Prawo do ulgi prorodzinnej na pełnoletnie dziecko jest uwarunkowane różnego rodzaju okolicznościami. Wyjaśniamy, kiedy zastosowanie ma ulga na pełnoletnie dziecko, a więc w szczególności, do którego roku życia dziecka jest to możliwe, w jakich szkołach dziecko może się uczyć oraz jakie rodzaje dochodów lub przychodów dziecka wyłączają prawo do ulgi prorodzinnej.
Ulga na pełnoletnie dziecko a kontynuacja nauki
Ulga na pełnoletnie dziecko przysługuje bez względu na jego wiek w sytuacji, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymuje ono zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną. W pozostałych przypadkach ulga na pełnoletnie dziecko przysługuje do momentu ukończenia przez dziecko 25. roku życia, pod warunkiem że uczy się ono lub studiuje przy równoczesnym zachowaniu warunków związanych z:
- limitem dochodów rodziców oraz
- ewentualnymi dochodami/przychodami uzyskanymi przez dziecko.
W celu zastosowania ulgi na pełnoletnie dziecko kontynuujące naukę musi ono uczyć się w jednej ze szkół, o której mowa w przepisach ustawy o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy bądź szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Polska państwie, w tym również na studiach doktoranckich, wieczorowych, zaocznych czy eksternistycznych. Do szkół, w których uczy się dziecko, uprawniających do skorzystania z ulgi na pełnoletnie dziecko do ukończenia przez nie 25. roku życia, należą w szczególności:
- szkoły ponadgimnazjalne;
- kolegia nauczycielskie i nauczycielskie kolegia języków obcych;
- uczelnie publiczne i niepubliczne;
- wyższa szkoła oficerska.
Ponadto obowiązujące przepisy przewidują zastosowanie ulgi w pełnej wysokości na dziecko kontynuujące naukę, w sytuacji gdy kończy ono pewien etap nauki i rozpoczyna kolejny, co może wiązać się z kilkumiesięczną przerwą w nauce. Jeżeli zatem pełnoletnie dziecko kończy szkołę średnią, a następnie kontynuuje naukę w szkole wyższej, to ulga prorodzinna przysługuje za wszystkie miesiące roku podatkowego. Ulga na dziecko w stosunku do maturzysty niekontynuującego nauki przysługuje natomiast do sierpnia danego roku włącznie. W przypadku studenta, który ukończył studia licencjackie i kontynuuje naukę na studiach magisterskich, ulga prorodzinna przysługuje za wszystkie miesiące roku podatkowego. Ulga na dziecko w stosunku do studenta, który ukończył licencjat i nie kontynuuje nauki na studiach magisterskich, przysługuje do października danego roku włącznie.
Przykład 1.
Pani Aleksandra i pan Jakub są małżeństwem i chcą odliczyć ulgę na pełnoletnią córkę, która nie ukończyła jeszcze 25. roku życia, nie osiągnęła żadnych dochodów ani przychodów i studiowała w danym roku podatkowym (licencjat). Po zakończeniu studiów licencjackich we wrześniu zrobiła sobie ona rok przerwy w nauce. Rodzice spełniają kryterium limitu dochodów do odliczenia ulgi. Za ile miesięcy w tym przypadku przysługuje ulga na pełnoletnie dziecko?
Ulga na pełnoletnie dziecko w opisanej sytuacji przysługuje do października danego roku włącznie, czyli za 10 miesięcy roku.
Ulga na dziecko kontynuujące naukę a dochody dziecka
Ulga na pełnoletnie dziecko kontynuujące naukę do ukończenia przez nie 25. roku życia przysługuje pod warunkiem, że dziecko w roku podatkowym, za który rozliczana jest ulga, nie uzyskało:
- dochodów, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o PIT (według skali podatkowej) lub art. 30b tej ustawy (kapitały pieniężne), lub
- przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 (objętych ulgą dla młodych) i 152 (objętych ulgą na powrót) w łącznej wysokości przekraczającej 12-krotność kwoty renty socjalnej określonej w Ustawie z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. W przypadku rozliczenia rocznego za 2023 rok limit, do którego należy się odnieść, ustalany jest zatem na podstawie wysokości renty socjalnej obowiązującej w grudniu 2023 roku, która wyniosła 1588,44 zł, a więc jej 12-krotność wyniosła 19 061,28 zł.
Ponadto trzeba mieć na uwadze, że przez dochody pełnoletniego dziecka wymienione powyżej, wyłączające prawo podatnika do rozliczenia ulgi na to dziecko, rozumie się zarówno dochody krajowe, jak i zagraniczne. Przez dochód dziecka należy natomiast rozumieć przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu, a więc przy ustalaniu dochodu dziecka nie uwzględnia się zapłaconych w roku podatkowym składek na ubezpieczenie społeczne i straty z lat poprzednich.
Kolejnym wykluczeniem z ulgi na pełnoletnie dziecko jest sytuacja, gdy w roku podatkowym w odniesieniu do dziecka miały zastosowanie następujące przepisy:
- art. 30c ustawy podatku dochodowym od osób fizycznych (podatek liniowy);
- ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem dotyczącym osiągania przez dziecko przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej).
Przy czym w celu odliczenia ulgi na pełnoletnie dziecko przepisy te nie mogą mieć zastosowania w zakresie osiągniętych przez dziecko w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń.
Ulga na pełnoletnie dziecko nie przysługuje także wówczas, gdy dziecko podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Ulga na pełnoletnie dziecko – pozostałe kryteria
Trzeba mieć na uwadze, że ulga na pełnoletnie dziecko nie przysługuje, począwszy od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:
- na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych;
- wstąpiło w związek małżeński.
Zastosowanie za dany rok podatkowy ulgi na dziecko uwarunkowane jest spełnieniem kryteriów określonych w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Odliczenie z tytułu ulgi na dziecko dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy – Kodeks cywilny.
