Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki – przegląd konkursów dla przedsiębiorców w 2024 roku

Nie ulega wątpliwości, że program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki stwarza, w perspektywie finansowej na lata 2021-2027, najwięcej możliwości pozyskania dotacji dla przedsiębiorców. W ramach niniejszego opracowania przeanalizujemy dokładnie harmonogram naborów wniosków, aby dowiedzieć się, kto i na jaki cel może w 2024 roku złożyć wniosek o dofinansowanie w ramach FENG-a. 

Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki - co warto wiedzieć o programie? 

Program skierowany jest do przedsiębiorstw, sektora nauki, konsorcjów przedsiębiorców oraz konsorcjów przedsiębiorców z organizacjami badawczymi lub organizacjami pozarządowymi, a także ośrodków innowacji. W budżecie na lata 2021-2027 zarezerwowano kwotę 36 mld zł, która zostanie przeznaczona m.in. na zwiększenie potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw, wsparcie rozwoju współpracy nauki z biznesem, transformację przedsiębiorstw w kierunku Przemysłu 4.0 i zielonych technologii, wzmocnienie potencjału ośrodków innowacji (akceleratory, klastry, huby) oraz wsparcie start-upów. Przedsiębiorcy, którzy nie są pewni, czy ich pomysł kwalifikuje się do wsparcia w ramach programu, mogą skorzystać z instrumentów: Sprawdzimy Twój Eksperymentalny Pomysł oraz Innovation Coach, które mają charakter doradczy. Instytucjami przyjmującymi wnioski o dofinansowanie są odpowiednio:

1. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości – w przypadku naborów dla MŚP,
2. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju – obsługuje duże przedsiębiorstwa oraz wnioski składane przez konsorcja,
3. Bank Gospodarstwa Krajowego – dla Działania 3.1 Kredyt ekologiczny. 

Wsparcie udzielane jest w formie dotacji, instrumentów finansowych, kapitałowych i gwarancyjnych, a także dotacji warunkowej (instrumentu łączącego finansowanie zwrotne oraz dotacje). Program wdrażany jest na terenie całego kraju. Wszystkie dokumenty związane z konkursami dla przedsiębiorców publikowane są na stronie: www.nowoczesnagospodarka.gov.pl

Kiedy zostaną ogłoszone nabory wniosków w ramach ścieżki SMART?

Ścieżka SMART cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem przedsiębiorców w 2023 roku. Wystarczy tylko przytoczyć dane z pierwszego konkursu, w ramach którego wpłynęło aż 1500 wniosków. Pozytywną ocenę uzyskało 200 przedsiębiorstw, które łącznie aplikowały o kwotę 1,8 mld zł. Należy się spodziewać, że przynajmniej część z 1300 wnioskodawców, których aplikacje zostały odrzucone, spróbuje ponownie swoich sił.

Zgodnie z harmonogramem naborów wniosków na 2024 rok przewidziano ogłoszenie aż 5 konkursów. Przypomnijmy zatem, jakie działania kwalifikują się do wsparcia. Przedsiębiorcy mogą ubiegać się o dotacje na projekty dotyczące działalności badawczo-rozwojowej lub wdrożenia wyników prac B+R oraz wybrać 1 lub więcej modułów fakultatywnych z katalogu: infrastruktury B+R, cyfryzacja, zazielenienie przedsiębiorstw, internacjonalizacja lub podnoszenie kompetencji. Kiedy zatem będzie można aplikować? W terminie od 27 czerwca do 24 października br. aktywne będą 4 nabory: 

1. dla MŚP – z rekordową pulą środków 2,1 mld zł,
2. dla MŚP – na projekty dotyczące zaspokojenia potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami (nabór tematyczny na rzecz dostępności) – alokacja 222 mln zł,
3. dla dużych przedsiębiorstw – alokacja 890 mln zł,
4. dla dużych przedsiębiorstw – (nabór tematyczny na rzecz dostępności) – 445 mln zł.

Ponadto 8 listopada 2024 roku zostanie ogłoszony nabór wniosków dla konsorcjów przedsiębiorstw MŚP z innymi niż MŚP lub organizacjami badawczymi/organizacjami pozarządowymi. Do podziału przewidziano 1,3 mld zł. 

Kiedy zostanie ogłoszony nabór wniosków na Eurogranty? 

Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, które planują ubiegać się o dofinansowanie w konkursach organizowanych w ramach Programów Unii Europejskiej zarządzanych centralnie przez Komisję Europejską (niefinansowany ze środków Funduszy Strukturalnych), tj. w szczególności: Kreatywna Europa, Program LIFE, Horyzont Europa i Single Market Programme, COSME, mogą ubiegać się o dofinansowanie: 

• kosztów usługi doradczej, dzięki której przygotują projekt;
• kosztów opracowania studium wykonalności;
• kosztów poszukiwania partnerów projektu oraz kosztów podróży służbowych;
• przygotowanie wniosku o Eurogrant, zgodnie z wymaganiami określonymi przez organizatora konkursu;
• kosztów tłumaczenia dokumentacji aplikacyjnej przedkładanej organizatorowi konkursu. 

Nabór wniosków w ramach działania 2.12 Granty na Eurogranty zostanie ogłoszony 26 marca 2024 roku. MŚP będą mogły aplikować w terminie od 18 kwietnia 2024 roku do 17 kwietnia 2025 roku. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości przeznaczy na dotację 43 mln zł. 

Kiedy zostaną ogłoszone nabory wniosków na promocję innowacyjnych MŚP?

W 2024 roku planowane jest ogłoszenie 2 naborów wniosków w ramach Działania 2.25 Promocja marki innowacyjnych MŚP (FENG 2021-2027). Konkursy będą się jednak od siebie różniły. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości zamierza przeznaczyć kwotę: 

1. 100 mln zł – na dofinansowanie projektów przedsiębiorców mających znaczący potencjał eksportowy na rynkach międzynarodowych, gdzie wsparcie uzyskają przedsięwzięcia przewidujące udział w wydarzeniach targowych i konferencyjnych w związku z zamiarem uczestnictwa w Światowej Wystawie EXPO 2025 w Japonii. Ogłoszenie o konkursie zostanie opublikowane 9 maja br. Wnioski będzie można składać w terminie od 28 maja do 19 czerwca 2024 roku;
2. 155 mln zł – na wsparcie promowania marek produktowych polskich MŚP poprzez Markę Polskie Gospodarki, gdzie wsparcie uzyskają projekty przedsiębiorców mających znaczący potencjał na rynkach międzynarodowych, przewidujące udział w wydarzeniach targowych i konferencyjnych określonych przez ministra właściwego ds. gospodarki w kalendarzu imprez targowych kluczowych dla rozwoju wybranych branż gospodarki oraz wyjazdowe misje gospodarcze prowadzone na tych rynkach (załącznik do dokumentacji konkursowej będzie określał listę wydarzeń targowych, w których przedsiębiorcy mogą planować swój udział). Konkurs zostanie ogłoszony 24 września br. Wnioski będzie można rejestrować w terminie od 15 października do 28 listopada 2024 roku.

O tym, jak duże jest zapotrzebowanie przedsiębiorców na promocję swoich produktów podczas wydarzeń o charakterze międzynarodowym, mogą świadczyć wyniki konkursu organizowanego w 2023 roku. Na złożonych blisko 230 wniosków do wsparcia rekomendowano jedynie 136 projektów.

Kiedy zostaną ogłoszone nabory wniosków w ramach kredytu ekologicznego? 

Wsparcie przedsiębiorstw w transformacji zwiększającej ich efektywność energetyczną poprzez modernizację infrastruktury, w tym również poprzez inwestycje w nowe lub ulepszone produkty lub procesy, jest możliwe za pośrednictwem działania 3.1 Kredyt ekologiczny (FENG 2021-2027). Do przykładowych kosztów kwalifikowalnych projektu zaliczamy:

• termomodernizację budynków (np. docieplenie ścian, fundamentów, dachów, wymianę lub modernizację stolarki okiennej i drzwiowej, modernizację systemów ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji);
• wymianę lub modernizację maszyn/urządzeń/linii technologicznych na bardziej efektywne energetycznie;
• zakup i instalację systemów zarządzania energią, systemów sterowania mających na celu obniżenie poboru energii;
• wymianę oświetlenia na energooszczędne;
• instalację OZE i magazyny energii.

W 2024 roku planowane są 2 nabory wniosków. Co ciekawe, mają one odbyć się na korzystniejszych zasadach, niż miało to miejsce w 2023 roku. Wynika to przede wszystkim z aktualizacji Rozporządzenia Komisji (UE) 651/2014 (GBER). Najważniejsze zmiany to m.in. brak konieczności wskazania inwestycji referencyjnej dla termomodernizacji budynków oraz inwestycji w OZE (np. fotowoltaika, pompy ciepła), możliwość finansowania termomodernizacji dla budynków, gdzie wnioskodawca jest najemcą, a nie właścicielem danego budynku oraz zmiana kryterium odnoszącego się do oszczędności energii pierwotnej na poziomie 10 lub 20% w zależności od zakresu prac (w poprzednim naborze minimum było ustalone na poziomie – 30%). Bank Gospodarstwa Krajowego zamierza opublikować dokumentację konkursową w następujących terminach:

1. 28 marca 2024 roku – I nabór wniosków (MŚP oraz small i midcaps będą mogły rejestrować wnioski od 25 kwietnia do 25 lipca 2024 roku – pula środków 660 mln zł); 
2. 26 września 2024 roku – II nabór wniosków ((MŚP oraz small i midcaps będą mogły rejestrować wnioski od 17 października do 30 grudnia 2024 roku – pula środków 660 mln zł.

Do ogłoszenia pierwszego naboru wniosków zostało już niewiele czasu. Warto więc przygotować audyt energetyczny przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, który będzie obowiązkowym elementem wniosku o dofinansowanie. Można spodziewać się, że korzystne zmiany dla przedsiębiorców, w porównaniu do naboru z 2023 roku, mogą przyczynić się do znacznego wzrostu zainteresowania tym działaniem. Warto wspomnieć, że w zeszłym roku wybrano do dofinansowania 112 projektów na kwotę ok. 307 mln zł (wnioskodawcy nie wykorzystali więc całej puli, która wynosiła 660 mln zł). 

Kiedy zostanie ogłoszony nabór wniosków na Ważne Projekty Stanowiące Przedmiot Wspólnego Europejskiego Zainteresowania?

Na zakończenie warto wspomnieć o konkursie w ramach działania 2.10 IPCEI (FENG 2021-2027), w ramach którego wspierane będą projekty mające wyraźnie innowacyjny charakter w świetle najnowszych osiągnięć w danym sektorze. Dofinansowanie ma się przyczynić do internacjonalizacji polskich przedsiębiorstw przez możliwość nawiązania bliskiej współpracy z przedsiębiorcami z innych krajów UE działających w obszarze zaawansowanych technologii oraz pobudzić eksport produktów wysokich technologii. Projekty mogą obejmować rozbudowę instalacji pilotażowych lub opracowanie całkowicie nowej aparatury i urządzeń w ramach etapu następującego po etapie linii pilotażowej (w tym fazę testów), ale nie mogą obejmować produkcji masowej ani działalności komercyjnej. Nabór wniosków odbędzie się w terminie od 13 maja do 21 czerwca 2024 roku.

Program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027 stwarza wiele możliwości dofinansowania innowacyjnych pomysłów przedsiębiorców. W 2024 roku na pewno dużym zainteresowaniem będą się cieszyły konkursy w ramach: Ścieżki SMART, Grantów na Eurogranty, Promocji marki innowacyjnych MŚP oraz Kredytu technologicznego. Warto już dziś zapisać sobie terminy uruchamiania poszczególnych naborów.