2024 rok to kolejny okres, kiedy wypadać będą dni wolne od pracy. Zdarzają się przypadki, kiedy święto przypada w sobotę, było tak np. 6 stycznia 2024 roku. Jak rozliczyć dzień wolny za święto przypadające w sobotę i co w przypadku zatrudnienia pracownika po terminie odbioru tego dnia? Odpowiedź w poniższym tekście.
Dni wolne od pracy
Należy przypomnieć, że Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 roku o dniach wolnych od pracy określa, jakie dni są ustawowo wolne od pracy.
W Polsce za dni wolne od pracy uznaje się:
- 1 stycznia – Nowy Rok,
- 6 stycznia – Święto Trzech Króli,
- pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
- drugi dzień Wielkiej Nocy,
- 1 maja – Święto Państwowe,
- 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja,
- pierwszy dzień Zielonych Świątek,
- dzień Bożego Ciała,
- 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
- 1 listopada – Wszystkich Świętych,
- 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,
- 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
- 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia,
- niedziele.
Należy pamiętać, że szczególne rozwiązania co do świątecznych dni wolnych od pracy przewidziano dla członków Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w Ustawie z dnia 4 lipca 1991 roku o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Osobom należącym do tego Kościoła przysługuje prawo do obchodzenia świąt prawosławnych również według kalendarza juliańskiego i są one uprawnione do zwolnienia od pracy lub nauki w tych dniach bez prawa do wynagrodzenia, jeżeli święta te nie są dniami ustawowo wolnymi od pracy. Osoby niepełnoletnie mogą korzystać z tego prawa na wniosek swych rodziców lub opiekunów prawnych.
Dniami wolnymi dla członków Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego są następujące dni:
- 7 stycznia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
- 8 stycznia – drugi dzień Bożego Narodzenia,
- 19 stycznia – Chrzest Pański,
- 7 kwietnia – Zwiastowanie Najświętszej Maryi Panny,
- drugi dzień Wielkiej Nocy,
- 19 sierpnia – Przemienienie Pańskie,
- 28 sierpnia – Zaśnięcie Najświętszej Maryi Panny.
Jeżeli święta ustawowo wolne od pracy wypadają w dniu roboczym pracownika, nie stawia się on wtedy do pracy, co w konsekwencji skutkuje tym, że pracuje w danym miesiącu o 8 godzin mniej. Święto, które wypada w sobotę dla pracownika, który nie pracuje w weekendy, również obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi dodatkowego dnia wolnego od pracy również wtedy, gdy święto przypada w dniu wyznaczonym jako dzień pracy dla pracownika. Jedynie, jeśli święta ustawowo wolne od pracy wypadają w danym roku w niedzielę, pracownik nie ma prawa do dnia wolnego.
Wymiar czasu pracy a święto przypadające w sobotę
Należy wiedzieć, że dzień wolny za święto wypadające w sobotę nie jest dodatkowym dniem urlopu wypoczynkowego. Dzień wolny za święto wypadające w sobotę wynika z norm dotyczących czasu pracy. Kodeks pracy określa zasady ustalania wymiaru czasu pracy, stanowiąc, że obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, ustalany przy założeniu pracy przez 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, oblicza się:
- mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie
- dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczbę dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku.
Pracodawca ma obowiązek zapewnić dzień wolny za święto przypadające w sobotę, gdy pracownik zgodnie z rozkładem czasu pracy nie wykonuje pracy w sobotę. W przeciwnym wypadku doszłoby do sytuacji, w której pracownik wypracowałby w danym miesiącu godziny ponadwymiarowe, a to w konsekwencji spowodowałoby konieczność wypłaty dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.
Wyznaczenie dnia wolnego za święto przypadające w sobotę
Należy wskazać, że termin odbioru dnia wolnego za święto przypadające w sobotę musi przypadać w okresie rozliczeniowym, ale może być wyznaczony zarówno przed, jak i po terminie tego święta.
Pracodawca wyznacza termin dnia wolnego samodzielnie. W takim przypadku nie ma obowiązku uzgadniania jego terminu z pracownikami, choć może to zrobić z własnej inicjatywy. Ustanowienie terminu następuje poprzez ogłoszenie go:
- w formie zarządzenia, lub
- w formie obwieszczenia, lub
- w inny sposób przyjęty u pracodawcy.
Wyznaczenie dnia wolnego za święto przypadające w sobotę w okresie rozliczeniowym
W przypadku okresu rozliczeniowego trwającego miesiąc dzień wolny powinien być przyznany w tym samym miesiącu. Jeżeli okres rozliczeniowy jest dłuższy niż miesiąc, dzień wolny musi zostać wykorzystany przed zakończeniem danego okresu rozliczeniowego.
Przykład 1.
Czy postawa pracodawcy, który za święto Trzech Króli przypadające w 2024 roku w sobotę wyznaczył w swojej firmie, gdzie obowiązuje 4-miesięczny okres rozliczeniowy, dzień wolny na 31 maja 2024 roku, jest prawidłowa? Nie, w tym wypadku dzień wolny powinien być wyznaczony przed zakończeniem okresu rozliczeniowego, czyli do końca kwietnia 2024 roku.
Przykład 2.
Czy postawa pana Dariusza, który za święto Trzech Króli przypadające w 2024 roku w sobotę wyznaczył w swojej firmie, gdzie obowiązuje 4-miesięczny okres rozliczeniowy, dzień wolny na 29 marca 2024 roku, tj. Wielki Piątek, który jest dniem roboczym, jest prawidłowa? Tak w tym wypadku zachowanie pracodawcy jest zgodnie z przepisami, ponieważ dzień wolny został ustalony przed zakończeniem okresu rozliczeniowego, czyli przed końcem kwietnia 2024 roku.
Przykład 3.
Czy postawa pani Ireny, która za święto Trzech Króli przypadające w 2024 roku w sobotę wyznaczyła w swojej szwalni, gdzie obowiązuje 1-miesięczny okres rozliczeniowy, dzień wolny na 2 stycznia 2024 roku, jest prawidłowa? Również w tym wypadku pracodawczyni postąpiła prawidłowo, ponieważ dzień wolny powinien być wyznaczony przed zakończeniem okresu rozliczeniowego, czyli do końca stycznia 2024 roku, a nic nie stoi na przeszkodzie, aby był wyznaczony przed świętem Trzech Króli.
Urlop a dzień wolny za święto przypadające w sobotę
Może też zdarzyć się tak, że wyznaczony przez pracodawcę dzień wolny za święto przypadające w sobotę przypada w okresie urlopu wypoczynkowego pracownika. W takim przypadku pracownik w tym dniu nie korzysta z urlopu, lecz z dnia wolnego za święto. Zatem zostaje mu do wykorzystania 1 dzień urlopu w późniejszym terminie w tym samym okresie rozliczeniowym.
Przykład 4.
Czy pan Michał, który w okresie od 2 do 15 stycznia 2024 roku przebywał na urlopie, a którego pracodawca za święto Trzech Króli przypadające w 2024 roku w sobotę wyznaczył w swojej firmie, gdzie obowiązuje miesięczny okres rozliczeniowy, dzień wolny na 2 stycznia 2024 roku, traci prawo do dnia wolnego za święto przypadające w sobotę? Nie, w tym wypadku pan Michał 2 stycznia 2024 roku korzysta z dnia wolnego za święto przypadające w sobotę, a do końca okresu rozliczeniowego ma prawo wykorzystać dzień urlopu, jaki miał zaplanowany na 2 stycznia 2024 roku.
Zatrudnienie pracownika po terminie odbioru dnia wolnego za święto przypadające w sobotę
Odpowiadając na pytanie postawione w tytule niniejszego artykułu, należy wskazać, że w sytuacji, kiedy pracownik będzie zatrudniony po dacie święta przypadającego w sobotę, nie będzie mu przysługiwał dodatkowy dzień wolny z tytułu tego święta. Wobec tego, zatrudniając pracownika w trakcie okresu rozliczeniowego, obowiązujący go wymiar czasu pracy należy ustalić od dnia nawiązania stosunku pracy do końca przyjętego okresu rozliczeniowego.
Przykład 5.
Czy pani Magdalena, która została zatrudniona 4 stycznia 2024 roku, będzie miała prawo do dnia wolnego za święto Trzech Króli przypadające w sobotę 6 stycznia 2024 roku, jeżeli jej pracodawca ustalił, że wolne za ten dzień pracownicy mieli 2 stycznia 2024 roku? W przypadku pani Magdaleny pracodawca powinien dać jej dzień wolny za wskazane święto bez względu na to, że jego pracownicy odebrali je przed jej zatrudnieniem. Wynika to z faktu, że święto przypada w okresie rozliczeniowym pani Magdaleny, choć w jej przypadku jest on skrócony.
Rozwiązanie stosunku pracy a święto przypadające w sobotę
Rozwiązanie stosunku pracy w trakcie trwania okresu rozliczeniowego oznacza, że pracodawca ma obowiązek ustalenia dla pracownika wymiaru czasu pracy od początku okresu rozliczeniowego do dnia rozwiązania stosunku pracy.
Przykład 6.
Czy pan Jakub, który został zwolniony za wypowiedzeniem i którego termin upływa 10 stycznia 2024 roku, za święto Trzech Króli przypadające w 2024 roku w sobotę ma prawo do dnia wolnego? Pracodawca pana Jakuba powinien udzielić mu dnia wolnego za wskazane święto bez względu na to, że zbliża się koniec okresu jego wypowiedzenia, gdyż wynika to z faktu, że święto przypada w okresie rozliczeniowym ustalonym dla pana Jakuba.
Zwolnienie lekarskie a święto przypadające w sobotę
Dzień wolny od pracy z tytułu święta przypadającego w sobotę otrzyma również pracownik, który w dniu świątecznym przebywa na zwolnieniu lekarskim.
Przykład 7.
Czy pan Paweł, który przebywał na zwolnieniu lekarskim od 27 grudnia 2023 roku do 10 stycznia 2024 roku, za święto Trzech Króli przypadające w 2024 roku w sobotę ma prawo do dnia wolnego? Pan Paweł ma prawo do dnia wolnego za wskazane święto.
Podsumowanie
Podsumowując, pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi wolnego za święto przypadające w sobotę w każdej sytuacji, gdy wypada ono w ustalonym dla niego okresie rozliczeniowym. Wcześniejsze ustalenie pracownikom dnia wolnego za święto przypadające w sobotę w danym okresie rozliczeniowym nie pozbawia pracownika, który został zatrudniony później, jednak przed dniem święta, prawa do wolnego.
