Status podatnika nie jest warunkowany uzyskaniem pełnoletności. W konsekwencji również osoby małoletnie mogą uzyskiwać przychody podlegające opodatkowaniu, np. przychody internetowe z YouTube’a. W tym zakresie pojawia się jednak pytanie, w jaki sposób rozliczyć dochody małoletnich z Youtube'a i kto powinien ująć je w swojej deklaracji – rodzic czy dziecko?
Przychody osób małoletnich na gruncie podatku PIT
Nasze rozważania rozpoczniemy od przywołania treści art. 7 ust. 1 ustawy PIT, gdzie podano, że dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dolicza się do dochodów rodziców, chyba że nie przysługuje im prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci.
Konstrukcja opodatkowania dochodów małoletnich dzieci (z wyłączeniem dochodów z pracy, stypendiów oraz z przedmiotów oddanych do swobodnego użytku) wyklucza przypisanie małoletniemu w tym zakresie obowiązku podatkowego. Powinność rozliczenia podatku spoczywa bowiem na rodzicach rozliczających wspólnie dochody własne i dziecka, uznawane w świetle przywołanych wcześniej regulacji za dochody wspólne rodziny.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „praca”, dlatego należy odwołać się do wykładni językowej tego pojęcia. Zgodnie z językowym znaczeniem jest to świadoma, celowa działalność człowieka zmierzająca do wytworzenia określonych dóbr materialnych lub kulturalnych, będąca podstawą i warunkiem istnienia i rozwoju społeczeństwa.
Pracą w znaczeniu powołanej definicji są zatem wszelkie czynności, których celem jest wytworzenie dobra materialnego lub kulturalnego i to niezależnie od tego, czy są wykonywane w ramach obowiązków wynikających ze stosunku pracy, stosunku służbowego lub też w ramach działalności wykonywanej osobiście, np. umowy zlecenia, umowy o dzieło. Dochodami z pracy dzieci będą zatem dochody uzyskane ze świadczenia przez nie pracy, m.in. na podstawie stosunku pracy, umów cywilnoprawnych (zlecenie, o dzieło).
Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 22 maja 2024 roku (nr 0112-KDIL2-2.4011.167.2024.2.AA), nieuzasadnione jest stawianie znaku równości między pojęciem „dochód z pracy”, o którym mowa w art. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a pojęciem „dochód ze stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy” z art. 12 ust. 1 tej ustawy. Pojęcie „pracy” należy więc rozumieć szerzej niż tylko jako pracę wykonywaną na podstawie stosunku pracy i stosunków pokrewnych. Zakresem analizowanego pojęcia objęte są także dochody małoletnich z innej ich pracy (aktywności), tj. np. z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Z powyższego przepisu wynika, że tylko dochody małoletnich dzieci z ich pracy, stypendiów oraz dochody z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku podlegają opodatkowaniu na imię małoletniego dziecka, są one bowiem wyłączone z zarządu majątkiem dziecka przez rodziców. W takiej sytuacji należy złożyć odrębne zeznanie PIT-37 złożone w imieniu dziecka i podpisane przynajmniej przez jednego z rodziców. Natomiast inne dochody podlegają doliczeniu do dochodów rodziców. Dochody małoletnich dzieci podlegające łącznemu opodatkowaniu z dochodami rodziców podlegają wykazaniu na druku PIT/M stanowiącym załącznik do zeznania PIT-36.
Do dochodu rodziców dolicza się co do zasady następujące dochody dzieci małoletnich podlegające opodatkowaniu na terytorium RP: dochód z renty, praw majątkowych, kapitałów pieniężnych, najmu, innych źródeł – jeżeli rodzicom przysługuje prawo do pobierania pożytków z tego tytułu.
Łączenie dochodów małoletniego dziecka z dochodami jego rodziców lub rodzica samotnie go wychowującego oraz zarząd nad majątkiem małoletniego dziecka normuje Kodeks rodzinny i opiekuńczy (kro).
W myśl art. 93 § 1 kro władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Natomiast z art. 95 § 1 wynika, że władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
Rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Zarząd sprawowany przez rodziców nie obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku. Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko (art. 101 kro).
Dochody małoletnich z YouTube’a należy rozliczyć wspólnie
W przedmiotowej sprawie warto sięgnąć do treści interpretacji Dyrektora KIS z 15 lipca 2022 roku (nr 0114-KDIP3-1.4011.267.2022.2.MS2), w której organ podatkowy rozpatrywał przypadek małoletniego uzyskującego dochody z subskrypcji oraz z wyświetlania reklam podczas odtwarzania filmów na portalu.
Dyrektor KIS wskazał, że skoro ani małoletni, ani rodzice nie zawierali żadnej umowy o pracę, umowy o dzieło czy umowy zlecenie, to w takim przypadku nie występuje samodzielny dochód małoletniego. To doprowadziło do wniosku, że małoletni w takim przypadku uzyskuje przychody z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy PIT), które podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej oraz łączeniu z dochodami rodziców.
W przywołanej interpretacji wskazano, że powyższe dochody nie mieszczą się w pojęciu „dochody z pracy”, a zatem zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy PIT dochody małoletniego podlegają doliczeniu do dochodów rodziców i powinny zostać wykazane w zeznaniu PIT-36 oraz w załączniku PIT/M.
Identyczne stanowisko zaprezentował też Dyrektor KIS w interpretacji z 11 marca 2022 roku (nr 0114-KDIP3-2.4011.49.2022.3.AC). Co jednak ciekawe, w tej interpretacji organ podatkowy wskazał, że dochody z tytułu otrzymanych przez syna przedmiotów do prezentacji i testowania na kanale (przedmioty oddane synowi do swobodnego użytku), to dochody wyłączone na mocy art. 7 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dochodów podlegających doliczeniu do dochodu rodzica. Należy je wykazać w zeznaniu PIT-37 złożonym w imieniu dziecka i podpisanym przynajmniej przez jednego z rodziców.
Organ podatkowy nie wyjaśnił natomiast, w jaki sposób dokonać rozróżnienia i która część przychodów powinna być rozliczona samodzielnie, a która poprzez doliczenie do dochodów rodziców.
Odnośnie do przedmiotów oddanych do swobodnego użytku wskażmy, że zgodnie z art. 22 Kodeksu cywilnego, jeżeli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolności do czynności prawnych oddał jej określone przedmioty majątkowe do swobodnego użytku, osoba ta uzyskuje pełną zdolność w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą.
W tym miejscu należy bowiem odróżnić oddanie rzeczy do swobodnego użytku od oddania rzeczy do określonego użytku.
Przykład 1.
Matka oddała córce swój laptop do użytku na jej potrzeby edukacyjne oraz rozrywkowe. W ramach prowadzonego hobbystycznie kanału na YouTubie córka zaczęła uzyskiwać przychody. Czy w tym przypadku uzyskała przychód z rzeczy oddanej jej do swobodnego użytku?
W tym przypadku matka oddała córce laptop do określonego (a nie swobodnego) użytku. To oznacza, że nie występuje tu wyjątek określony w art. 7 ust. 1 ustawy PIT i dochody córki podlegają kumulacji z dochodami matki.
[alert-info]W ocenie organów podatkowych dochody małoletnich z YouTube’a nie są ani dochodami z pracy, ani dochodami z przedmiotów oddanych do swobodnego użytku, a zatem należy je doliczyć do dochodów rodziców w rocznym zeznaniu podatkowym./alert-info]
Podsumowując, wskażmy, że również małoletni są podatnikami podatku PIT z tytułu uzyskanych przychodów. Według organów podatkowych przychody z YouTube’a w postaci zysków z subskrypcji oraz wyświetlania reklam stanowią przychody z innych źródeł i podlegają doliczeniu do dochodów rodziców.
