Fundusze Europejskie dla warmińsko-mazurskiego - jakie dotacje dla firm?

Od blisko 20 lat rozwój poszczególnych regionów naszego kraju jest możliwy przede wszystkim dzięki wdrażaniu regionalnych programów operacyjnych finansowanych z budżetu Unii Europejskiej. Każde województwo samodzielnie określa najważniejsze priorytety i kierunki rozwoju, które następnie podlegają zatwierdzaniu przez Komisję Europejską. W województwie warmińsko-mazurskim w najbliższych latach do wykorzystania będzie rekordowa kwota blisko 1,8 mld euro w ramach programu Fundusze Europejskie dla warmińsko-mazurskiego 2021-2027. Na co mogą liczyć przedsiębiorcy? Dla tej grupy beneficjentów przewidziano zarówno dotacje bezzwrotne, jak i niskooprocentowane pożyczki. Przyjrzymy się zatem dokładnie działaniom, w ramach których MŚP z województwa warmińsko-mazurskiego będę mogły dofinansować swoje inwestycje. 

Jakiego rodzaju wsparcie przewidziano na cyfryzację MŚP?

Cyfryzacja to jedne z najczęściej pojawiających się tematów w nowej perspektywie finansowej. Korzyści z cyfryzacji mają czerpać zarówno obywatele, przedsiębiorstwa, organizacje badawcze, jak i instytucje publiczne. W ramach Działania 1.4 Transformacja cyfrowa MŚP do wykorzystania będzie pula ponad 33 mln euro. Przedsiębiorcy będą mogli składać wnioski w ramach 2 schematów:

1. obejmującego inwestycje w niezbędną infrastrukturę oraz dofinansowanie usług pozwalających zwiększyć cyfryzację działalności gospodarczej, personalizację usług, automatyzację procesów czy też wykorzystanie sztucznej inteligencji oraz tzw. Internetu Rzeczy (przewidziano 2 formy finansowania: pożyczki oraz pożyczki łączone z dotacją w przypadku projektów o istotnym znaczeniu dla regionów np. zakładających wdrożenie innowacyjnych procesów, tworzenie miejsc pracy wysokiej jakości, opracowanie długofalowych planów transformacji);
2. obejmującego działania przedsiębiorstwa w zakresie produkcji i usług opartych na zaawansowanych technologiach cyfrowych, w tym automatyzacji i robotyzacji procesów (o wsparcie finansowe w formie bezzwrotnej dotacji będą mogły ubiegać się małe i średnie przedsiębiorstwa).

Wsparcie procesów cyfryzacji powinno przyczynić się do podniesienia jakości i dostępności świadczonych e-usług. Przedsiębiorstwa zainteresowane tym działaniem muszą posiadać siedzibę lub co najmniej oddział na terenie województwa warmińsko-mazurskiego.

Gdzie szukać dotacji na GOZ?

Wspieranie transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym i gospodarki zasobooszczędnej to jeden z kroków, które władze województwa zamierzają podjąć w celu ochrony środowiska. Dotacje będą dostępne zarówno dla dużych przedsiębiorstw, jak i tych zaliczanych do sektora MŚP w ramach Działania 2.11 Gospodarka o obiegu zamkniętym. Inwestycje przedsiębiorstw powinny dotyczyć: 

1. naprawy i ponownego użytkowania przedmiotów,
2. zmiany procesów produkcyjnych w celu przejścia z modelu liniowego na cyrkularny. 

Elementem projektu może być również edukacja ekologiczna, w tym zwiększanie świadomości konsumentów oraz przedsiębiorstw na temat GOZ oraz opracowania strategii zero waste. Minimalny wkład własny beneficjenta określono na poziomie 15%. Kryteria wyboru projektów poznamy dopiero po ogłoszeniu pierwszego konkursu dla tego działania.

Fundusze Europejskie dla warmińsko-mazurskiego - jakie źródła OZE można sfinansować?

Wsparcie OZE na Warmii i Mazurach będzie realizowane zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady EU 2018/2021 z dnia 11 grudnia 2018 roku w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. W ramach Działania 2.5 Odnawialne źródła energii przedsiębiorcy (w tym również prowadzący działalność rolniczą) będą mogli realizować następujące typy projektów:

1. inwestycje w odnawialne źródła energii w zakresie wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła, w tym z magazynami energii działającymi na potrzeby danego źródła OZE wraz z przyłączeniem źródeł OZE do sieci energetycznych lub ciepłowniczych;
2. inwestycje w magazyny energii cieplnej ze źródeł odnawialnych działających na potrzeby danego źródła OZE.

Dodatkowo możliwy będzie rozwój inteligentnych systemów zarządzania energią, ale tylko jako element uzupełniający powyższe przedsięwzięcia. Województwo zamierza również przeprowadzić pilotaż projektów polegających na organizowaniu i budowie wysp energetycznych (w tym klastrów/spółdzielni energetycznych) rozumianych jako niezależne energetycznie systemy grupujące producentów, konsumentów oraz prosumentów, charakteryzujące się możliwością regulacji energii produkowanej i zużywanej w ramach systemu, w czasie rzeczywistym. Co ważne, tylko wsparcie magazynów energii będzie udzielane w formie dotacji (w pozostałych typach projektów dotacja jest możliwa w przypadku rodzajów OZE, w których brakuje systemów wsparcia operacyjnego lub technologia OZE jest niewystarczająco dojrzała). Program określa również maksymalne źródła mocy, które w przypadku wytwarzania energii elektrycznej wynoszą:

• dla wiatru nie więcej niż 5 MWe, 
• dla biomasy nie więcej niż 5 MWe, 
• dla biogazu nie więcej niż 0,5 MWe, 
• dla wody nie więcej niż 5 MWe, 
• dla promieniowania słonecznego nie więcej niż 0,5 MWe.

Jeżeli chodzi o wytwarzanie energii cieplnej, dofinansowanie mogą uzyskać źródła OZE o mocy: dla biomasy nie więcej niż 5 MWth, dla biogazu nie więcej niż 0,5 MWth, dla promieniowania słonecznego nie więcej niż 0,5 MWth, dla geotermii nie więcej niż 2 MWth. Przedsiębiorcy planujące inwestycje w OZE powinni wiedzieć, że przy ocenie wniosków jednym z czynników branych pod uwagę będzie koncepcja opłacalności, czyli najlepszego stosunku wielkości środków unijnych przeznaczonych na uzyskanie 1 MWh energii lub 1 MW mocy zainstalowanej, która wynika z budowy danej instalacji. 

Jakie typy projektów będą dofinansowane w ramach Działania 1.9 Konkurencyjne i innowacyjne MŚP?

Wzmacnianie trwałego wzrostu i konkurencyjności przedsiębiorstw oraz tworzenie nowych miejsc pracy w MŚP, w tym poprzez inwestycje produkcyjne, to kolejny z celów szczegółowych, które zawarto w programie regionalnym Warmii i Mazur. Typy projektów, które mają przyczynić się do realizacji wskazanego celu, określono natomiast w Działaniu 1.9 Konkurencyjne i innowacyjne MŚP. Zaliczamy do nich m.in.: 

1. wdrażanie wyników prac badawczo-rozwojowych (mowa tu o innowacji produktowej lub procesowej na poziomie co najmniej regionalnym oraz wprowadzeniu nowych rozwiązań organizacyjnych lub marketingowych);
2. odtwarzanie gospodarczego dziedzictwa regionu poprzez tworzenie/budowanie nowej oferty produktowo-usługowej polegającej na odtworzeniu historycznego krajobrazu gospodarczego regionu oraz przywrócenie tradycyjnych produktów, usług i zawodów (katalog produktów/usług/zawodów, które mogą zostać objęte wsparciem w ramach tego typu projektu, jest dostępny na stronie: www.funduszeeuropejskie.warmia.mazury.pl);
3. pakietowanie produktów i usług (wsparcie otrzymają przedsięwzięcia realizowane przez co najmniej 2 MŚP mające na celu pakietowanie produktów i usług – minimum 3 różne produkty/usługi oferowane przez minimum 2 przedsiębiorstwa i oferowanie ich klientom w formie połączonej);
4. umiędzynarodowienie przedsiębiorstwa (budowa międzynarodowego wizerunku firmy, udział w targach i misjach, tworzenie produktów o wysokim potencjale eksportowym).

Warto zwrócić uwagę, że preferowane będą m.in. projekty związane z rozwojem inteligentnych specjalizacji regionu oraz podejmowane przez przedsiębiorstwa, które leżą w obrębie strefy RESA (Portu Lotniczego Olsztyn-Mazury w Szymanach). 

Podobnie jak województwo podlaskie także Warmia i Mazury zamierzają wspierać osobną pulą środków tereny przygraniczne. W powiatach braniewskim, bartoszyckim, kętrzyńskim, węgorzewskim i gołdapskim podniesienie konkurencyjności MŚP będzie możliwe dzięki: 

1. inwestycjom rozwojowym w przedsiębiorstwach;
2. wsparciu firm w początkowej fazie rozwoju;
3. tworzeniu przestrzeni kreatywnych, cyfrowych przestrzeni biznesowych, stref przedsiębiorczości i stref produkcyjnych dla MŚP.

Od MŚP będzie się wymagało, aby inwestycje stanowiły innowacje na poziomie danego przedsiębiorstwa. Preferencyjnie będą zaś traktowane 2 typy projektów: wykazujące wpływ na rozwój regionalnych inteligentnych specjalizacji oraz w wyniku których powstaną usługi lub produkty przyczyniające się do zwiększenia równości, włączenia społecznego, niedyskryminacji. Wsparcie w ramach Działanie 1.9 będzie miało formę dotacji. 

Gdzie szukać wsparcia na projekty B+R+I?

Dotacje na rozwijanie i wzmacnianie zdolności badawczych i innowacyjnych oraz wykorzystanie zaawansowanych technologii dostępne będą w ramach Działania 1.2 Działalność B+R+I przedsiębiorstw. Zakres wsparcia obejmuje: 

1. infrastrukturę badawczo-rozwojową, w tym centra badawczo-rozwojowe (budowa, przebudowa oraz remont obiektów oraz zakup/modernizacja infrastruktury badawczej), aktywa własności intelektualnej (m.in. patenty, wzory użytkowe i przemysłowe, znaki towarowe, prawa autorskie, know-how); 
2. działalność badawczo-rozwojową przedsiębiorstw oraz konsorcjów przedsiębiorstw z organizacjami badawczymi;
3. działalność badawczo-rozwojową w obszarach zielonej gospodarki, w tym gospodarki o obiegu zamkniętym z dopuszczalnym komponentem wdrożeniowym;
4. małe bony badawcze na innowacje dla MŚP – finansowanie dotacyjne projektów mających na celu zakup usług B+R oraz usług doradczych związanych z B+R.

Warto zwrócić uwagę na wielu beneficjentów tego działania. Projekty mogą być realizowane przez MŚP, konsorcja przedsiębiorstw, Instytucje Otoczenia Biznesu, podmioty sektora naukowo-badawczego, uczelnie (przy założeniu, że liderem konsorcjum jest przedsiębiorstwo) oraz duże firmy (jeżeli realizują 1 typ projektu i współpracują z MŚP w celu zapewnienia dyfuzji działalności innowacyjnej do gospodarki). 

Co kryje się pod pojęciem „kompetencje dla gospodarki przyszłości”? 

Województwo warmińsko-mazurskie zadbało również o wydzielenie osobnej puli środków na organizację szkoleń, warsztatów oraz wydarzeń mających na celu rozwijanie zaawansowanych umiejętności w przedsiębiorstwach z sektora MŚP. Na wsparcie mogą liczyć przede wszystkim projekty związane z innowacyjnością, inteligentnymi specjalizacjami, przedsiębiorczością oraz transferem wiedzy i technologii. O dotację w ramach Działania 1.11 Kompetencje dla gospodarki przyszłości mogą ubiegać się przedsiębiorstwa, których podstawową działalnością jest działalność szkoleniowa, a organizowane w ramach projektu działania będą kierowane do innych MŚP. Maksymalna intensywność dofinansowania wynosi 85%. Pierwszy nabór wniosków z pulą 18 mln zakończył się 22 grudnia 2023 roku. W puli działania na kolejne lata pozostaje jeszcze kwota około 45 mln zł. 

Do końca 2021 roku w województwie warmińsko-mazurskim wykorzystano środki z polityki spójności o łącznej wartości 31 796,5 mln zł. Finansowane środkami Unii Europejskiej nakłady infrastrukturalne oraz bezpośrednie wsparcie przedsiębiorstw przyczyniło się do znacznego ożywienia działalności inwestycyjnej. Warto również dodać, że liczba miejsc pracy powstałych w województwie warmińsko-mazurskim w wyniku realizacji inwestycji współfinansowanych z budżetu UE szacuje się na ok. 21,4 tys. Jakie będą efekty wdrażania programu Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur 2021-2027, dowiemy się za kilka lat. Już dziś wiemy, że przedsiębiorcy mają do wyboru kilka interesujących działań, które dają solidne warunki do rozwoju i wzrostu konkurencyjności.