Dochód a przychód - jaka jest między nimi różnica?

W potocznym języku dość często zamiennie używa się określeń dochód a przychód. Jednak pojęcia te oznaczają coś zupełnie innego i nie należy traktować ich jako zmienników. Co należy rozumieć przez określenie dochód a co przez określenie przychód? Odpowiadamy poniżej.

Przychód - co to jest?

Przychód jest uzyskaną kwotą pieniędzy, nie odzwierciedla on faktycznej sytuacji finansowej. To wszelkie przysporzenia majątkowe, których rzeczywiste otrzymanie powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego.

Przychód można uzyskać, np. w ramach prowadzonej działalności, ze stosunku pracy, z pracy nakładczej, pracy wykonywanej na podstawie stosunku służbowego lub z nieruchomości. Dokładny katalog przysporzeń, które uznawane są za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, został zawarty w art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z nim do przychodów zalicza się kwoty należne (również te które nie zostały faktycznie otrzymane), po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Dodatkowo, w przypadku czynnych podatników VAT za przychód uważa się kwotę należną z tytułu sprzedaży towarów lub usług pomniejszoną o należny podatek VAT (inaczej zwaną wartość netto).

Wysokość przychodów nie odzwierciedla rzeczywistej sytuacji przedsiębiorstwa, w związku z czym na podstawie przychodu nie należy oceniać sytuacji ekonomicznej firmy.

Przykład 1.

W dniu 30.05.2024 pan Jan wystawił fakturę VAT za wyświadczoną usługę na której wartość brutto sprzedanych towarów wynosiła 1 230 zł (w tym 230 zł podatku VAT). W związku z 7-dniowym terminem płatności ustalonym z nabywcą pan Jan otrzymał zapłatę dopiero w dniu 05.06.2024. Kiedy powstał przychód z tytułu sprzedaży po stronie pana Jana?

W związku z tym, że przychód należy rozpoznać bez względu na faktycznie otrzymaną zapłatę, w przypadku pana Jana przychód powstał w dniu 30.05.2024 w kwocie 1 000 zł (zgodnie z wartością netto sprzedaży).

Koszty uzyskania przychodu - co należy przez nie rozumieć?

Jak zostało wspomniane wyżej, pomniejszenie przychodu o koszty uzyskania przychodu powoduje powstanie dochodu. Do kosztów uzyskania przychodu zalicza się wydatki, które:

1. zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
2. mają mieć związek z prowadzoną działalnością,
3. są odpowiednio udokumentowane,
4. nie posiadają cech wydatków o charakterze osobistym dla przedsiębiorcy.

Warto również pamiętać, że nie wszystkie ponoszone przez przedsiębiorcę wydatki związane z działalnością mogą stanowić koszt podatkowy. W art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych został zawarty katalog wydatków które nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów np. koszty reprezentacji.

Powyższą klasyfikację kosztów uzyskania przychodów potwierdza również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 21 września 2018 o sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.353.2018.4.AP w której czytamy, że

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje kosztów uzyskania przychodów czyli koszty bezpośrednie i koszty pośrednie. 

Przez bezpośredni koszt podatkowy należy rozumieć wydatek mający bezpośredni związek z uzyskanym przychodem np. zakup towarów handlowych i materiałów podstawowych. Natomiast pośrednim kosztem uzyskania przychodu będzie wydatek którego poniesienie nie może być jednoznacznie powiązane z danym przychodem np. koszt usług obsługi księgowej, czynsz, zakup paliwa czy wyposażenie biura.

Dochód a przychód czyli jak dokonać szybkich obliczeń w działalności?

Dochód to przychody pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, a więc jest różnicą pomiędzy osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami podatkowymi. Warunkiem powstania dochodu jest następująca zależność - uzyskany przychód musi być wyższy niż koszty uzyskania przychodów.

Wyróżnia się dwie podstawowe kategorie dochodu:

• dochód brutto - czyli nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania przed opodatkowaniem,
• dochód netto - czyli nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania po uwzględnieniu podatku dochodowego.

Dochód stanowi realne odzwierciedlenie sytuacji finansowej firmy ponieważ przedstawia informację o rzeczywiście wypracowanym zysku lub poniesionej stracie.

Przykład 2.

Pani Anna prowadzi salon kosmetyczny. We wrześniu osiągnęła przychody w wysokości 10 000 zł. W celu świadczenia usług kosmetycznych kupiła niezbędne materiały jak również otrzymała faktury za media oraz wynajem lokalu, w którym prowadzi działalność wystawione we wrześniu których suma wynosi 6 500 zł. Jaki dochód wypracowała Pani Anna we wrześniu?

Dochód to przychody pomniejszone o koszty uzyskania przychodu w danym miesiącu. W związku z tym Pani Anna osiągnęła dochód w kwocie 3 500 zł (10 000 zł - 6 500 zł).

Przykład 3.

Pan Jan prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług napraw samochodów przy czym nie zajmuje się on sprzedażą części samochodowych. We wrześniu wystawił dwie faktury sprzedaży. Pierwsza faktura opiewała na kwotę 10 000 zł i została uregulowana gotówką. Druga faktura dotyczyła sprzedaży na kwotę 15 000 zł i została uregulowana przez klienta 1 października. Pan Jan poniósł we wrześniu koszty opłat za media i wynajem w łącznej kwocie 5 000 zł. Jaki dochód uzyskał pan Jan we wrześniu?

Co do zasady, przychody uznaje się za należne w momencie dokonania sprzedaży (bez względu na otrzymaną zapłatę). Dlatego też pomimo zapłaty za fakturę we wrześniu, pan Jan powinien rozpoznać przychód we wrześniu w kwocie 25 000 zł. W związku z tym, we wrześniu dochód osiągnięty przez pana Jana to kwota 20 000 zł (25 000 zł - 5 000 zł).

Jak przeprowadzić analizę dochodu w systemie wFirma.pl?

Platforma przeznaczona do prowadzenia samodzielnej księgowości wFirma.pl posiada narzędzia, które umożliwiają przeprowadzenie analizy przychodów i kosztów a tym samym weryfikację osiąganego dochodu w firmie. Dane przedstawione są w formie tabel i wykresów w podziale na poszczególne miesiące oraz narastająco od początku roku dzięki czemu przedsiębiorca może dostosować prezentację danych do własnych potrzeb. W celu przeprowadzenia analizy przychodów i kosztów należy przejść do zakładki: START » ANALIZY » PRZYCHODY I KOSZTY. Po wybraniu okresu który ma zostać podany analizie system na podstawie prowadzonych danych w innych zakładkach przeprowadzi analizę przychodów, kosztów i dochodu przedsiębiorstwa.

Korzystając z analiz dostępnych w systemie przedsiębiorca ma możliwość bieżącej kontroli struktury dochodu a co za tym idzie szybkiego reagowania na ewentualne zmniejszenie uzyskiwanych przychodów. W tym celu może skorzystać z dostępnych opcji prezentacji danych w formie wykresów lub tabeli. Zakres i szczegółowość prezentowanych danych może zostać dostosowany do potrzeb każdego z przedsiębiorców dzięki filtrom dostępnym nad tabelami.