Przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości są zarówno grunty, jak i budowle. Z uwagi na szeroką definicję budowli pojawia się wątpliwość, do jakiej grupy zaliczyć i jak opodatkować utwardzony grunt. Czy możliwe jest opodatkowanie gruntów utwardzonych podatkiem od nieruchomości? Poniżej postaramy się udzielić wyczerpującej odpowiedzi.
Opodatkowanie gruntów utwardzonych podatkiem od nieruchomości - różnice pomiędzy gruntem a placem
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:
- grunty;
- budynki lub ich części;
- budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
W świetle aktualnie jeszcze obowiązującej definicji [TK w wyroku z 4 lipca 2023 roku (SK 14/21) uznał tę definicję za niezgodną z Konstytucją] zawartej w art. 1a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy budowla to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.
W świetle art. 3 pkt 9 ww. artykułu pod pojęciem urządzeń budowlanych rozumie się urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki.
Zwróćmy zatem uwagę, że plac został zakwalifikowany do urządzeń budowlanych, a te na gruncie podatku od nieruchomości stanowią budowle podlegające opodatkowaniu.
W rezultacie każdy obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jest budowlą w rozumieniu ww. ustawy.
Mając na uwadze powyższe, place postojowe w formie utwardzonego gruntu, które są urządzeniami technicznymi związanymi z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, są budowlami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości bez względu na sposób utwardzenia.
Stanowisko to znajduje potwierdzenie zarówno w treści wydawanych interpretacji przez urzędy miasta, jak i w orzecznictwie sądowym. Przykładowo w piśmie z 26 czerwca 2012 roku Urzędu Miasta w Poznaniu czytamy, że biorąc pod uwagę wyżej wskazane przepisy, należy stwierdzić, iż podatnikiem podatku od nieruchomości od budowli, jaką jest niewątpliwie utwardzony plac postojowy wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej, jest Spółka. Również WSA w Gliwicach w wyroku z 13 marca 2019 roku (I SA/Gl 1214/19) wskazał, że utwardzona nawierzchnia parkingu i placu postojowego stanowią budowlę podlegającą opodatkowaniu.
Czy utwardzony plac traktowany jest jako budowla odrębnie opodatkowana?
Nierzadki jest przypadek, w którym utwardzony plac jest gospodarczo powiązany z danym budynkiem. Pomimo tego stanowi odrębną podstawę opodatkowania względem budynku.
NSA w wyroku z 11 marca 2016 roku (II FSK 64/14) stwierdził, że budowlę należy postrzegać jako odrębny od budynku przedmiot opodatkowania, nawet jeżeli można wykazać jej związek z budynkiem jako obiektem budowlanym oraz jej pomocniczy charakter wyrażający się w zapewnieniu możliwości użytkowania budynku zgodnie z jego przeznaczeniem. Pełnienie tej funkcji nie oznacza bowiem, że budowla staje się częścią budynku jako przedmiotu opodatkowania.
Utwardzone place, mimo że służą zapewnieniu możliwości użytkowania budynku magazynowego zgodnie z jego przeznaczeniem i tworzą z nim całość gospodarczą, stanowią odrębny od budynku przedmiot opodatkowania.
Jak ustalić podstawę opodatkowania podatkiem od nieruchomości utwardzonego placu?
Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych podstawę opodatkowania podatkiem od nieruchomości stanowi wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych – ich wartość z 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.
Jeżeli od budowli nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych, podstawę opodatkowania stanowi ich wartość rynkowa określona przez podatnika na dzień powstania obowiązku podatkowego (art. 4 ust. 5 ww. ustawy).
W tym miejscu wskażmy, że zgodnie z objaśnieniami do KŚT w skład budynku, jako pojedynczego obiektu inwentarzowego, wlicza się także obiekty pomocnicze obsługujące dany budynek, np. chodniki, dojazdy, podwórka, place, ogrodzenia, studnie itp. Obiekty pomocnicze obsługujące więcej niż jeden budynek należy zaliczać do właściwych rodzajów zgodnie z ich przeznaczeniem. W związku z tym, jeżeli plac obsługuje jeden budynek, nie jest on odrębnym środkiem trwałym.
To oznacza, że choć na gruncie podatku dochodowego mamy do czynienia z jednym środkiem trwałym (plac oraz budynek), to jednak nie jest dopuszczalne zarówno opodatkowanie całego takiego obiektu według wartości stanowiącej podstawę amortyzacji, jak i według powierzchni budynku, traktując budowle jako z nim „współopodatkowane”.
Prawidłowe jest natomiast rozdzielenie obiektu (środka trwałego stworzonego przez podatnika na potrzeby amortyzacji podatkowej) na takie odrębne przedmioty opodatkowania, jakie przewiduje ustawa podatkowa regulująca opodatkowanie podatkiem od nieruchomości. Odrębne opodatkowanie utwardzonego placu – mimo że jest to obiekt pomocniczy – nie prowadzi zatem do zawyżenia zobowiązania podatkowego. Nie dochodzi bowiem do podwójnego opodatkowania.
Przykład 1.
Pani Agnieszka prowadzi firmę transportową, w której ramach posiada budynek magazynowy wraz z przynależnym placem postojowym. Na potrzeby amortyzacji wartość początkowa środka trwałego obejmuje zarówno wartość budynku, jak i placu postojowego. W jaki sposób pani Agnieszka powinna opodatkować plac postojowy na gruncie podatku od nieruchomości?
Mimo że na gruncie podatku PIT mamy do czynienia z jednym środkiem trwałym, to na potrzeby podatku od nieruchomości występują dwie osobne budowle, tj. budynek magazynowy oraz plac postojowy. Podstawą opodatkowania budynku magazynowanego będzie jego wartość początkowa (pomniejszona o wartość placu), natomiast podstawą opodatkowania placu będzie jego wartość rynkowa.
Analizując tematykę opodatkowania utwardzonego placu podatkiem od nieruchomości, należy mieć na względzie, że jest to osobna budowla stanowiąca odrębny przedmiot opodatkowania. Nie należy w tym zakresie kierować się zapisami ustaw o podatkach dochodowych, które wskazują, że plac postojowy stanowi element składowy środka trwałego w postaci budynku.
