Preferencja jednorazowej amortyzacji dla przedsiębiorców, którzy w danym roku rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej oraz małych podatników stanowi pomoc de minimis udzielaną w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis. Zastosowanie jednorazowej amortyzacji w odniesieniu do środków trwałych, których wartość jest wyższa niż 10 000 zł, w ramach pomocy de minimis może być bardzo korzystnym rozwiązaniem dla podatników. Jednorazowa amortyzacja pozwala na jednorazowe zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów całego naliczonego odpisu środka trwałego. Podatnik uprawniony do zastosowania jednorazowej amortyzacji w ramach pomocy de minimis może dokonać także częściowej jednorazowej amortyzacji w dowolnej wysokości mieszczącej się w ustawowym limicie przewidzianym dla jednorazowej amortyzacji. Sprawdź, w jakich sytuacjach ma zastosowanie częściowa amortyzacja jednorazowa!
Jednorazowa amortyzacja – komu przysługuje?
Zgodnie z art. 22k ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednorazowych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych mogą dokonywać:
- podatnicy, w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej (z zastrzeżeniem ust. 11), oraz
- mali podatnicy – zgodnie z art. 5a pkt 20 mały podatnik to podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro, a w przypadku przedsiębiorstwa w spadku również przychodu ze sprzedaży u zmarłego przedsiębiorcy; przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.
Odpisy te mogą być dokonywane do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50 000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych. Przeliczenia na złote kwoty 50 000 euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym wystąpiło zdarzenie w zaokrągleniu do 1000 zł. Przy określaniu limitu 50 000 zł nie uwzględnia się odpisów amortyzacyjnych od nieprzekraczającej 3500 zł wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 22f ust. 3 ustawy o PIT.
Podatnicy uprawnieni do stosowania jednorazowej amortyzacji, mogą dokonywać jednorazowych odpisów amortyzacyjnych w roku podatkowym, w którym środki trwałe podlegające jednorazowej amortyzacji zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jednak nie wcześniej niż w miesiącu, w którym zostały one wprowadzone do tej ewidencji.
Częściowa amortyzacja jednorazowa
Przedsiębiorca uprawniony do stosowania preferencji w postaci jednorazowej amortyzacji nie jest zobligowany do jednorazowej amortyzacji środka trwałego w całości. Oznacza to, że w razie, gdy wartość początkowa środka trwałego, w odniesieniu do którego przedsiębiorca chce zastosować jednorazową amortyzację, nie mieści się w limicie równowartości 50 000 euro, podatnik może dokonać częściowej jednorazowej amortyzacji składnika majątku. Podatnik uprawniony do stosowania jednorazowej amortyzacji w ramach pomocy de minimis może także samodzielnie zdecydować, że zastosuje jednorazową metodę amortyzacji, ale tylko do części wartości środka trwałego. Przedsiębiorca ma prawo w roku podatkowym, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych do zastosowania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w dowolnej wysokości mieszczącej się w ustawowym limicie przewidzianym dla jednorazowej amortyzacji.
Trzeba jednak mieć na uwadze, że jednorazowa amortyzacja w odniesieniu do środków trwałych, których wartość jest wyższa niż 10 000 zł w ramach pomocy de minimis, jest dopuszczalna jedynie w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Oznacza to, że stosując częściową amortyzację jednorazową, przedsiębiorcy nie przysługuje w następnym roku prawo do zastosowania jednorazowej amortyzacji do pozostałej niezamortyzowanej części danego środka trwałego. Zastosowanie preferencji, tj. częściowa amortyzacja jednorazowa w jednym roku wiąże się zatem z koniecznością dokonywania, począwszy od następnego roku podatkowego odpisów amortyzacyjnych na zasadach ogólnych.
Przykład 1.
Pani Paulina będąca małym podatnikiem kupiła w 2022 roku maszynę produkcyjną o wartości 200 000 zł. Ze względu na przewidywane dochody pani Paulina zdecydowała się skorzystać z preferencji jednorazowej amortyzacji w ramach pomocy de minimis w 2022 roku, jednak tylko częściowej, a mianowicie dokonała jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w kwocie 100 000 zł. Czy w 2023 roku pani Paulina może dokonać kolejnego jednorazowego odpisu amortyzacyjnego od pozostałej niezamortyzowanej części w kwocie 100 000 zł? Nie, jednorazowa amortyzacja w ramach pomocy de minimis jest dopuszczalna jedynie w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Jeżeli zatem pani Paulina w 2022 roku dokonała jedynie częściowej jednorazowej amortyzacji środka trwałego, od następnego roku podatkowego dokonuje odpisów amortyzacyjnych na zasadach ogólnych, przy czym suma odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego, w tym dokonanych w pierwszym roku podatkowym nie może przekroczyć wartości początkowej tego środka trwałego.
W sytuacji, gdy wartość początkowa środka trwałego przekracza kwotę limitu jednorazowych odpisów amortyzacyjnych wynoszącą równowartość kwoty 50 000 euro lub przedsiębiorca samodzielnie zdecyduje o częściowej jednorazowej amortyzacji, pozostałą niezamortyzowaną część powinien on zamortyzować w kolejnych latach na zasadach ogólnych. Przedsiębiorcy, dla których zastosowanie miała częściowa amortyzacja jednorazowa środka trwałego, od kolejnego roku podatkowego dokonują odpisów amortyzacyjnych metodą degresywną lub metodą liniową. Dokonując dalszych odpisów amortyzacyjnych, trzeba pamiętać, że suma odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego, w tym dokonanych w pierwszym roku podatkowym w ramach częściowej jednorazowej amortyzacji oraz w latach następnych, nie może przekroczyć wartości początkowej tego środka trwałego.
Przykład 2.
Pan Maciej będący małym podatnikiem w maju 2022 roku kupił samochód ciężarowy o wartości początkowej 250 000 zł.
Mali podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych, zatem panu Maciejowi będącemu małym podatnikiem przysługuje prawo zastosowania jednorazowej amortyzacji w odniesieniu do samochodu ciężarowego. Trzeba jednak wziąć pod uwagę limit, ponieważ jednorazowe odpisy amortyzacyjne w ramach pomocy de minimis mogą być dokonywane do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50 000 euro. Przeliczenia na złote kwoty 50 000 euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym wystąpiło zdarzenie. Pan Maciej dokonał zakupu samochodu ciężarowego w maju 2022 roku, zatem w celu przeliczenia 50 000 euro na złote należy zastosować średni kurs euro ogłaszany przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października 2021 roku:
50 000 x 4,5941 (Tabela nr 191/A/NBP/2021) = 229 705 zł
Po zaokrągleniu do 1000 zł limit jednorazowych odpisów amortyzacyjnych w ramach pomocy de minimis w 2022 roku wynosi 230 000 zł. Oznacza to, że pan Maciej może w 2022 roku dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego od wartości początkowej samochodu ciężarowego o wartości 230 000 zł. Począwszy od następnego roku podatkowego, pan Maciej powinien dokonywać odpisów amortyzacyjnych od pozostałej niezamortyzowanej części na zasadach ogólnych.
Pozostałe 20 000 zł może zostać zatem amortyzowane metodą liniową. KŚT odpowiednie dla samochodu ciężarowego to 742, a stawka amortyzacji wynosi 20%. Pan Maciej w kolejnych latach będzie amortyzował środek trwały metodą liniową przy zastosowaniu 20% stawki.
Miesięczny odpis amortyzacyjny:
(250 000 zł x 20%)/12 = 4 166,67 zł
Amortyzację środka trwałego przedsiębiorca kontynuuje do momentu, aż suma dokonanych odpisów amortyzacyjnych zrówna się z wartością początkową środka trwałego.
