Dzięki dotychczasowemu wsparciu z Funduszy Europejskich Dolny Śląsk rozwija się w bardzo szybkim tempie. Potwierdza to m.in. fakt przejścia z kategorii regionów słabiej rozwiniętych do regionów w okresie przejściowym (PKB na mieszkańca w regionie przekracza 75% średniej unijnej). W najbliższych latach w regionie będzie do wykorzystania blisko 11 mld zł w ramach programu Fundusze Europejskie dla Dolnego Śląska, w tym blisko 2,6 mld zł na rozwój obszarów pokopalnianych (subregion wałbrzyski). Jakie projekty będą mogli realizować przedsiębiorcy? Zapraszamy na przegląd najważniejszych działań, które mają wpłynąć na dalszy rozwój przedsiębiorczości w województwie dolnośląskim.
Fundusze Europejskie dla Dolnego Śląska - co to jest DIP?
Przedsiębiorcy z Dolnego Śląska rozpoczynający swoją przygodę z Funduszami Europejskimi powinni na początku rozszyfrować skrót DIP. Jest to Dolnośląska Instytucja Pośrednicząca, której zarząd województwa powierzył organizację konkursów dla MŚP. Warto już dziś zapoznać się ze stroną www.dip.dolnyslask.pl, na której są publikowane wszystkie informacje na temat ogłaszanych naborów, kryteriów wyboru, wniosków wybranych do dofinansowania oraz szkoleń dla przedsiębiorców. Wiemy już, czym zajmuje się DIP. Sprawdźmy, w ramach których działań będzie przyjmował i oceniał wnioski.
Jak pozyskać dotację na wprowadzenie na rynek nowych bądź ulepszonych produktów/usług?
Gospodarka Unii Europejskiej stanie się bardziej konkurencyjna m.in. dzięki rozwijaniu i wzmacnianiu innowacyjności oraz wykorzystaniu nowoczesnych technologii. Aby to osiągnąć, niezbędne jest zaangażowanie podmiotów gospodarczych w projekty badawczo-rozwojowe. W ramach działania 1.2 A i B przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o środki na prowadzenie badań przemysłowych i eksperymentalnych prac rozwojowych, których efektem będzie wprowadzenie innowacyjnego rozwiązania (produktu, usługi, procesu) na rynek. Jeżeli przedsiębiorca będzie planował utworzyć lub rozbudować infrastrukturę służącą do prowadzenia działalności B+R, będzie mógł pozyskać wsparcie na zakup aparatury i sprzętu niezbędnego do prowadzenia prac badawczych. Wartość wydatków powinna mieścić się w przedziale 100 tys. zł-10 mln zł. Należy jednak pamiętać, że projekty wspierane w ramach wszystkich typów działań muszą być realizowane w obszarach regionalnych inteligentnych specjalizacji. Kiedy najbliższy nabór wniosków? Przedsiębiorcy już mogą odliczać czas, konkurs zostanie ogłoszony 19 stycznia 2024 roku. Wnioski będzie można rejestrować od 15 lutego do 19 marca 2024 roku. Do podziału będzie kwota około 200 mln zł (przewidziano 2 nabory – jeden dla całego województwa, a drugi dla powiatu zgorzeleckiego).
Kiedy dostępne będę bony na innowacje?
Bony na innowacje zawsze cieszą się dużym zainteresowaniem wśród przedsiębiorców. MŚP, które chcą zwiększyć swoją aktywność innowacyjną, ale nie mają odpowiedniej wiedzy i zaplecza technicznego, będą mogły skorzystać ze wsparcia jednostek naukowych. W pierwszej kolejności urząd marszałkowski w konkursie, który zaplanowano na przełomie lipca/sierpnia 2024 roku wyłoni uczelnie, Instytucje Otoczenia Biznesu, jednostki naukowe odpowiedzialne za realizację bonów. Następnie do tych podmiotów przedsiębiorcy będą wnioskować o granty na usługi badawczo-rozwojowe. Można więc powiedzieć, że realnie środki dla MŚP w ramach bonu na innowacje będą dostępne z końcem 2024 roku. W pierwszym naborze wniosków Dolnośląska Instytucja Pośrednicząca przekaże na realizację zadania blisko 27 mln zł.
Na jakie wsparcie mogą liczyć przedsiębiorcy z subregionu wałbrzyskiego?
Województwo dolnośląskie jako 1 z 5 województw w kraju będzie mogło liczyć na dodatkowe środki z Funduszu na Rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Kwota 2,6 mld zł ma przyczynić się do rozwoju powiatów: wałbrzyskiego, świdnickiego, ząbkowickiego, dzierżoniowskiego oraz kłodzkiego. W ramach priorytetu 9 programu Fundusze Europejskie dla Dolnego Śląska zaplanowano następujące działania na rzecz rozwoju przedsiębiorczości:
- Inwestycje w MŚP (9.4 A) – wsparcie inwestycyjne dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (w tym w obszarze zrównoważonej turystyki) z sektora produkcyjnego i usługowego, przyczyniające się do rozbudowy (dywersyfikacji, unowocześnienia) przedsiębiorstwa oraz zwiększenia jego konkurencyjności, m.in. poprzez zakup maszyn i sprzętu lub własności intelektualnej – wsparcie powinno być ściśle powiązanej z celami procesu transformacji subregionu. Preferowane będą projekty skutkujące powstaniem nowych miejsc pracy. W 2023 roku ogłoszono już 1 nabór wniosków na realizację dużych projektów, których wartość musiała się mieścić w kwotach od 200 tys. euro do 40 mln zł. Kolejna szansa na aplikowanie o dotację dostępna będzie od 8 lutego do 28 marca 2024 roku. Tym razem zaplanowano nabór na projekty rozliczane z wykorzystaniem kwot ryczałtowych, czyli maksymalnie do 200 tys. euro. Do podziału między przedsiębiorców zarezerwowano 44 mln zł. Ogłoszenie o konkursie ukaże się 11 stycznia 2024 roku na stronie www.dip.dolnyslask.pl
- Zielone inwestycje w MŚP (9.4 B) – projekty w zakresie zwiększania efektywności energetycznej w MŚP, np. instalacje OZE wraz z magazynem energii (z wyjątkiem MSP, dla których produkcja energii elektrycznej stanowi główny PKD), termomodernizacja budynków, wymiana lub modernizacja źródła energii mająca na celu zwiększenie efektywności energetycznej poprzez zmniejszenie strat ciepła oraz zmniejszenie zużycia energii elektrycznej, poprawa efektywności energetycznej instalacji przemysłowych np. linii produkcyjnych lub wykorzystujących ciepło odpadowe. We wszystkich projektach dotyczących efektywności energetycznej należy przyjąć minimalny próg oszczędności energii pierwotnej lub energii ze źródeł odnawialnych, na poziomie nie niższym niż 30%, potwierdzony wymaganym audytem energetycznym. W ramach działania przewidziano również wsparcie dla MŚP w zakresie gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ) i innych inwestycji ograniczających wpływ przedsiębiorstwa na środowisko, np.:
- projekty mające na celu zminimalizowanie zużycia surowców, liczby wytwarzanych odpadów produkcyjnych, emisji zanieczyszczeń; ponowne wykorzystanie, naprawa i recykling,
- projekty polegające na zamykaniu obiegu odpadów organicznych, w tym przetwarzanie/wykorzystywanie odpadów organicznych, np. biomasy i bioproduktów,
- ekoinnowacje, cyfryzacja i zarządzanie efektywnością środowiskową w kierunku gospodarki zasobooszczędnej (np. programy czystszej produkcji, zielona przedsiębiorczość, rozwój technologii racjonalnej gospodarki energią i wodą);
Tworzenie nowych przedsiębiorstw, w tym startupów (9.4 C) – wnioskodawcami wsparcia będą Instytucje Otoczenia Biznesu, ośrodki innowacji (np. inkubatory przedsiębiorczości, parki naukowo-technologiczne, parki naukowe, parki technologiczne, inkubatory technologiczne), których zadaniem będzie przekazanie kompleksowego wsparcia dotacyjno-doradczego (indywidualne wsparcie rozwoju nowych pomysłów biznesowych na stworzenie startupu/nowego przedsiębiorstwa). Kwota dotacji na jedno 1 to maksymalnie 120 tys. zł.
Należy również wspomnieć, że w ramach Działania 9.4 dla przedsiębiorców z subregionu wałbrzyskiego dostępne będzie wsparcie w zakresie:
- działalności badawczo-rozwojowej (9.4 D) – najbliższy nabór wniosków od 28 marca do 25 kwietnia 2024 roku;
- bonów na innowacje (9.4 E) – nabór wniosków dla ośrodków innowacji, Instytucji Otoczenia Biznesu, jednostek naukowych przewidziano od 21 maja do 11 czerwca 2023 roku.
Gdzie szukać wsparcia na przystosowanie przedsiębiorców i pracowników do zmian?
Dynamiczny rynek pracy wymaga zarówno od przedsiębiorców, jak i od pracowników przystosowania się do zmian. Na poziomie Unii Europejskiej problemy rynku pracy były już rozwiązywane za pośrednictwem funduszy europejskich w 2 poprzednich perspektywach finansowych. Kontynuację tych działań oraz nowe rozwiązania znajdziemy w funduszach przewidzianych na lata 2021-2027. Jeżeli chodzi o województwo dolnośląskie, to kolejny raz zarząd województwa powierzył zadania związane z rynkiem pracy Instytucji Pośredniczącej, czyli Dolnośląskiemu Wojewódzkiemu Urzędowi Pracy. W ramach działania 7.4 Adaptacja do zmian na rynku pracy zaplanowano konkursy dotyczące:
- Bazy Usług Rozwojowych (7.4 A) – czyli znany od lat system podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników przedsiębiorstw za pomocą kursów, szkoleń oraz studiów podyplomowych (w ramach działania zostanie wyłoniony operator, który będzie realizował zadanie na terenie całego województwa);
- outplacementu (7.4 B) – czyli kompleksowe działania mające na celu skuteczną organizację procesu zwolnień poprzez zaprojektowanie i udzielenie pomocy zwalnianym pracownikom w odnalezieniu się w nowej sytuacji życiowej m.in. poprzez pośrednictwo pracy, staże, szkolenia, dodatki relokacyjne (konkurs, w ramach którego wnioski mogły składać m.in. MŚP i duże przedsiębiorstwa, zakończył się we wrześniu 2023 roku, termin kolejnego nie jest jeszcze znany);
- programów profilaktycznych dla osób w wieku aktywności zawodowej (7.4 C) oraz związanych z eliminacją zdrowotnych czynników ryzyka w miejscu pracy (7.4 D) – niestety w obu przypadkach nie znamy jeszcze szczegółów konkursu.
W ramach wszystkich wymienionych typów projektów przedsiębiorcy będą mogli występować w podwójnej roli (albo jako podmioty realizujące projekty, albo odbiorcy ostateczni wsparcia, czyli grupa docelowa). Minimalna kwota przedsięwzięcia to 100 tys. zł, a dotacja może objąć maksymalnie 70% wartości projektu.
Jakie wsparcie przewidziano dla przedsiębiorców w zakresie efektywności energetycznej?
W ramach priorytetu 2 Fundusze Europejskie na rzecz środowiska na Dolnym Śląsku przewidziano dla przedsiębiorców działania dotyczące efektywności energetycznej. Należy jednak podkreślić, że wsparcie będzie udzielanie tylko w formie instrumentów finansowych – niskooprocentowanych pożyczek. Przedsiębiorcy będą mogli uzyskać kredyt na modernizację energetyczną budynków, modernizację linii produkcyjnych itp., wymianę oświetlenia na energooszczędne, modernizację systemu grzewczego, minimalizację strat ciepła, wykorzystanie ciepła odpadowego, odzyskiwanie energii w procesie produkcyjnym. Możliwe będą również projekty dotyczące budowy i rozbudowy instalacji wytwarzających energię elektryczną i cieplną z odnawialnych źródeł energii: promieniowania słonecznego, geotermii, energii otoczenia, biomasy i biogazu. Wówczas uzupełniająco (do 49% wartości wydatków kwalifikowalnych) przedsięwzięcie może obejmować przyłączenie źródeł OZE do sieci energetycznych lub ciepłowniczych, budowę magazynów energii na potrzeby danego źródła OZE, budowę stacji ładowania pojazdów elektrycznych wykorzystujących energię z danego źródła/magazynu energii.
Nie ulega wątpliwości, że najatrakcyjniejsze formy wsparcia przewidziano dla przedsiębiorców z subregionu wałbrzyskiego. Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji stwarza możliwość pozyskania dotacji zarówno na rozwój przedsiębiorczości, zielone inwestycje, zakładanie działalności gospodarczej, jak i prace B+R. Przedsiębiorcy z pozostałych części regionu, chcąc pozyskać środki w formie bezzwrotnej, muszą zazwyczaj wykazać się dużym poziomem innowacyjności. Projekty finansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego będą nadal wspierały dostosowanie się przedsiębiorców i pracowników do zmian na rynku pracy. Niestety projekty z zakresu efektywności energetycznej (realizowane poza obszarem subregionu wałbrzyskiego) będą finansowane wyłącznie w formie pożyczek. Widząc dynamiczny rozwój regionu w ostatnich latach, obecna perspektywa finansowa 2021-2027 może być ostatnią szansą pozyskania dotacji bezzwrotnej, gdyż w kolejnym okresie programowania województwo może awansować do regionów lepiej rozwiniętych w Unii Europejskiej.
