Kiedy zbliża się termin 30 kwietnia, większość podatników staje przed obowiązkiem rozliczenia podatku dochodowego. Do tego dnia należy bowiem składać zeznania podatkowe o wysokości osiągniętego dochodu lub straty w poprzednim roku podatkowym. Poniższy artykuł będzie dotyczył zasad wypełniania oraz składania deklaracji PIT-38.
Jakie dochody wykazujemy w zeznaniu PIT-38?
Na samym początku należy odpowiedzieć na pytanie, jakie kategorie dochodów wykazujemy w PIT-38. Wyjaśniając, wskazać należy, że formularz ten służy do rozliczania:
przychodów z odpłatnego zbycia: papierów wartościowych, pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka), pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających, udziałów w spółkach albo udziałów w spółdzielni;
przychodów z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
- przychodów lub kosztów uzyskanych z przychodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych.
Wyżej wymienione dochody z kapitałów pieniężnych są opodatkowane na zasadach określonych w art. 30b ustawy PIT. Zgodnie z art. 30b ust. 1 ustawy od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.
W myśl natomiast art. 30b ust. 5 ww. ustawy powyższych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych oraz na zasadach podatku liniowego.
Opierając się na przywołanych przepisach, możemy wskazać, że podatnik w zeznaniu PIT-38 wykazuje dochód, a więc różnicę pomiędzy osiągniętym przychodem i poniesionym kosztem ze wskazanych kapitałów pieniężnych. Co istotne, dochód ten nie podlega łączeniu z innymi dochodami osiągniętymi przez podatnika w danym roku. W rezultacie nie wykażemy go w żadnym innym zeznaniu podatkowym.
Podatnik w ciągu roku osiągnął dochód z umowy o pracę oraz z odpłatnego zbycia akcji. W takim przypadku po zakończeniu roku będzie on zobligowany do złożenia dwóch deklaracji podatkowych, tj. PIT-37 oraz PIT-38. Nie ma możliwości łącznego wykazania tych dochodów w jednym zeznaniu.
Zasady wypełniania PIT-38
Skoro wiemy już, jakie dochody podlegają wykazaniu w zeznaniu PIT-38, zastanówmy się, w jaki sposób należy wypełnić tę deklarację.
Jak już wskazaliśmy, podstawę opodatkowania stanowi dochód będący różnicą pomiędzy przychodem a kosztem podatkowym. W konsekwencji w zeznaniu PIT-38 podatnik jest zobowiązany do przeprowadzenia stosownych obliczeń w celu ustalenia tego dochodu. Służy do tego część C deklaracji, gdzie należy wpisać zarówno przychody, koszty, jak i uzyskany dochód bądź stratę w danym roku. Jeżeli podatnik osiągał przychody za pośrednictwem podmiotów zewnętrznych, takich jak np. biuro maklerskie, to część C uzupełnia zgodnie z danymi zawartymi w otrzymanej informacji PIT-8C.
Warto również pamiętać, że podatnik ma możliwość uwzględnienia w rozliczeniu straty z tego źródła przychodu poniesionej w poprzednich latach. Do ustalonego dochodu należy zastosować stawkę podatkową przewidzianą w art. 30b ustawy PIT, tj. 19% i obliczyć podatek należny. Wszystkie te działania wykonujemy w części D deklaracji.
Warto zauważyć, że pozycja 30 w części D dotycząca stawki podatku jest pusta i to podatnik ma obowiązek samodzielnego wpisania tej stawki. Podstawowa stawka podatku do dochodów z kapitałów pieniężnych wynosi 19%, jednak w przypadku osiągania w Polsce dochodów przez nierezydentów zastosowanie może znaleźć stawka wynikająca z właściwej umowy międzynarodowej. Tylko w takim przypadku można wpisać inną stawkę niż 19%.
W deklaracji PIT-38 nie odnajdziemy natomiast pozycji do wpisywania miesięcznych zaliczek na podatek. Wynika to z faktu, że ustawa PIT nie wprowadza wymogu opłacania zaliczek w trakcie roku w przypadku osiągania dochodów z kapitałów pieniężnych. W rezultacie podatek ten jest rozliczany jednorazowo właśnie w deklaracji PIT-38.
Jeżeli PIT-38 wypełniają polscy rezydenci podatkowi, to z uwagi na podleganie pod nieograniczony obowiązek podatkowy są oni zobowiązani wykazać dochód z kapitałów pieniężnych osiągnięty zarówno w kraju, jak i za granicą.
Do kwestii tej odnosi się również art. 30b ust. 5a ustawy PIT, w którym możemy przeczytać, że jeżeli rezydent podatkowy osiąga dochody zarówno na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak i poza jej granicami, łączą się one i od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu za granicą. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany za granicą. Zgodnie z art. 30 ust. 5b ustawy, zasadę tę stosuje się również w przypadku osiągania dochodów tylko poza granicami kraju.
Zatem w zeznaniu PIT-38 podatnik ma możliwość pomniejszenia polskiego podatku o podatek zapłacony za granicą. Kwotę zagranicznego podatku należy wpisać w pozycji 32 części D. Podatnicy muszą również pamiętać o konieczności dołączenia do zeznania PIT-38 załącznika PIT/ZG.
Termin złożenia PIT-38
Zgodnie z art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy o PIT zeznanie PIT-38 o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym należy złożyć w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Zeznania złożone przed początkiem terminu uznaje się za złożone 15 lutego roku następującego po roku podatkowym. Podatnicy muszą zatem pamiętać, że nawet w przypadku wygenerowania straty z tego źródła przychodów mają obowiązek złożyć PIT-38.
W myśl art. 45 ust. 1b ustawy właściwym urzędem skarbowym jest urząd skarbowy, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika w ostatnim dniu roku podatkowego wykonuje swoje zadania, a gdy zamieszkanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustało przed tym dniem – urząd skarbowy, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według ostatniego miejsca zamieszkania na jej terytorium wykonuje swoje zadania.
Na zakończenie należy zauważyć, że obowiązujący od 1 stycznia 2019 r. mechanizm wstępnego przygotowania zeznania podatkowego przez administrację podatkową obejmuje także PIT-38. Organ podatkowy może przygotować takie zeznanie wyłącznie na podstawie informacji, które przekazywane są przez płatnika. Chodzi tu o przesyłane do urzędów skarbowych informacje PIT-8C.
Tak przygotowany PIT-38 podatnik może:
– zweryfikować i zaakceptować bez zmian;
– zmodyfikować, wprowadzając do niego zmiany i następnie je zaakceptować;
– uzupełnić o dane, których nie posiadała administracja podatkowa i następnie je zaakceptować;
– odrzucić i rozliczyć się samodzielnie.
