Po kilku latach funkcjonowania PPK w Polsce 4 czerwca 2022 roku weszły w życie zmiany, które mają istotne znaczenie dla pracodawców, czyli podmiotów zatrudniających, którzy tworzą PPK. Sprawdź, jakie są najważniejsze zmiany w PPK.
Czym są Pracownicze Plany Kapitałowe?
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to system dobrowolnego, długoterminowego oszczędzania tworzony wspólnie przez pracownika, pracodawcę i państwo. Powstał z myślą o długoterminowym oszczędzaniu, z możliwością wypłaty zgromadzonych środków po osiągnięciu przez pracownika 60. roku życia.
PPK był wprowadzany etapami, a od 1 stycznia 2021 roku obejmuje już wszystkich pracodawców. Od 4 czerwca 2022 roku obowiązują zmiany w PPK oraz w ustawie o PIP wprowadzone Ustawą z dnia 28 kwietnia 2022 roku o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027.
Zmiana w definicji numeru identyfikacyjnego
Przed zmianami nie było w ustawie o PPK definicji numeru identyfikacyjnego podmiotu zatrudniającego, co powodowało wątpliwości, na podstawie jakiego numeru ewidencjonować w ewidencji PPK podmioty zatrudniające i umowy o zarządzanie. Obecnie takim numerem ewidencyjnym jest NIP lub REGON.
Natomiast w sytuacji, gdy podmiot zatrudniający (pracodawca lub zleceniodawca) nie ma numeru identyfikacyjnego, jego obowiązki przejmuje płatnik składek na ubezpieczenia społeczne. Zmiana ta ma na celu umożliwienie przystąpienia do PPK osobom, które są zatrudnione u pracodawców lub zleceniodawców, za których obowiązki z tytułu opłacania składek ZUS sprawuje inny podmiot.
Zobowiązanie pracodawcy do wyjaśnienia przyczyn niewdrożenia PPK
Z obowiązku wdrożenia PPK (zawarcia umowy o prowadzenie i zarządzanie PPK) zwolnieni są mikroprzedsiębiorcy, pod warunkiem że wszystkie osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę lub zlecenia złożą oświadczenie o rezygnacji.
Od 4 czerwca 2022 roku na pracodawców został nałożony obowiązek informowania na wezwanie Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR), czy spełniają oni warunki wyłączenia ze stosowania ustawy o PPK. Dało to możliwość weryfikacji prawidłowości działań podmiotów zatrudniających w zakresie PPK.
Ograniczenie obowiązku przekazywania informacji przez instytucje finansowe
Do tej pory instytucja finansowa informowała podmiot zatrudniający o każdej wypłacie, wypłacie transferowej lub zwrocie środków zgromadzonych na rachunku PPK. Od 4 czerwca 2022 roku nie ma takiego obowiązku. Uchylenie art. 12 ust. 6 oraz art. 19 ust. 6 ustawy o PPK ma na celu ograniczenie obowiązków informacyjnych nałożonych na instytucje finansowe, które nie miały praktycznego zastosowania.
Dopłata roczna również w razie opłacania przez pracodawcę składek do PPE
Nowelizacja ustawy o PPK dała możliwość otrzymania przez uczestnika PPK dopłaty rocznej również w sytuacji, gdy pracodawca nie finansował za niego wpłat do PPK z powodu przystąpienia uczestnika PPK do PPE. Przypomnijmy, że do tej pory dopłata roczna wynoszącą 240 zł nie przysługiwała w sytuacji, gdy pracodawca w porozumieniu ze związkami zawodowymi zwolnił się z obowiązku finansowania wpłat do PPK w odniesieniu do pracownika, który przystąpił do PPE. Było to niesprawiedliwe w stosunku do uczestników PPK, którzy mimo spełnienia warunków do nabycia dopłaty nie dostawali jej.
Wcześniejszy termin zawarcia umowy o prowadzenie PPK
Skrócono okres, po którego upływie osoba zatrudniona może przystąpić do PPK. Do tej pory pracodawca mógł zawrzeć umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej po upływie trzeciego miesiąca zatrudnienia, ale nie później niż do 10. dnia następnego miesiąca. Obecnie pracownik może przystąpić do PPK już po 14 dniach od zatrudnienia, natomiast termin końcowy pozostał bez zmian – nie później niż do 10. dnia miesiąca po upływie 3 miesięcy zatrudnienia.
Ta istotna zmiana sprawia, że pracownik zmieniający pracę może szybciej zacząć oszczędzać w PPK bez obowiązkowej trzymiesięcznej przerwy.
Nowy termin na złożenie oświadczenia o zawartych umowach o prowadzenie PPK oraz wniosku o wypłatę transferową
Zmieniono także skomplikowane brzmienie przepisu art. 19 ust. 1 i 2 ustawy, który obecnie stanowi, że uczestnik PPK ma 7 dni od zawarcia umowy o prowadzenie PPK na złożenie podmiotowi zatrudniającemu oświadczenia o zawartych w jego imieniu umowach o prowadzenie PPK.
Natomiast pracodawca, który otrzyma takie oświadczenie, ma niezwłocznie poinformować pracownika o obowiązku złożenia w jego imieniu wniosku o wypłatę transferową.
Zmiany w PPK
Do tej pory nie było regulacji na ten temat. Natomiast od 4 czerwca 2022 roku wpłata dodatkowa w wysokości zadeklarowanej przez uczestnika PPK obowiązuje od miesiąca następującego po miesiącu, w którym uczestnik PPK złożył deklarację wpłaty dodatkowej. Przypomnijmy, że uczestnik PPK oprócz wpłaty podstawowej wynoszącej 2% wynagrodzenia brutto może dodatkowo wpłacać do wysokości 2% wynagrodzenia. Natomiast pracodawca może zadeklarować w umowie o zarządzanie PPK dodatkową wpłatę w wysokości 2,5% wynagrodzenia brutto.
Państwowa Inspekcja Pracy może przeprowadzać kontrole dotyczące PPK
Od 4 czerwca 2022 roku PIP zyskał nowe uprawnienie – może kontrolować pracodawców w zakresie PPK, a dokładniej w sprawie przestrzegania zakazu nakłaniania pracowników do rezygnacji z oszczędzania. Do tej pory inspekcja mogła karać pracodawców za niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy o zarządzanie i prowadzenie PPK. Natomiast obecnie może przeprowadzać kontrole w dodatkowym zakresie – nakłaniania pracowników i zleceniobiorców do rezygnacji z oszczędzania z PPK.
Jeżeli taka osoba poczuje się zmuszona do rezygnacji z oszczędzania w PPK i złoży skargę do PIP, pracodawca lub zleceniodawca musi liczyć się z poważnymi konsekwencjami.
Reasumując, wśród wielu zmian związanych z funkcjonowaniem PPK, jakie weszły 4 czerwca 2022 roku, najważniejsze wydaje się umożliwienie pracownikom oszczędzania już po 14 dniach zatrudnienia, a nie po 3 miesiącach, a także zwiększenie zakresu kontroli przez Państwową Inspekcję Pracy, która została wyznaczona również do kontrolowania tego, czy pracodawcy lub zleceniodawcy nie nakłaniają do rezygnacji z PPK.
