Pracownicze plany kapitałowe (PPK) są tworzone w celu systematycznego gromadzenia oszczędności przez ich uczestników, z przeznaczeniem na wypłatę po osiągnięciu przez nich 60. roku życia, oraz na inne cele określone w Ustawie z dnia 4 października 2018 roku o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U. z 2018 r. poz. 2215 ze zm.). Przepisy przewidują możliwość zmiany pracowniczego planu kapitałowego, w którym dana osoba uczestniczy – jest to tzw. wypłata transferowa.
Definicja
Wypłata transferowa (transfer oszczędności) z PPK polega na przekazaniu środków, na warunkach określonych w ustawie o PPK, z jednego rachunku PPK:
- na inny rachunek PPK;
- na IKE małżonka zmarłego uczestnika PPK lub na indywidualne konto emerytalne (IKE) osoby uprawnionej;
- na pracowniczy program emerytalny (PPE) małżonka zmarłego uczestnika PPK lub na PPE osoby uprawnionej;
- na rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej uczestnika PPK, o której mowa w art. 49 ust. 1 pkt 3 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Prawo bankowe (Dz.U. z 2019 r. poz. 2357 oraz z 2020 r. poz. 284, 288, 321 i 1086);
- na rachunek lokaty terminowej uczestnika PPK prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej;
- na rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej wskazany przez małżonka lub byłego małżonka uczestnika PPK;
- na rachunek lokaty terminowej prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej wskazany przez małżonka lub byłego małżonka uczestnika PPK
- lub do zakładu ubezpieczeń prowadzącego działalność określoną w dziale I w grupie 3. załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.
Wypłata transferowa może być spowodowana zmianą instytucji, z którą podmiot zatrudniający zawarł umowę o zarządzanie PPK, podjęciem pracy przez uczestnika PPK u nowego pracodawcy, ustaniem małżeństwa bądź zmianą stosunków materialnych w małżeństwie oraz śmiercią uczestnika PPK.
Zmiana instytucji finansowej
Podmiot zatrudniający (pracodawca) może wypowiedzieć umowę o zarządzanie PPK, jeżeli zawarł ją z inną instytucją finansową zarządzaną przez inne towarzystwo funduszy inwestycyjnych, powszechne towarzystwo emerytalne (PTE), pracownicze towarzystwo emerytalne albo zakład ubezpieczeń.
W takim przypadku podmiot zatrudniający niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy o zarządzanie PPK z inną instytucją finansową, informuje osobę zatrudnioną o obowiązku złożenia w jej imieniu wniosku o wypłatę transferową środków zgromadzonych na jej rachunku PPK prowadzonym przez instytucję finansową, której umowa o zarządzanie PPK została wypowiedziana przez wcześniejszy podmiot zatrudniający, na jej rachunek PPK prowadzony przez inną instytucję finansową.
W terminie 7 dni od dnia otrzymania informacji osoba zatrudniona może powiadomić, w formie pisemnej, podmiot zatrudniający o braku zgody na złożenie wniosku o wypłatę transferową. W takim przypadku środki dotychczas zgromadzone na rachunku PPK prowadzonym przez instytucję finansową, z którą umowę o prowadzenie PPK zawarł na rzecz tego uczestnika PPK i w jego imieniu podmiot zatrudniający, pozostają na tym rachunku PPK do czasu ich wypłaty, wypłaty transferowej lub zwrotu. Jeżeli uczestnik nie poinformował o braku zgody, wypłata transferowa jest realizowana.
Zmiana pracy
Pracownik będący już uczestnikiem PPK powinien – w razie zmiany pracy – złożyć nowemu pracodawcy oświadczenie o zawartych w jego imieniu umowach o prowadzenie PPK. Pracodawca będzie mógł wówczas podjąć stosowne działania zmierzające do przekazania oszczędności pracownika, zgromadzonych na dotychczasowym rachunku/rachunkach PPK, na nowy rachunek PPK prowadzony przez instytucję, z którą umowę o zarządzanie i umowę o prowadzenie PPK zawarł nowy pracodawca. Pracodawca będzie więc pośredniczył w transferze oszczędności zatrudnionego przez siebie pracownika.
Pracownik powinien złożyć pracodawcy oświadczenie o zawartych w jego imieniu umowach o prowadzenie PPK w terminie 7 dni po upływie dziesięciu dni miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął temu uczestnikowi 3-miesięczny okres zatrudnienia. Oświadczenie złożone po tym czasie jest bezskuteczne.
Przykład 1.
Pracownik podjął zatrudnienie u nowego pracodawcy 15 lutego. Jego 3-miesięczny okres zatrudnienia u tego pracodawcy upływa 15 maja. Miesiącem następującym po miesiącu, w którym upłynął 3-miesięczny okres zatrudnienia, jest czerwiec. Zatem pracownik powinien złożyć pracodawcy oświadczenie w terminie 7 dni po upływie 10 dni czerwca, czyli do 17 czerwca.
Podmiot zatrudniający, który otrzymał oświadczenie, niezwłocznie po zawarciu umowy o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz uczestnika PPK informuje go o obowiązku złożenia w jego imieniu wniosku o wypłatę transferową środków – zgromadzonych na jego rachunkach PPK prowadzonych przez instytucje finansowe, z którymi umowy o prowadzenie PPK zawarły na rzecz pracownika i w jego imieniu wcześniejsze podmioty zatrudniające – na jego rachunek PPK prowadzony przez instytucję finansową, z którą umowę o prowadzenie PPK zawarł obecny podmiot zatrudniający, któremu złożono oświadczenie.
W terminie 7 dni od dnia otrzymania tej informacji uczestnik PPK może powiadomić, w formie pisemnej, podmiot zatrudniający o braku zgody na złożenie wniosku. W takiej sytuacji środki dotychczas zgromadzone na rachunkach PPK prowadzonych przez instytucje finansowe, z którymi umowy o prowadzenie PPK zawarły na rzecz tego uczestnika PPK i w jego imieniu inne podmioty zatrudniające, pozostają na tych rachunkach PPK do czasu ich wypłaty, wypłaty transferowej lub zwrotu. Jeżeli uczestnik nie poinformował o braku zgody, wypłata transferowa jest dokonywana.
Rozwód lub unieważnienie małżeństwa
Jeżeli małżeństwo uczestnika PPK uległo rozwiązaniu przez rozwód lub zostało unieważnione, środki zgromadzone na rachunku PPK tego uczestnika PPK, przypadające jego byłemu małżonkowi w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, są przekazywane w formie wypłaty transferowej na rachunek PPK byłego małżonka-uczestnika PPK.
W przypadku gdy były małżonek uczestnika PPK nie jest stroną umowy o prowadzenie PPK, środki zgromadzone na rachunku PPK uczestnika PPK, przypadające mu w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, podlegają zwrotowi w formie pieniężnej albo są przekazywane jako wypłata transferowa na wskazane przez byłego małżonka uczestnika PPK rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej lub rachunek lokaty terminowej prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, pod warunkiem ich wypłaty po osiągnięciu przez byłego małżonka uczestnika PPK 60. roku życia.
Wypłata transferowa jest realizowana przez wybraną instytucję finansową, w której zostały zgromadzone środki w PPK przez uczestnika PPK, w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku i przedstawienia dowodu, że omawiane środki przypadły byłemu małżonkowi uczestnika PPK.
Jeżeli były małżonek uczestnika PPK jest stroną więcej niż jednej umowy o prowadzenie PPK, wypłaty transferowej dokonuje się na rachunek PPK wskazany przez niego we wniosku.
Śmierć uczestnika PPK a wypłata transferowa
Jeżeli w chwili śmierci uczestnik PPK pozostawał w związku małżeńskim, wybrana instytucja finansowa dokonuje wypłaty transferowej połowy środków zgromadzonych na jego rachunku na rachunek PPK, IKE lub PPE małżonka zmarłego uczestnika PPK, w zakresie, w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej.
Wypłata transferowa jest realizowana w terminie 3 miesięcy od dnia przedstawienia przez małżonka zmarłego uczestnika PPK odpisu aktu zgonu, aktu małżeństwa oraz oświadczenia, w postaci papierowej, o stosunkach majątkowych, które istniały między nim a zmarłym uczestnikiem PPK, oraz udokumentowania sposobu uregulowania tych stosunków, jeżeli między małżonkami nie istniała wspólność ustawowa.
Na wniosek małżonka zmarłego uczestnika PPK zwrot środków zgromadzonych na rachunku PPK, przypadających temu małżonkowi, następuje w formie pieniężnej. Zwrot odbywa się w terminie 3 miesięcy od dnia przedstawienia dowodu, że środki zgromadzone na rachunku PPK zmarłego uczestnika PPK przypadły temu małżonkowi.
W pierwszych dwóch opisanych wyżej przypadkach (zmiany instytucji finansowej i zmiany pracy) uczestnik PPK sam decyduje, czy chce dokonać transferu oszczędności do innego PPK. W pozostałych sytuacjach dotyczących stosunków między małżonkami (byłymi małżonkami) uczestnik PPK nie ma głosu decydującego – o transferze albo zwrocie środków decyduje małżonek (były małżonek) uczestnika PPK.
