na jaki była zawarta. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS-u i przyznał ubezpieczonemu prawo do świadczenia przedemerytalnego. Podkreślił, że analogiczne stanowisko wyraził Sąd Apelacyjny w Katowicach w uzasadnieniu wyroku z 28 maja 2013 r. (sygn. III AUa1788/12 OSA 2017/4/100-107).

Zasiłek przedemerytalny a utrata statusu bezrobotnego

Tak, taka osoba powinna otrzymać zasiłek przedemerytalny. Jak czytamy bowiem w wyroku Sądu Najwyższego z 29 marca 2017 r. (sygn. akt. I UK 125/16), utrata statusu osoby bezrobotnej na podstawie art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2013 r. poz. 674 ze zm.) i ponowna rejestracja w powiatowym urzędzie pracy po upływie kilku miesięcy nie stanowi negatywnej przesłanki do przyznania świadczenia, gdyż nie zrywa związku czasowo-przyczynowego z faktem rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika.

„Sąd najwyższy przyjmował powstanie prawa do świadczenia przedemerytalnego po co najmniej 6-miesięcznym pobieraniu zasiłku dla bezrobotnych, bez potrzeby wykazywania ciągłego pobierania tego świadczenia po rozwiązaniu stosunku pracy”.

Kolejną grupą, która jest uprawniona do zasiłku przedemerytalnego, są osoby, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778) przez okres minimum 24 miesięcy i w momencie ogłoszenia upadłości za ten okres opłaciły składki na ubezpieczenia społeczne. Warunkiem jest, aby w momencie ogłoszenia upadłości, tj. do dnia, w którym sąd wydał postanowienie w tej sprawie osoba ta miała:

  • ukończyła co najmniej 56 lat (kobieta) i posiada okres uprawniający do emerytury 20 lat,
  • ukończył 60 lat (mężczyzna) i posiada okres uprawniający do emerytury 25 lat.

ZUS nie przyzna świadczenia przedemerytalnego osobie, która zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej np. w związku z problemami finansowymi czy przekazaniem firmy innej osobie. Warunkiem koniecznym dla uznania, że nastąpiła upadłość, jest wydanie przez sąd postanowienia o upadłości. Zawieszenie działalności gospodarczej w trybie z art. 36a ust. 2 ustawy systemowej stanowi przerwę w jej prowadzeniu, a zatem okres ten nie podlega wliczeniu przy ustalaniu okresu prowadzenia tej działalności. Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej powoduje ustanie obowiązku ubezpieczeń społecznych od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności gospodarczej.

Uprawniona do zasiłku przedemerytalnego jest także:

1) osoba, która miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy i pobierała ją nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, zarejestrowała się w ciągu 30 dni od ustania prawa do renty w urzędzie pracy. Warunkiem jest, aby do dnia, w którym ustało prawo do renty:

  • ukończyła co najmniej 55 lat (kobieta) i posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat,
  • ukończył co najmniej 60 lat (mężczyzna) i posiadał okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 25 lat.

2) osoba, która pobierała świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1952), lub zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie o świadczeniach przedemerytalnych o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2016 r. poz. 162 i 972 oraz z 2017 r. poz. 1428) przez okres co najmniej 365 dni i utraciła to świadczenie w wyniku śmierci osoby, którą się opiekowała, a następnie zarejestrowała się w urzędzie pracy w ciągu 60 dni od utraty prawa do tych świadczeń. Warunkiem jest, aby do dnia, w którym ustało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna:

  • ukończyła co najmniej 55 lat (kobieta), osiągnęła okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet,
  • oraz 60 lat – mężczyzna i 25 lat dla mężczyzn.

Zasiłek przedemerytalny a wysokość świadczenia

Od 1 marca 2024 r. zasiłek przedemerytalny wynosi 1 794,70 zł brutto. Do końca lutego 2024 roku kwota tego świadczenia wynosiła 1 600,70 zł brutto. Jest ono ustalane na podstawie ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Świadczenie przedemerytalne podlega okresowej waloryzacji, która jest przeprowadzana na zasadach i w terminach przewidzianych w ww. ustawie.

W przypadku gdy świadczenie przedemerytalne  nie zostało przyznane można się odwołać od tej decyzji kierując odwołanie (zaadresowane do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, właściwego dla miejsca zamieszkania). 

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów