Od wielu lat kwestią wywołującą problemy interpretacyjne jest możliwość skorzystania ze zwolnienia podmiotowego przez biura rachunkowe. Na tym tle bardzo często dochodzi do sporów przedsiębiorców z organami podatkowymi. Jak więc wygląda biuro rachunkowe jako podatnik VAT?
Biuro rachunkowe jako podatnik VAT - zwolnienie podmiotowe
Ze zwolnienia podmiotowego mogą skorzystać podatnicy, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.
Ponadto z tego zwolnienia mogą skorzystać podatnicy rozpoczynający działalność w trakcie roku podatkowego, jeśli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży nie przekroczy w proporcji do okresu prowadzonej działalności kwoty limitu 200 tys. zł. Prawo do zwolnienia z rozliczenia VAT traci się jednak, jeśli w trakcie roku zostanie przekroczony limit proporcjonalny (200 tys. zł x liczba dni od podjęcia działalności do końca roku / 365). Zwolnienie traci moc z momentem przekroczenia limitu.
Jednak zwolnienie to nie będzie miało zastosowania do czynności określonych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT - wśród wymienionych tam czynności są usługi w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego.
Osoby prowadzące biura rachunkowe miały problem z ustaleniem, czy usługi księgowe wchodzą w zakres pojęcia doradztwa i tym samym nie można w przypadku ich świadczenia skorzystać ze zwolnienia podmiotowego.
Ustawa o VAT, przywołując pojęcie usług w zakresie doradztwa, nie odwołuje się wprost do innych aktów prawnych ani nie zawiera jej definicji. Dlatego też za czynności doradztwa należy uznać tylko czynności polegające na udzielaniu takim podmiotom jak: podatnicy, płatnicy i inkasenci, osoby trzecie odpowiedzialne za zaległości podatkowe oraz następcy prawni podatników, płatników lub inkasentów, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami.
Natomiast czynności polegające na prowadzeniu ksiąg i ewidencji podatkowych z istoty swej bliskie są działalności zawodowej osób uprawnionych do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, czyli czynnościom księgowym, a czynności polegające na sporządzaniu deklaracji i zeznań podatkowych mają w znacznej mierze charakter techniczny, a nie prawny, choćby z tego względu, że sporządzane są na podstawie innych dokumentów, w szczególności ksiąg rachunkowych.
Biuro rachunkowe jako podatnik VAT w orzecznictwie
W sytuacji gdy biuro nie dokonuje czynności doradczych, może skorzystać ze zwolnienia z VAT. Przy czym za czynności doradcze nie można uznać czynności technicznych czy typowo księgowych. Stanowisko takie potwierdził Minister Finansów w interpretacji ogólnej z 9 kwietnia 2015 r., sygn. PT3/8101/2/2015/AEW/16, gdzie możemy przeczytać:
(…) w sytuacji gdy podmiot (niezależnie od jego statusu czy też posiadania określonych uprawnień) będzie świadczył wyłącznie usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych lub też sporządzania (wypełniania) zeznań i deklaracji podatkowych i nie będzie świadczył usług doradczych lub prawniczych (takich jak wskazane w art. 2 ust. 1 pkt 1 lub pkt 4 ustawy o doradztwie podatkowym), nie znajdą zastosowania przepisy art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. a lub b ustawy o VAT. Podmiot taki będzie zatem mógł korzystać ze zwolnienia z podatku VAT (chyba że zajdą inne niż omawiane przesłanki wyłączające ze zwolnienia określonego w art. 113 ustawy o VAT). Jeżeli natomiast dany podmiot (niezależnie od jego statusu czy też posiadania określonych uprawnień) będzie świadczył usługi o charakterze doradczym lub prawniczym (np. wskazane w art. 2 ust. 1 pkt 1 lub pkt 4 ustawy o doradztwie podatkowym), znajdą zastosowanie odpowiednio przepisy art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. a lub lit. b ustawy o VAT (…).
Warto dodać, iż również w sytuacji gdy biuro rachunkowe ma pełnomocnictwo do reprezentowania podatnika przed organami podatkowymi do czynności technicznych czy podpisywania deklaracji, nie wystąpi obowiązek rejestracji do podatku VAT. Stanowisko takie potwierdzają sądy w wydawanych orzeczeniach, czego przykładem może być wyrok w Gdańsku z 28 marca 2012 r., sygn. akt I SA/Gd 175/12, w którym możemy przeczytać:
(…) posiadanie pełnomocnictw o szerokim zakresie, w realiach rozpoznawanej sprawy nie uzasadnia twierdzenia, że skarżąca świadczyła usługi doradztwa. Posiadane pełnomocnictwa wykorzystywane bowiem były, co jednoznacznie wynika z ustaleń organów podatkowych, do podpisywania i składania deklaracji podatkowych w imieniu mocodawców.
Za mieszczące się w kategorii usług księgowych, a nie doradztwa, uznać należy także czynność skierowania przez skarżącą, w imieniu mocodawcy, pisma dotyczącego przeksięgowania nadpłaconego ryczałtu na poczet podatku dochodowego. Czynność przeksięgowania, dokonywana przez organ podatkowy ma bowiem charakter wyłącznie techniczny (…).
Również w przypadku przekazywania przez biuro elektronicznie deklaracji nie ma potrzeby rejestracji do VAT. Stanowisko takie zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, w piśmie z 30 lipca 2014 r., nr IPPP2/443-530/14-2/KOM, w którym czytamy:
(…) Odnosząc się natomiast do kwestii planowanego przez Wnioskodawczynię przekazywania e-deklaracji za pośrednictwem internetu, które za zgodą i na podstawie udzielonego przez klientów pełnomocnictwa, będzie podpisywać ona swoim podpisem elektronicznym stwierdzić należy, że samego faktu sporządzania takich e-deklaracji podatkowych oraz ich podpisywania bezpiecznym e-podpisem, nie można uznać za czynność doradztwa podatkowego, o ile ta czynność nie będzie realizowane w ramach odrębnego zlecenia, lecz stanowić będzie element kompleksowej obsługi klienta w zakresie świadczonych przez biuro rachunkowe Wnioskodawczyni usług rachunkowo-księgowych. Wnioskodawczyni jest podmiotem posiadającym certyfikat księgowy, który zgodnie z ww. art. 76a ust. 2 ustawy o rachunkowości ma uprawnienia m.in. do sporządzania, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych, nie posiada natomiast uprawnień doradcy podatkowego, stąd też – w przypadku podpisywania e-deklaracji bezpiecznym podpisem elektronicznym, które to deklaracje będą jednym z elementów świadczonych przez Wnioskodawczynię kompleksowych usług księgowych - zastosowania nie znajdzie art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b ustawy (…).
