Wielokrotnie można spotkać się ze stwierdzeniem, że autor przeniósł na jakąś osobę lub instytucję prawa autorskie. Jest to stwierdzenie zgodne z prawdą, lecz nieco nieścisłe - każdy twórca może przenieść prawa autorskie, ale jedynie te majątkowe, nie osobiste. Oznacza to, że wszelkie czynności prawne, mające na celu zbycie praw autorskich dotyczą jedynie ich materialnego aspektu - ktoś inny może czerpać zyski z utworu, ale to autor zawsze będzie mógł wskazywać, że to on go stworzył. Prawa autorskie przenoszone są w różnych celach i w różnych sytuacjach. Często jest to związane ze świadczeniem przez twórcę pracy lub wykonywaniem zlecenia bądź dzieła na rzecz osoby, która nabywa prawa autorskie. Prawa autorskie stanowią także element majątku twórcy, wierzyciel może więc dokonać z nich egzekucji długu, a żeby udokumentować tę czynność, zawiera z autorem odpowiednią umowę. To jedne z najczęściej występujących przyczyn dokonania przeniesienia praw autorskich, nie wyklucza to jednak zaistnienia innych okoliczności zbycia przez autora praw autorskich. Nienależnie jednak od powodów i, co szczególnie ważne, rodzaju utworu, niezwykle istotne jest zawarcie umowy przeniesienia praw - w przeciwnym razie będzie ono nieważne. Dotyczy to także dzieł z pogranicza pojęć “utwór” i “wynalazek”, takich jak programy komputerowe. Jak powinna wyglądać poprawna umowa o przeniesienie praw autorskich do programu komputerowego?
Pobierz darmowy wzór umowy o przeniesienie praw autorskich w formacie pdf i docx!
Umowa o przeniesienie praw autorskich do programu komputerowego - treść
Przepisy prawne nie określają żadnej konkretnej formy takiego kontraktu, wskazują jednak konkretne elementy, które muszą się w nim znaleźć. Oznacza to, że umowa o przeniesienie praw autorskich do programu komputerowego może zostać spisana w dowolnej formie (zarówno jako notatka stron, jak i jako akt notarialny), ale musi regulować pewne kwestie.
Wskazanie przedmiotu umowy o przeniesienie praw autorskich
Określenie, co dokładnie jest przedmiotem umowy, okazuje się szczególnie ważne przy zawieraniu umowy o przeniesienie praw autorskich. W przypadku programu komputerowego w umowie należy wskazać, kto jest jego autorem i podać nazwę, a także w miarę możliwości podać skrócony sposób działania i wskazać elementy, które wyróżniają go spośród innych. Ten element jest szczególnie ważny, ponieważ przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wskazują, że przedmiotem tego typu umowy mogą być prawa autorskie do konkretnego utworu lub utworów. Jeżeli strony umieszczą w treści kontraktu klauzulę mówiącą ogólnie o dziełach już stworzonych lub tych, które autor stworzy w przyszłości, umowa jest nieważna.
Określenie pól eksploatacji
Pod pojęciem pól eksploatacji rozumiemy obszar, na którym osoba nabywająca prawa autorskie majątkowe może korzystać z utworu. Również na tę kwestię ustawodawca zwrócił szczególną uwagę w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wskazanie pól eksploatacji programu komputerowego chroni prawa jego autora - zbyt ogólnikowe sformułowania mogą spowodować sytuację, w której utwór może zostać wykorzystany niezgodnie z wolą jego twórcy. Co istotne, strony mogą wskazać w umowie jedynie te pola eksploatacji, które są w chwili zawierania umowy znane i możliwe do zrealizowania. Przy ich wskazywaniu podmioty zawierające umowę mogą posłużyć się art. 50 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Przepis ten zawiera katalog istniejących pól i strony mogą je za nim przytoczyć w kontrakcie.
Niezgodne z przepisami prawa jest natomiast rozszerzenie pól eksploatacji na te jeszcze nieznane w chwili podpisywania kontraktu. W przypadku programu komputerowego może to być kłopotliwe - ta dziedzina rozwija się niezwykle szybko i niekiedy istniejące już aplikacje można wykorzystać w inny sposób. W takim przypadku strony mogą dodać do umowy aneksy, w których ujmą nowe zastosowania programu.
Stosunek do utworów zależnych
Utwór zależny to opracowanie dzieła głównego. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych wskazuje, że jest to przede wszystkim przeróbka, tłumaczenie lub adaptacja. Nie wszystkie te pojęcia maja zastosowanie do programu komputerowego - jako utwór zależny do niego można wskazać rozmaite modyfikacje, różne wersje językowe, niektóre aktualizacje, a także autoryzowane dodatki. Umowa o przeniesienie praw autorskich do programu komputerowego powinna zawierać dokładne wskazanie możliwości nabywającego prawa, czyli precyzować, czy możliwe jest dokonywanie przeróbek dzieła.
Określenie wysokości wynagrodzenia
Wskazanie wysokości wynagrodzenia również jest niezwykle ważnym elementem takiego kontraktu, jak umowa o przeniesienie praw autorskich do programu komputerowego. Oczywiście, autor może zbyć majątkowe prawa autorskie nieodpłatnie, ale niezależnie od tego, czy strony przewidziały jakiś rodzaj zapłaty, jej brak lub wysokość, termin i rodzaj (jednorazowa lub cykliczna) powinny wskazać to w kontrakcie.
Wskazanie czasu obowiązywania umowy o przeniesienie praw autorskich do programu komputerowego
Jak każda umowa o przeniesienie praw autorskich, umowa o przeniesienie praw autorskich do programu komputerowego może być zawarta na czas określony lub nieokreślony. Kwestia ta jest istotna zwłaszcza z punktu widzenia autora dzieła - jeśli chce on jeszcze korzystać z niego i czerpać z tego tytułu zyski, powinien on zadbać o określenia czasu, na jaki strony będzie wiązała umowa, często bowiem zdarza się, że na czas obowiązywania kontraktu twórca zobowiązuje się od nieużywania utworu i nieczerpania korzyści.
