Koszty zastępstwa w postępowaniu cywilnym i egzekucyjnym regulują odpowiednie rozporządzenia wydane przez Ministra Sprawiedliwości. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego w tych postępowaniach uzależniona jest od wartości przedmiotu sporu, tj. wartości roszczenia objętego postępowaniem cywilnym. Jak liczyć koszty zastępstwa w postępowaniu cywilnym i egzekucyjnym? Odpowiedź poniżej.
Wymogi pozwu
Zgodnie z at. 187 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:
- dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;
- oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia;
- wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu;
- informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.
Jednym z wymogów formalnych pozwu jest określenie wartości przedmiotu sporu w przypadku roszczeń o charakterze majątkowym. To właśnie wartość przedmiotu sporu stanowi wyznacznik dla ustalenia kosztów postępowania cywilnego, a następnie postępowania egzekucyjnego. Oczywiście faktyczna wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalana jest na podstawie kwoty zasądzonej w wyroku i uzależniona jest od wyniku postępowania.
Koszty zastępstwa w postępowaniu cywilnym uzależnione są również od rodzaju postępowania, tj. od tego, czy sprawa dotyczy prawa cywilnego, rodzinnego, rzeczowego, spółdzielczego, karnego.
Koszty zastępstwa w postępowaniu cywilnym - minimalne stawki
Zgodnie z § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:
- do 500 zł – 90 zł;
- powyżej 500 zł do 1500 zł – 270 zł;
- powyżej 1500 zł do 5000 zł – 900 zł;
- powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1800 zł;
- powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 3600 zł;
- powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 5400 zł;
- powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł – 10 800 zł;
- powyżej 2 000 000 zł do 5 000 000 zł – 15 000 zł;
- powyżej 5 000 000 zł – 25 000 zł.
Inaczej natomiast kształtuje się kwota kosztów zastępstwa w postępowaniu cywilnym w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu upominawczym, elektronicznym postępowaniu upominawczym, postępowaniu nakazowym oraz europejskim postępowaniu nakazowym. Stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:
- do 500 zł – 60 zł,
- powyżej 500 zł do 1500 zł – 180 zł,
- powyżej 1500 zł do 5000 zł – 600 zł,
- powyżej 5000 zł do 10 000 zł – 1200 zł,
- powyżej 10 000 zł do 50 000 zł – 2400 zł,
- powyżej 50 000 zł do 200 000 zł – 3600 zł,
- powyżej 200 000 zł – 7200 zł.
W przypadku skutecznego wniesienia sprzeciwu lub zarzutów opłatę ustala się na zasadach ogólnych.
Przykład 1.
Pan Jan złożył przeciwko panu Piotrowi pozew o zapłatę kwoty 8000 zł tytułem niezapłaconego wynagrodzenia za wykonanie bramy wjazdowej. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, gdzie zasądził całą należność w wysokości 8000 zł, koszty procesu w wysokości 500 zł tytułem zwrotu opłaty od pozwu oraz kwotę w wysokości 1200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Jeżeli pan Piotr nie złożyłby sprzeciwu od nakazu zapłaty, kwota zastępstwa procesowego w postępowaniu cywilnym byłaby na poziomie 1200 zł. Jeśli złoży on sprzeciw od nakazu zapłaty i sprawa zostanie rozpoznana na zasadach ogólnych, wówczas koszty zastępstwa będą wynosić 1800 zł.
Stawki minimalne wynoszą w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego o:
- rozwód i unieważnienie małżeństwa – 720 zł;
- stwierdzenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa – 720 zł;
- przysposobienie – 360 zł;
- pozbawienie, ograniczenie, zawieszenie lub przywrócenie władzy rodzicielskiej oraz odebranie dziecka – 240 zł;
- ustalenie ojcostwa, zaprzeczenie ojcostwa, ustalenie bezskuteczności uznania dziecka oraz rozwiązanie przysposobienia – 480 zł;
- rozstrzygnięcie w istotnych sprawach rodziny lub co do zarządu majątkiem wspólnym – 480 zł;
- ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami – 720 zł;
- podział majątku wspólnego między małżonkami – stawkę obliczoną na podstawie § 2 od wartości udziału, a w przypadku zgodnego wniosku małżonków – 50% tej stawki;
- alimenty, nakazanie wypłacenia wynagrodzenia za pracę do rąk drugiego małżonka – 120 zł.
Stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw z zakresu własności, innych praw rzeczowych i praw o księgach wieczystych:
- o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości – 50% stawki obliczonej na podstawie § 2;
- o rozgraniczenie – 720 zł;
- dotyczących służebności – 480 zł;
- o naruszenie posiadania – 320 zł;
- o wpis w księdze wieczystej lub złożenie dokumentu do zbioru dokumentów – 240 zł;
- o zniesienie współwłasności – stawkę obliczoną na podstawie § 2 od wartości udziału współwłaściciela zastępowanego przez radcę prawnego, a w przypadku zgodnego wniosku uczestników – 50% tej stawki;
- związanych z korzystaniem z rzeczy wspólnej lub z zarządem rzeczą wspólną – 480 zł;
- o usunięcie niezgodności między treścią wpisu w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym – 50% stawki obliczonej na podstawie § 2 od wartości prawa dotkniętego niezgodnością.
Odrębnie uregulowane zostały również stawki z zakresu prawa spadkowego, windykacji, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych czy w sprawach karnych i w sprawach o wykroczenia.
Koszty zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym
Zgodnie z § 8 ust. 7 stawki minimalne wynoszą w sprawach egzekucyjnych przy egzekucji z nieruchomości 50% stawki obliczonej na podstawie § 2, a przy egzekucji innego rodzaju 25% tej stawki.
Tym samym koszty zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym uzależnione są od przedmiotu, z którego prowadzona jest egzekucja. Jeżeli przedmiotem egzekucji jest samochód (ruchomość), to wówczas koszty zastępstwa wyniosą 25% kwoty wynikającej z § 2 ww. rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych.
Przykład 2.
Przedmiotem egzekucji jest kwota w wysokości 6000 zł. Zgodnie z § 2 ust. 4 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych koszty zastępstwa wynosiłyby 1800 zł, zatem koszty zastępstwa w egzekucji wyniosą 25% × 1800 zł = 450 zł.
Analogicznie należy obliczyć opłatę w przypadku egzekucji z nieruchomości, z zastrzeżeniem stawki na poziomie 50% kosztów wynikających z § 2 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych.
Analogiczne uregulowania znajdują odzwierciedlenie w Rozporządzeniu z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie.
