Praca na etacie może być łączona z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej. Czy w takim przypadku możliwe jest jednak korzystanie ze świadczeń chorobowych z tych dwóch tytułów? Owszem, ale nie w każdej sytuacji będzie przysługiwał jednoczesny zasiłek chorobowy z działalności i etatu.
Łączenie etatu i działalności gospodarczej
Pracownik ma możliwość wykonywania zadań wynikających ze stosunku pracy przy jednoczesnym prowadzeniu własnej firmy, pod warunkiem że zakres wykonywanej działalności nie pokrywa się z obowiązkami etatowymi. Możliwość pracy w ramach stosunku pracy przy jednoczesnym wykonywaniu jednoosobowej działalności gospodarczej powoduje powstanie zbiegu tytułów do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. W przypadku składki NFZ jest ona obowiązkowa od każdej pracy, tj. od zadań wykonywanych na etacie oraz od prowadzonej działalności gospodarczej. Jeśli chodzi o składki na ubezpieczenia społeczne, to przedsiębiorca może zrezygnować z ubezpieczenia chorobowego. W przypadku ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego będą one dla niego obowiązkowe, tak samo jak przy stosunku pracy. Od powyższej zasady istnieje jednak ważny wyjątek.
Łączenie pracy etatowej z własną działalnością pozwala na uniknięcie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne w sytuacji, gdy wysokość wynagrodzenia osiąganego z tytułu umowy o pracy jest równa albo wyższa od aktualnej płacy minimalnej. Jeśli etatowiec będący jednocześnie przedsiębiorcą będzie uzyskiwał wynagrodzenie z umowy o pracę, które nie przekroczy wartości pensji minimalnej, będzie musiał opłacić obowiązkowe składki ubezpieczeniowe do ZUS-u. W tym przypadku dojdzie więc do opłacania podwójnych składek – jednej z tytułu jednoosobowej działalności gospodarczej i drugiej z pracy na etacie.
Zasiłek chorobowy
Jeśli przedsiębiorca nie zdecyduje się na opłacanie składki chorobowej, to nie ma prawa do zasiłku z tego tytułu. W przypadku pracy na etacie sprawa jest odmienna, ponieważ w tym zakresie taka składka jest obowiązkowa. Prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą może jednak odprowadzać składkę chorobową i w tym przypadku zyskuje prawo do wnioskowania o wypłatę zasiłku chorobowego, gdy spełnione zostaną ku temu odpowiednie warunki.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Zasiłek chorobowy przysługuje pracownikowi, ubezpieczonemu, który wykonuje pracę nakładczą, a także poborowemu odbywającemu służbę zasadniczą od 34 dnia choroby (w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50. rok życia – od 15. dnia choroby). Za pierwsze 33 dni osoby te otrzymują wynagrodzenie za czas choroby finansowane przez pracodawcę (w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50. rok życia – za pierwsze 14 dni). Zasiłek przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy.
Pobieranie zasiłku chorobowego przekreśla możliwość wykonywania jakiejkolwiek pracy zawodowej. Identyczna sytuacja ma miejsce w przypadku zwolnienia lekarskiego – podczas korzystania z L4 choremu nie wolno świadczyć żadnych czynności zarobkowych. Nie ma tutaj znaczenia, czy praca zarobkowa miałaby być wykonywana w ramach stosunku pracy, czy też na rzecz własnej działalności. Lekki charakter pracy również nie zwalnia chorego z przestrzegania powyższej reguły. Jeśli ZUS zorientuje się, że w trakcie przebywania na L4 albo pobierania zasiłku chorobowego uprawniony wykonywał choćby drobne prace zarobkowe, podejmie decyzję o cofnięciu takiego świadczenia. W niektórych przypadkach chory będzie musiał nawet zwrócić dotychczas pobrany zasiłek i zapłacić karę za nieuczciwe zachowanie. Dla ZUS-u nie ma znaczenia, czy zasiłek chorobowy jest wypłacany z tytułu umowy o pracę, czy też jednoosobowej działalności gospodarczej.
Okazuje się, że istnieje sposób na ominięcie powyższej regulacji i uniknięcie ewentualnej kary za wykonywanie pracy zarobkowej podczas pobierania zasiłku chorobowego. Jeśli lekarz wystawiający zwolnienie wpisze do karty chorobowej pacjenta adnotację, że może on wykonywać niektóre czynności, to pracownik ma prawo do jednoczesnego przebywania na L4, pobierania stosownego zasiłku i pracy w swojej firmie. Adnotacja lekarska musi jednak jednoznacznie wskazywać, że wykonywanie określonej pracy nie będzie skutkowało przedłużeniem okresu niezdolności do pracy i będzie zgodne z celem wydanego zwolnienia, tj. pogorszy stanu chorej osoby.
Przykład 1.
Piotr jest zatrudniony na etacie i prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. W jego przypadku odprowadzane są podwójne składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (z pracy etatowej oraz z prowadzonej firmy). Przedsiębiorca wskutek długotrwałej choroby otrzymał zasiłek chorobowy z tytułu pozostawania w stosunku pracy. W związku z tym, że na stałe przebywa w domu, a jego jednoosobowa działalność jest wykonywana i tak w formie zdalnej, chciałby co jakiś czas obsługiwać swoich klientów. Lekarz nie wskazał w karcie choroby, czy Piotr może wykonywać jakąkolwiek pracę podczas przebywania na L4. Wspomniał tylko, że najlepszym rozwiązaniem będzie odpoczynek od wszelkiej aktywności zawodowej. Czy Piotr może pobierać zasiłek chorobowy i jednocześnie pracować okazjonalnie w ramach swojej działalności?
Nie, ponieważ każda praca zarobkowa podczas korzystania z zasiłku chorobowego oznacza utratę tego świadczenia. Bez znaczenia jest to, czy czynności zawodowe będą realizowane okazjonalnie, czy też były tylko jednorazowe. Lekarz udzielający zwolnienia chorobowego również nie zgodził się na to, by Piotr wykonywał pracę.
Przykład 2.
Michał pracuje na etacie i prowadzi własną firmę. Odprowadza podwójne składki na ubezpieczenie chorobowe, tj. od swojej działalności oraz z tytułu pozostawania w stosunku pracy. Wskutek choroby mężczyzna zyskał prawo do zasiłku chorobowego. Według opinii lekarza nie powinien pojawiać się w pracy aż do czasu pełnego wyzdrowienia ze względu na możliwość zarażenia innych osób. Michał czuje się dobrze i poprosił lekarza, aby ten wyraził zgodę na wykonywanie pracy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W okresie zwolnienia ma podpisać kilka ważnych kontraktów i zrobić przelewy dla swoich kontrahentów. Lekarz stwierdził, że nie widzi przeciwwskazań do wykonywania takiej pracy, jednak zaznaczył, że powinna być ona wykonywana zdalnie, bez kontaktu osobistego z innymi ludźmi – zaznaczył to wyraźnie w karcie pacjenta. Czy Michał ma prawo do pobierania zasiłku chorobowego i pracy zdalnej w ramach swojej działalności?
Tak, ponieważ wyraził na to zgodę lekarz wystawiający L4. Praca Michała nie wpłynie negatywnie na jego proces zdrowienia.
Zasiłek chorobowy z działalności i pracy na etacie
Przedsiębiorca pracujący na etacie ma prawo do zasiłku chorobowego zarówno ze swojego stosunku pracy, jak i prowadzonej działalności. Czy można jednak łączyć te dwa świadczenia i pobierać je równocześnie w tym samym czasie? Wymagałoby to oczywiście opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe, które jest dobrowolne w przypadku prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej.
Przepisy pozwalają na wypłatę tylu zasiłków chorobowych, ile jest tytułów do ubezpieczenia chorobowego. Tym samym, jeśli przedsiębiorca pracujący dodatkowo na etacie odprowadza składkę na to ubezpieczenie, może ubiegać się o dwa zasiłki chorobowe – z własnej działalności i z etatu.
Przykład 3.
Tadeusz prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i pracuje na etacie. W związku z tym, że z umowy o pracę osiąga wynagrodzenie przekraczające wartość pensji minimalnej, nie musi odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu swojej działalności (opłaca jedynie obowiązkową składkę zdrowotną na NFZ). Przebywał na zwolnieniu lekarskim, jednak ze względu na przedłużający się stan chorobowy uzyskał prawo do zasiłku chorobowego. Czy przedsiębiorca może ubiegać się o podwójny zasiłek, tj. z tytułu pracy na etacie oraz prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej?
Nie, ponieważ w ramach swojej firmy nie odprowadzał składek na ubezpieczenie chorobowe. Tadeusz ma jednak prawo do zasiłku chorobowego z tytułu pracy etatowej, w której ramach pracodawca ma obowiązek odprowadzać składkę na ubezpieczenie chorobowe.
Przykład 4.
Olga pracuje na etacie i prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, od której opłaca wszystkie możliwe składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Kobieta uzyskała prawo do zasiłku chorobowego, czy może jednak pobrać dwa zasiłki – z pracy i z własnej działalności?
Tak, ponieważ posiada dwa tytuły ubezpieczenia chorobowego, odprowadzała składki na to ubezpieczenie w podwójnej wysokości.
Pamiętajmy, że możliwość skorzystania z co najmniej dwóch zasiłków chorobowych (np. z tytułu pracy etatowej w kilku różnych firmach) nie oznacza obowiązku wykorzystywania wszystkich dostępnych świadczeń. Ubezpieczony decyduje, czy chce pobierać wszystkie świadczenia chorobowe, czy też ograniczyć się do jednego, np. wynikającego z pracy na etacie albo tylko z wykonywanej przez siebie działalności gospodarczej.
Jednoczesny zasiłek chorobowy z działalności i etatu – podsumowanie
Osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą oraz pracująca na etacie ma prawo do dwóch zasiłków chorobowych, pod warunkiem że w ramach swojej działalności opłacała składkę na ubezpieczenie chorobowe. Pobieranie jednego zasiłku z pracy albo z działalności co do zasady przekreśla szansę na wykonywanie czynności zarobkowych, chyba że lekarz wystawiający zwolnienie wyrazi zgodę na taką aktywność zawodową.
