Rynek Forex już od kilku lat cieszy się ogromną popularnością wśród inwestorów. Możemy zaobserwować aktywność zarówno na polskich, jak i zagranicznych giełdach. Z uwagi na powszechność tego zjawiska warto zastanowić się nad skutkami podatkowymi związanymi z grą na rynku Forex. W niniejszym artykule dowiemy się, jak rozliczyć przychody z Forex na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych.
Przychody z Forex - kwalifikacja
Zanim jednak przejdziemy do omówienia sposobów rozliczenia podatku, należy wyjaśnić, w jaki sposób ustawa PIT traktuje przychody z Forex. Po pierwsze wskażmy, że Forex jest rynkiem walutowym, gdzie osiągnięcie potencjalnego zysku odbywa się na podstawie różnic kursowych. Tego rodzaju operacje kwalifikowane są jako pochodne instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c–i ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.
Przenosząc powyższą wiedzę na grunt prawa podatkowego, wskazać należy, że przychód z pochodnych instrumentów finansowych stanowi przychód z kapitałów pieniężnych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy PIT. Jak tam czytamy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.
Warto także dodać, że zgodnie z art. 17 ust. 1b ustawy PIT za datę powstania przychodu z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych uważa się moment realizacji tych praw.
Podkreślić należy, że opodatkowaniu podlega dochód, którym zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 3 ww. ustawy jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a. Wspomnianymi kosztami są wydatki związane z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych – do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia.
W świetle przedstawionych przepisów dochodem podlegającym opodatkowaniu jest różnica pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia pochodnego instrumentu finansowego a kosztem jego nabycia. Przy czym istotny jest fakt, że koszt może zostać aktywowany dopiero w momencie sprzedaży. W chwili nabycia pochodnego instrumentu finansowego wydatek na zakup nie stanowi kosztu uzyskania przychodu.
Sposób rozliczenia podatku od dochodów z Forex
Skoro już wiemy, co stanowi podstawę opodatkowania, warto przejść do kwestii technicznych związanych z prawidłowym rozliczeniem podatku w odpowiednim zeznaniu podatkowym. W tym aspekcie po pierwsze należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 30b ust. 5 ustawy PIT dochodów z kapitałów pieniężnych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 (zasady ogólne) oraz art. 30c (podatek liniowy). W myśl art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy PIT w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym podatnicy są natomiast obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznania PIT-38, o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b.
W konsekwencji podatnik zobligowany jest do rozliczenia dochodów z Forex na odrębnym formularzu PIT-38. Przy czym należy wskazać, że jeżeli polski podatnik osiąga dochód za pośrednictwem polskiego brokera, uzupełnienie formularza PIT-38 powinno odbyć się w oparciu o otrzymaną informację PIT-8C. Jak bowiem stanowi art. 39 ust. 3 ustawy PIT, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, imienne informacje o wysokości dochodu PIT-8C, o którym mowa w art. 30b ust. 2.
W kwestii terminu, w jakim podatnik powinien taką informację otrzymać, należy sięgnąć do treści art. 42g ust. 1 ustawy PIT, gdzie podano, że informacja PIT-8C musi zostać przesłana w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym.
W przypadku uzyskiwania dochodów poprzez zagranicznych brokerów może pojawić się obowiązek zapłaty podatku w państwie źródła. Biorąc pod uwagę powyżej przedstawione przepisy, może okazać się, że polski rezydent będzie podlegał podwójnemu opodatkowaniu. Przy czym należy zaznaczyć, że na podstawie art. 30b ust. 3 ustawy PIT przepisy stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niezapłacenie podatku zgodnie z taką umową jest jednak możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika, uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.
Jeżeli z konkretnej umowy międzynarodowej wynika dodatkowo konieczność zapłaty podatku w dwóch krajach, należy zastosować właściwą metodę unikania podwójnego opodatkowania. Odnosi się do niej także art. 30b ust. 5a ustawy PIT, gdzie czytamy, że jeżeli polski rezydent podatkowy osiąga dochody z kapitałów pieniężnych zarówno na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak i poza jej granicami, dochody te łączy się i od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu za granicą. Ponadto w myśl art. 30b ust. 5b ww. ustawy w przypadku podatnika uzyskującego dochody wyłącznie poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej zasadę określoną w ust. 5a stosuje się odpowiednio.
