Roczna składka zdrowotna w zawieszonej działalności

1 lipca zawiesiłem działalność opodatkowaną skalą podatkową i nie wznowiłem jej do końca roku, w związku z czym nie płaciłem składki zdrowotnej od dochodu z czerwca. Czy w okresie zawieszenia powinienem wysyłać formularze ZUS DRA i opłacić składkę zdrowotną? Co w sytuacji, gdy wznowię działalność w styczniu lub lutym kolejnego roku? Jak powinna być wyliczona roczna składka zdrowotna w zawieszonej działalności?

Michał, Opole

Za pełne miesiące zawieszenia działalności przedsiębiorca nie przekazuje do urzędu i ZUS deklaracji oraz formularzy rozliczeniowych. Ostatnie rozliczenie ma miejsce za okres sprzed zawieszenia działalności. Wyjątkiem jest rozliczenie składki zdrowotnej za poprzedni rok, którego należy dokonać na DRA za kwiecień nawet w przypadku, gdy działalność nie jest aktywna.

Zawieszona działalność a rozliczenie roczne składki zdrowotnej

W przypadku opodatkowania skalą podatkową lub podatkiem liniowym, podstawą składki zdrowotnej jest dochód uzyskany w miesiącu poprzednim. Oznacza to, że zawieszając działalność gospodarczą np. w lipcu przedsiębiorca opłaca ostatnią składkę zdrowotną za czerwiec na podstawie dochodu z maja.

W związku z powyższym, jeżeli działalność nie zostanie wznowiona przed końcem okresu składkowego, to z rozliczenia rocznej składki zdrowotnej powstanie niedopłata składki, którą należy uregulować do 20 maja. Niedopłata składek wystąpi na skutek braku miesięcznego wyliczenia składki zdrowotnej na podstawie dochodu z miesiąca przed zawieszeniem działalności.

Co ważne zgodnie z art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w przypadku opodatkowania skalą podatkową lub podatkiem liniowym, okres składkowy trwa od 1 lutego do 31 stycznia następnego roku. W przypadku opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych okres składkowy trwa od 1 stycznia do 31 grudnia.

W sytuacji gdy działalność zawieszona była przez cały okres składkowy to przedsiębiorca nie składa rocznego rozliczenia składki zdrowotnej. W tym przypadku jeżeli działalność jest aktywna w kwietniu to za ten miesiąc składa się tylko miesięczne rozliczenie ZUS DRA/RCA.

Przykład 1.

Pani Zuzanna prowadzi działalność opodatkowaną skalą podatkową. Przez cały 2024 rok miała zawieszoną działalność i nie zamierza wznawiać jej w 2025 roku. Czy w takim przypadku pani Zuzanna ma obowiązek rozliczenia rocznej składki zdrowotnej za 2024 rok, która będzie zerowa?

Nie, w przypadku gdy działalność była zawieszona przez cały okres składkowy, pani Zuzanna nie wysyła zerowej deklaracji ZUS DRA za kwiecień 2025 roku.

Wznowienie działalności w styczniu a składka zdrowotna w ramach kontynuacji formy opodatkowania

Jeżeli działalność zostanie wznowiona przed 31 stycznia kolejnego roku, a więc przed końcem okresu składkowego, to podstawą wyliczenia składki zdrowotnej jest: 

• dochód z miesiąca przed zawieszeniem działalności – jeżeli działalność została zawieszona wraz z pierwszym dniem miesiąca, lub
• dochód z miesiąca w którym nastąpiło zawieszenie działalności – jeżeli działalność została zawieszona w trakcie miesiąca.

Wyjątkiem jest opodatkowanie ryczałtem. Jeżeli bowiem przedsiębiorca wznowi działalność w styczniu i będzie kontynuował opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych to nie obowiązuje go roczne rozliczenie składki zdrowotnej za rok, w którym działalność była zawieszona (przez cały rok).

Przykład 2.

Pan Łukasz prowadzi działalność opodatkowaną ryczałtem. Cały 2024 rok działalność była zawieszona i została wznowiona od stycznia 2025 roku. Czy w takim przypadku pan Łukasz ma obowiązek sporządzenia rocznego rozliczenia składki zdrowotnej?

Nie, w takiej sytuacji pan Łukasz sporządza tylko miesięczne rozliczenie składki zdrowotnej w ramach ZUS DRA za kwiecień 2025 r., ponieważ przez cały okres składkowy za 2024 rok działalność była zawieszona.

Wznowienie działalności w styczniu a składka zdrowotna przy zmianie formy opodatkowania

Wraz z nowym rokiem podatkowym przedsiębiorca ma prawo zmienić formę opodatkowania. Czas na podjęcie decyzji o zmianie formy opodatkowania ma do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został uzyskany pierwszy przychód w nowym roku. Natomiast mimo to, nowa forma opodatkowania obowiązuje za cały rok a więc od 1 stycznia.

Przykład 3.

Pan Michał w 2024 roku prowadził działalność opodatkowaną skalą podatkową. Zawiesił ją 1 września 2024 roku i wznowił w styczniu 2025 roku. Zdecydował się na zmianę formy opodatkowania w 2025 roku i 1 lutego zaktualizował formularz CEIDG-1 wybierając opodatkowanie podatkiem liniowym. Jak pan Michał powinien ustalić podstawę wyliczenia składki zdrowotnej za styczeń 2025 roku?

W związku ze zmianą formy opodatkowania w 2025 roku podstawą wyliczenia składki zdrowotnej jest dochód uzyskany w ostatnim miesiącu przed zawieszeniem działalności, który opodatkowany był wg formy opodatkowania z 2025 roku, czyli na podatku liniowym. Jeżeli pan Michał uzyskiwał w 2024 roku dochody wyłącznie opodatkowane skalą podatkową, to za styczeń 2025 opłaci minimalną składkę zdrowotną, ponieważ w 2024 nie ma dochodu, który mógłby być podstawą wyliczenia. Składka zdrowotna za styczeń 2025 wynosi 381,78 zł (4 242 zł x 9%).

Co ważne zmieniając formę opodatkowania w nowym roku, przedsiębiorca generując ZUS DRA za styczeń stosuje zasady obowiązujące dla nowej formy opodatkowania.

Wznowienie działalności w lutym a składka zdrowotna

W przypadku gdy działalność zostanie wznowiona w pierwszym miesiącu okresu składkowego, podstawą wyliczenia składki zdrowotnej jest wyłącznie dochód ze stycznia. Wynika to z art. 81 ust. 2c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zgodnie z którym za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu, przedsiębiorca wpłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, która za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu w roku składkowym ustalana jest jako różnica między osiągniętymi przychodami, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów.

Podsumowując, roczna składka zdrowotna w zawieszonej działalności wyliczana jest bez względu na to czy działalność została wznowiona czy nie. Jest to postępowanie analogiczne do rozliczenia rocznego na gruncie podatku dochodowego w ramach którego każdy podatnik zobowiązany jest do złożenia w urzędzie zeznania rocznego za dany rok bez względu na to czy działalność została wznowiona.

Roczna składka zdrowotna w zawieszonej działalności w systemie wFirma

Przedsiębiorcy, którzy mają obowiązek sporządzenia rocznego rozliczenia składki zdrowotnej mogą skorzystać z automatycznego wyliczenia składki w systemie wFirma. W tym celu należy przejść do zakładki: START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ. Po wybraniu w polu Miesiąc opcji KWIECIEŃ pojawią się w oknie dodatkowe pola:

• Deklaracja ZUS DRA,
• Roczne rozliczenie składki zdrowotnej.

Jeżeli przedsiębiorca ma obowiązek sporządzanie rocznego rozliczenia składki zdrowotnej i wznowił działalność to pozostawia zaznaczone obie opcje. Jeżeli działalność została zawieszona na cały okres składkowy, ale wznowiona przed kwietniem to należy pozostawić zaznaczone tylko jedno pole dotyczące deklaracji ZUS DRA.