Zatrudnienie ucznia lub studenta to dla firmy często okazja na uzupełnienie braków kadrowych. Pracownik taki nie może pochwalić się doświadczeniem, w zamian za to koszty jego zatrudnienia są dużo niższe niż w przypadku zatrudnienia wykwalifikowanej kadry. Dla pracodawcy jest to szansa na zmniejszenie kosztów, ponieważ od pensji dla ucznia lub studenta niekiedy nie musi opłacać składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne - dotyczy to głównie przypadków gdy zawierania jest umowa zlecenie. Młode osoby mogą przy określonych warunkach korzystać również z ulgi bez PIT dla młodych.
Umowa zlecenie
Umowę zlecenie reguluje Kodeks cywilny. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się wobec zleceniodawcy do wykonania określonej czynności prawnej. W zamian za jej wykonanie, zleceniobiorca powinien otrzymać wynagrodzenie, chyba że zobowiązał się do wykonania pracy bez zapłaty za nią.
Zgodnie z tym, co zostało wspomniane wcześniej, umowa zlecenia zawierana z uczniami szkoły podstawowej, szkół ponadpodstawowych oraz studentami (do ukończenia przez nich 26. roku życia) zwolniona jest ze składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Dla celów ubezpieczeń społecznych przyjmuje się, że uczniem do 31 sierpnia każdego roku jest osoba, która: kontynuuje naukę w tej samej szkole; skończyła szkołę i rozpoczyna naukę w szkole, w której rok szkolny zaczyna się 1 września; ukończyła szkołę i nie kontynuuje nauki.
Kiedy umowę zlecenie ze studentem należy oskładkować?
Umowa zlecenie ze studentem lub uczniem nie stanowi podstawy do objęcia jej obowiązkowymi składkami ZUS. Jest jednak sytuacja, gdy należy taką umowę oskładkować - kiedy umowa zlecenie jest podpisana ze studentem, z którym zleceniodawca ma już podpisaną umowę o pracę. Wtedy podstawę oskładkowania stanowi suma wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę oraz umowy zlecenia.
W sytuacji, gdy pracownik, który nie ukończył 26. roku życia w trakcie miesiąca utraci statu studenta to składki za ten miesiąc powinny być naliczone proporcjonalnie od dnia następującego po dniu utraty statusu studenta. Natomiast w przypadku ukończenia 26. roku życia przez studiującego zleceniobiorcę w trakcie miesiąca składki również nalicza się za ten miesiąca proporcjonalnie, od dnia 26 urodzin.
Przykład 1.
Maciej jest studentem II roku, zatrudnionym na podstawie umowy o pracę i jego wynagrodzenie wynosi 5000 zł brutto. Z tym samym pracodawcą ma podpisaną również umowę zlecenie z wynagrodzeniem 700 zł brutto. Pracodawca Macieja, ustalając jego wynagrodzenie, oblicza składki ZUS od podstawy 5700 zł (5000 zł + 700 zł).
Wynagrodzenie studenta, czyli minimalna stawka godzinowa
Jak zostało wspomniane, umowa zlecenie może być wykonywana bezpłatnie. Jeśli jednak strony umowy zdecydują się na zawarcie jej odpłatnie, muszą pamiętać o zachowaniu minimalnej stawki godzinowej. Wynagrodzenie zleceniobiorcy nie może być mniejsze niż określona przepisami stawka godzinowa obowiązująca w danym roku. Zatem wynagrodzenie zleceniodawcy stanowi liczba przepracowanych godzin pomnożona przez ustaloną stawkę godzinową. Wynagrodzeniem może również zostać określona kwota za wykonanie całego zlecenia, jednak w takim przypadku należy wykazać liczbę przepracowanych przez zleceniobiorcę godzin. Kwota wynagrodzenia podzielona przez liczbę godzin nie może być niższa niż obowiązująca minimalna stawka godzinowa.
Standardowe opodatkowanie umowy zlecenia
Przychody wynikające z umowy zlecenia kwalifikuje się do przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Płatnikiem jest tutaj zakład pracy, a więc to on jest zobowiązany naliczyć, pobrać oraz odprowadzić do urzędu skarbowego zaliczkę na podatek dochodowy od wypłaconego wynagrodzenia. Opodatkowanie takiego przychodu może mieć formę ryczałtu lub opodatkowania na zasadach ogólnych (12%).
W sytuacji, gdy kwota należności, która została ustalona w umowie zawartej z osobą niebędącą pracownikiem płatnika nie przekracza 200 zł brutto, obowiązkiem płatnika jest pobranie zryczałtowanego podatku (12% przychodu). Jest on pobierany od przychodu, którego nie pomniejsza się o koszty uzyskania przychodu.
Inaczej kwestia opodatkowania kształtuje się, jeżeli wynagrodzenie ustalone w umowie przekracza 200 zł. Zadaniem płatnika jest wówczas obliczenie oraz pobranie zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Oznacza to, iż przychód (wynikający z umowy zlecenia) przed obliczaniem zaliczki jest pomniejszony o koszty uzyskania przychodu (art. 22 ust. 9 ustawy o PIT; zazwyczaj 20% przychodu pomniejszonego o składki ZUS), a także o potrącone w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne (jeśli występują).
Jeżeli dochód został ustalony w powyższy sposób, płatnik pobiera od niego zaliczkę na podatek, którą liczy się według stawki 12% lub 32%. Wyższa jest stosowana tylko na wniosek zleceniobiorcy.
Opodatkowanie umowy zlecenia studenta lub ucznia do 26 roku życia
Zleceniobiorcy spełniający odpowiednie warunki mogą skorzystać z ulgi zwolnienie z PIT dla młodych. Ulga ta polega na zwolnieniu z obowiązku opłacania zaliczek na podatek dochodowy od określonej grupy osób. Zwolnienie z PIT przysługuje osobom, które:
- nie ukończyły 26 roku życia - ulga przysługuje do dnia urodzin, zatem przychody osiągnięte po tym terminie zostaną automatycznie opodatkowane,
- są zatrudnione na podstawie umowy o pracę (dotyczy również pracy nakładczej i stosunku służbowego) oraz na podstawie umowy zlecenia,
- osiągnęły przychód w kwocie nieprzekraczającej 85 528,00 zł w ciągu roku kalendarzowego.
Zatrudnienie studenta lub ucznia na podstawie umowy zlecenie jest bardzo korzystne z punktu widzenia kosztów, ponieważ wynagrodzenie brutto jest równe wynagrodzeniu netto zleceniobiorcy, a kwoty te są równe całkowitym kosztom przedsiębiorcy.
