Rozwiązanie umowy o pracę oznacza konieczność wzajemnych rozliczeń pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. Chodzi tu o wypłatę zarówno wynagrodzenia za wykonaną pracę, jak i świadczeń, które przysługują pracownikowi w związku z końcem zatrudnienia. Zwykle są to odprawa rentowa, odprawa emerytalna bądź ekwiwalent urlopowy za niewykorzystane dni odpoczynku.
Odprawa emerytalna i odprawa rentowa - przepisy
Odprawa emerytalna - jak sama nazwa wskazuje - przysługuje pracownikowi przy przejściu na emeryturę. Analogicznie: odprawa rentowa wypłacana jest przy przejściu na rentę.
Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.
Zakład pracy może wprowadzić wewnętrzny regulamin, dający prawo do wyższej odprawy emerytalnej lub rentowej niż ta ustawowa. Wyższe odprawy (na podstawie odrębnych przepisów) otrzymują również reprezentanci niektórych zawodów - np. samorządowcy, żołnierze, górnicy i nauczyciele.
Odprawa emerytalna oraz odprawa rentowa są świadczeniami jednorazowymi - czyli otrzymując je raz, nie można znów nabyć do nich prawa. Ponadto jeśli otrzyma się odprawę rentową, nie można pobrać odprawy emerytalnej - i vice versa.
Pracownik przechodzący na emeryturę u kilku różnych pracodawców odprawę emerytalną może pobrać wyłącznie od jednego z nich - ma prawo wybrać, od którego. Potwierdza to wyrok Najwyższego z dnia 9 stycznia 2001 roku, sygn, akt: I PKN 172/00. Oprócz tego warto wiedzieć, że odprawa emerytalna lub odprawa rentowa przysługuje zarówno przy umowie o pracę na czas nieokreślony, jak i określony. Pod uwagę nie bierze się także stażu pracy w firmie.
Odprawa emerytalna i odprawa rentowa a ZUS
Podstawa wymiaru składek na ZUS pracowników to m.in. przychód z zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Jednakże nie wszystkie dochody z tego stosunku podlegają oskładkowaniu - wyjątki można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
Podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące dochody: (...) 2) odprawy pieniężne przysługujące w związku z przejściem na emeryturę lub rentę.
Odprawa emerytalna lub rentowa nie jest zwolniona z podatku dochodowego - dlatego też pracodawca musi od niej obliczyć i odprowadzić zaliczkę, identycznie jak w przypadku zwykłego wynagrodzenia.
Przykład 1.
Pan Zdzisław nabył prawo do emerytury, po przepracowaniu w zakładzie pracy 10 lat zdecydował się przejść na emeryturę. Nie korzystał wcześniej z odprawy rentowej, w związku z tym pracodawca przyznał mu odprawę emerytalną w wysokości miesięcznego wynagrodzenia, które wynosi 5 000 zł brutto. Wypłata nastąpiła po zakończeniu stosunku pracy. Obliczenie kwoty do wypłaty wygląda następująco:
1. Przychód: 5 000 zł
2. Składki na ubezpieczenie społeczne: 0 zł
3. Podstawa ubezpieczenia zdrowotnego (1.- 2.): 0 zł
4. Koszty uzyskania przychodu: 250 zł
5. Kwota zmniejszająca podatek: 0 zł
6. Podstawa opodatkowania po zaokrągleniu (1.- 2.- 4.): 4 750 zł
7. Obliczenie podatku (6. x 12% - 5.): 570 zł
8. Kwota do wypłaty (1.- 7.): 4 430 zł
Reasumując, otrzymana odprawa emerytalna lub odprawa rentowa nie są oskładkowane ZUS, ale stanowią dochód ze stosunku pracy, który należy opodatkować.
Naliczenie odprawy emerytalnej lub rentowej w systemie wFirma
System wFirma pozwala na obliczenie odprawy emerytalnej i rentowej. można to zrobić na dodatkowej liście płac poprzez KADRY » PRACOWNICY » SZCZEGÓŁY PRACOWNIKA » DODATKI I POTRĄCENIA » DODAJ » ODPRAWA EMERYTALNA/ODPRAWA RENTOWA.
Pojawi się okno, w którym w zakładce PODSTAWOWE INFORMACJE należy określić stawkę wynagrodzenia oraz miesiąc, w którym będzie naliczana wypłata.
W zakładce ZAAWANSOWANE należy zaznaczyć opcję UMIEŚĆ NA DODATKOWEJ LIŚCIE PŁAC, jeśli chcemy naliczyć taki składnik na osobnej liście. Od tego składnika zostanie naliczona wyłącznie zaliczka na podatek dochodowy, a następnie ten przychód zostanie wykazany w PIT-11 pracownika.
