Odmowa wydania zezwolenia na pracę cudzoziemcowi

W obecnym stanie prawnym wiele grup cudzoziemców posiadających określony status może podejmować pracę w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia. Odnosi się to m.in. do obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej (UE), osób, którym przyznano zezwolenie na pobyt stały w Rzeczypospolitej Polskiej (RP) czy osób, którym nadano status uchodźcy. Istnieją ponadto możliwości zatrudniania cudzoziemców na krótkoterminowe okresy w ramach szczególnych procedur przewidzianych dla obywateli spoza UE. Nadal jednak w konkretnych przypadkach przepisy krajowego prawa stawiają wymóg posiadania zezwolenia na pracę w celu podjęcia zatrudnienia na terytorium RP. Należy mieć jednak na uwadze, że odmowa wydania zezwolenia na pracę cudzoziemcowi także jest możliwa. W jakich okolicznościach jest to dopuszczalne? O tym w poniższym tekście.

Zezwolenia na pracę wydawane cudzoziemcom – podstawy prawne

Kwestie związane z postępowaniem w zakresie wydawania cudzoziemcom zezwoleń na pracę uregulowano w przepisach Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zwanej dalej ustawą o promocji zatrudnienia.

Zezwolenie na pracę – kiedy jest wymagane?

W art. 88 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia wskazano okoliczności, w których cudzoziemiec zamierzający podjąć pracę w RP musi uzyskać stosowne zezwolenie. Oznacza to, że jest ono wymagane, jeżeli cudzoziemiec:

1. wykonuje pracę na terytorium RP na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajdują się na terytorium RP;
2. w związku z pełnieniem funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji albo w związku z prowadzeniem spraw spółki komandytowej bądź komandytowo-akcyjnej jako komplementariusz, lub w związku z udzieleniem mu prokury, przebywa na terytorium RP przez okres przekraczający łącznie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy;
3. wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium RP na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego, w rozumieniu Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, z pracodawcą zagranicznym;
4. wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium RP i jest delegowany na terytorium RP w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa);
5. wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium RP na okres przekraczający 30 dni w ciągu kolejnych 6 miesięcy w innym celu niż wskazany w pkt 2–4.

Zezwolenia na pracę są ponadto wymagane w przypadku zamiaru świadczenia pracy sezonowej – kwestie te zostały szczegółowo unormowane w art. 88n–88y ustawy o promocji zatrudnienia.

Odmowa wydania zezwolenia na pracę – kiedy jest uzasadniona?

Przepis art. 88j ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia wskazuje przypadki, w których wojewoda wydaje decyzję o odmowie wydania zezwolenia na pracę cudzoziemcowi. Wspomniana decyzja jest wydawana, gdy podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi:

• w toku postępowania:

a) złożył wniosek zawierający nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje bądź dołączył do niego dokumenty zawierające takie dane, lub

b) zeznał nieprawdę lub zataił prawdę, albo w celu użycia jako autentyczny podrobił lub przerobił dokument, albo takiego dokumentu jako autentycznego używał;

• nie spełnił wymogów określonych w art. 88c ustawy o promocji zatrudnienia;
• został prawomocnie ukarany za wykroczenie określone w art. 120 ust. 3–5 ustawy o promocji zatrudnienia;
• w ciągu 2 lat od uznania za winnego popełnienia czynu, o którym mowa w art. 120 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia, został ponownie prawomocnie ukarany za podobne wykroczenie;
• jest osobą fizyczną karaną za popełnienie czynu z art. 218–221 Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny, dalej jako „kk”;
• jest osobą fizyczną karaną za popełnienie w związku z postępowaniem o wydanie zezwolenia na pracę czynu z art. 270–275 kk albo jest podmiotem zarządzanym lub kontrolowanym przez taką osobę;
• jest osobą fizyczną karaną za czyn, o którym mowa w art. 189a kk, lub karaną w innym państwie na podstawie przepisów Protokołu o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, uzupełniającego Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, albo jest podmiotem zarządzającym lub kontrolowanym przez taką osobę;
• nie dopełnia obowiązków wynikających z art. 88h ust. 4 ustawy o promocji zatrudnienia;
• wnioskuje o wydanie zezwolenia w stosunku do cudzoziemca, który:
• nie spełnia wymagań kwalifikacyjnych i innych warunków w przypadku zamiaru powierzenia wykonywania pracy w zawodzie regulowanym,
• nie spełnia wymagań podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi określonych w informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy, 
• w związku z postępowaniem o wydanie zezwolenia na pracę został ukarany za czyn określony w art. 270–275 kk.

Wojewoda wydaje decyzję o odmowie wydania zezwolenia na pracę również w przypadku gdy:

• dane osoby, której dotyczy wniosek, zostały umieszczone w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium RP jest niepożądany;
• wymagają tego zobowiązania wynikające z postanowień ratyfikowanych umów międzynarodowych obowiązujących RP.

Odmowa wydania zezwolenia na pracę następuje także wówczas, gdy w danym roku nastąpiło przekroczenie obowiązującego limitu zezwoleń na pracę.

Powyżej wskazano przypadki, w których wojewoda jest obowiązany wydać decyzję o odmowie wydania zezwolenia na pracę. Z kolei w art. 88j ust. 2b ustawy o promocji zatrudnienia zostały wyszczególnione okoliczności, w których wojewoda może wydać decyzję o odmowie wydania zezwolenia na pracę, jest to już jednak nieco inna procedura niż przedstawiona w niniejszym artykule.

Odmowa wydania cudzoziemcowi zezwolenia na pracę – podsumowanie

W określonych przypadkach cudzoziemiec jest obowiązany uzyskać zezwolenie na pracę w RP. Kwestie te szczegółowo regulują określone przepisy ustawy o promocji zatrudnienia. Zezwolenie jest wydawane przez właściwego wojewodę na wniosek podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Odmowa wydania zezwolenia na pracę następuje w przypadkach wskazanych w art. 88j ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia. Wystąpienie jednej z okoliczności wymienionych w tym przepisie zobowiązuje wojewodę do wydania negatywnej decyzji w sprawie wydania zezwolenia na pracę.