Przedsiębiorcy dokonali pierwszego rocznego rozliczenia składki zdrowotnej po rewolucyjnych zmianach wprowadzonych przez Polski Ład. Po sporządzeniu rozliczenia u podatników mogły powstać trzy sytuacje – niedopłata składki zdrowotnej za 2022 rok, zerowe rozliczenie, czyli przedsiębiorcy wpłacili w trakcie roku dokładnie taką wartość składek, jaka wynika z rocznego rozliczenia, lub nadpłata składki zdrowotnej za 2022 rok. Jeżeli powstała niedopłata, to postępowanie było proste – należało do 22 maja uregulować kwotę do ZUS-u. W sytuacji gdy z rocznego rozliczenia wyniknęła nadpłata składek, przedsiębiorca miał dwa wyjścia – mógł wnioskować o jej zwrot na rachunek bankowy lub zaliczyć ją na poczet przyszłych składek. Przed jakim problemem stoją obecnie przedsiębiorcy, którzy nie zawnioskowali o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej na rachunek bankowy? Sprawdźmy!
Rozliczenie nadpłaty rocznej składki zdrowotnej
Jeżeli przedsiębiorca chciał uzyskać zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej za 2022 rok, zobowiązany był w terminie do 1 czerwca 2023 roku złożyć wniosek RZS-R o zwrot na PUE ZUS. Warunkiem uzyskania zwrotu było to, aby płatnik nie posiadał zaległości w ZUS-ie i złożył wniosek w terminie. Jeżeli Zakład wykrył zaległości, to kwota nadpłaty w pierwszej kolejności została zaliczona na ich pokrycie, a pozostała jej wartość podlegała zwrotowi na rachunek bankowy przedsiębiorcy.
Płatnicy mogli również wyjść naprzeciw ZUS-owi i nie generować dodatkowych formalności, decydując się na niewnioskowanie o zwrot nadpłaty na rachunek bankowy. Tacy przedsiębiorcy wybrali opcję zaliczenia nadpłaty na poczet przyszłych składek ZUS. Postępowanie to jest zasadne, w przypadku gdy kontynuują prowadzenie działalności, z tytułu której i tak są zobowiązani do comiesięcznego opłacania składki zdrowotnej.
W tym przypadku zastosowanie znajduje art. 81 ust. 2qa ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z którym:
„W przypadku niezłożenia wniosku w terminie, o którym mowa w ust. 2n, przy jednoczesnym braku zaległości z tytułu składek lub nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, do zwrotu których został zobowiązany płatnik składek, kwota zwrotu podlega rozliczeniu na koncie płatnika składek do końca roku, w którym upływa termin na złożenie zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do rozliczonej na koncie płatnika kwoty zwrotu stosuje się odpowiednio zasady określone w art. 24 Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych”.
Z powyższego przepisu wynika, że niezłożenie wniosku o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej przy jednoczesnym braku zaległości w ZUS-ie skutkuje rozliczeniem nadpłaty na poczet przyszłych składek ZUS, czyli składek wynikających z kolejnych po kwietniu okresów (miesięcy) rozliczeniowych. Takie stanowisko prezentuje również ZUS w pytaniach i odpowiedziach z webinaru z 27 kwietnia 2023 roku dotyczących rocznej składki zdrowotnej.
Pytanie 19. „Kwota zwrotu będzie podlegała rozliczeniu na koncie płatnika składek do końca 2023 roku – skąd taki termin?”
Odpowiedź ZUS-u: Termin ten wynika z art. 81 2qa ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2056, z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, jeśli płatnik:
- nie złoży wniosku o zwrot nadpłaty w określonym terminie, tj. do 1 czerwca 2023 i
- nie posiada zaległości z tytułu lub nienależnie pobranych świadczeń,
ZUS rozliczy nadpłatę na koncie płatnika składek do końca 2023 roku – o ile KAS nie przekaże informacji o rozbieżnościach pomiędzy formą opodatkowania i wysokością przychodów lub dochodów wykazanych w dokumentach przekazywanych do ZUS-u a formą opodatkowania i wysokością przychodów lub dochodów wykazanych dla celów podatkowych.
W przypadku potwierdzenia rozbieżności w pierwszej kolejności ZUS przeprowadzi postępowania w tej sprawie i dopiero po jego zakończeniu rozliczy nadpłatę na składki z uwzględnieniem daty, która wynika z terminu przekazania rocznego rozliczenia.
Brak wniosku o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej a pismo z ZUS o zaległościach
Przedsiębiorcy, którzy nie wnioskowali o zwrot nadpłaconych składek zdrowotnych za 2022 rok, otrzymują obecnie pisma z Zakładu informujące o braku wpłaty składek za maj:
„Dzień dobry,
do 27 czerwca 2023 roku nie wpłynęły do nas Twoje wpłaty na wszystkie składki należne za okres do maja 2023 roku. Jeżeli opłaciłeś składki w pełnej wysokości, sprawdź, czy nie masz żadnych zaległości. Aby to zrobić, możesz złożyć elektronicznie wniosek RD-3. Jeżeli opłacisz składki po terminie, sprawdź, czy są należne odsetki za zwłokę. Jeżeli masz trudności finansowe i nie możesz opłacić całości składek, to skontaktuj się z doradcą ds. ulg i umorzeń telefonicznie lub umów się na e-wizytę”.
Informacja ta ma związek z tym, że przedsiębiorcy, o ile uregulowali składki miesięczne wynikające z ZUS DRA za kwiecień 2023, tak nie opłacali składek wynikających z ZUS DRA za maj 2023, bowiem przeznaczyli na ich pokrycie nadpłatę, jaka powstała z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej. Z przepisów bowiem nie wynika, że zawarte w art. 81 ust. 2qa ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych „rozliczenie na koncie płatnika składek do końca roku” uniemożliwia takie działanie, jeżeli płatnik jest pewny, że nie powstanie rozbieżność między danymi przekazanymi do ZUS-u a tymi znajdującymi się w KAS. Rozliczenie to powinno nastąpić z „uwzględnieniem daty, która wynika z terminu przekazania rocznego rozliczenia”.
Decydując się jednak na zapłatę składek wynikających z ZUS DRA za maj po terminie, tj. po 20 czerwca, przedsiębiorcy powinni dokonać wpłaty wraz z odsetkami. Warto mieć na uwadze, że w sytuacji gdy kwota odsetek nie przekracza wartości 1% minimalnego wynagrodzenia (do końca czerwca 2023 roku kwota odsetek wynosi 34,90 zł), nie ma obowiązku ich opłacania.
