Zleceniodawca, który podpisał umowę zlecenia z osobą pozostającą w stosunku pracy z innym podmiotem, powinien pozyskać informację, czy wysokość wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę jest równa, czy niższa minimalnemu wynagrodzeniu za pracę. Będzie miało to znaczenie przy ustaleniu obowiązku podlegania ubezpieczeniom z tytułu umowy zlecenia. Kiedy przystąpienie zleceniobiorcy do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego jest możliwe?
Podleganie ubezpieczeniom przy umowie zlecenia i o pracę
Pracownik zatrudniony na podstawie stosunku pracy, uzyskujący co najmniej minimalne wynagrodzenie, w przypadku zawarcia umowy zlecenia z innym podmiotem podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym wyłącznie z tytułu umowy o pracę. Wówczas z umowy zlecenia podlega ubezpieczeniom społecznym dobrowolnie. Z każdego tytułu należy opłacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Należy pamiętać, że przystąpienie zleceniobiorcy do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego wyklucza możliwość podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Zgłoszenie do ubezpieczenia chorobowego jest możliwe tylko wtedy, gdy składkom społecznym podlega się obowiązkowo.
W przypadku, gdy wynagrodzenie ze stosunku pracy jest niższe od minimalnego wynagrodzenia na dany rok kalendarzowy, wówczas tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń jest i umowa o pracę i umowa zlecenia. Z umowy zlecenia muszą być opłacane składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne. Do decyzji zleceniobiorcy pozostaje podleganie ubezpieczeniu chorobowemu.
Zbieg tytułów do ubezpieczeń
Zbieg tytułów do ubezpieczenia następuje w sytuacji, gdy pracownik jest zatrudniony w różnych formach u różnych przedsiębiorców. Przy jednoczesnym zatrudnieniu na umowę o pracę i umowę zlecenia następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń. Do najczęstszych takich przypadków należą:
- Umowa o pracę z wynagrodzeniem co najmniej minimalnym oraz umowa zlecenia z innym pomiotem niż własny pracodawca i niewykonywana na rzecz własnego pracodawcy - w takiej sytuacji pracownik podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu z umowy o pracę. Przystąpienie zleceniobiorcy do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego zależy tylko od niego.
- Umowa o pracę z wynagrodzeniem niższym od minimalnego oraz umowa zlecenia - w tym przypadku pracownik obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym zarówno z tytułu umowy o pracę, jak i umowy zlecenia.
- Umowa o pracę studenta lub ucznia, który nie ukończył 26 lat, bez względu na wysokość wynagrodzenia oraz umowa zlecenia z innym podmiotem niż własny pracodawca i niewykonywana na rzecz pracodawcy. Student nie podlega ubezpieczeniu z tytułu umowy zlecenia. Nawet gdyby wyraził taką chęć, nie ma możliwości dobrowolnego podlegania ubezpieczeniom (art. 6 ust. 4 Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych).
- Umowa o pracę z emerytem lub rencistą z wynagrodzeniem co najmniej minimalnym oraz umowa zlecenia z innym podmiotem niż własny pracodawca i niewykonywana na rzecz pracodawcy - podleganie ubezpieczeniom jest obowiązkowe z tytułu umowy o pracę. Możliwe jest również przystąpienie zleceniobiorcy do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego.
Przystąpienie zleceniobiorcy do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego - jakie dokumenty wysłać do ZUS?
Zleceniobiorcę, który podejmie decyzję o przystąpieniu do ubezpieczeń społecznych na zasadzie dobrowolności, należy zgłosić do ZUS na druku ZUS ZUA, podając w formularzu kod tytułu ubezpieczenia 04 11 XX.
Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz wypadkowe jest przychód osiągany z umowy zlecenia. Natomiast podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ustala się, pomniejszając przychód z umowy zlecenia o składki na ubezpieczenia społeczne, które są płacone przez zleceniobiorcę. Należne składki płatnik wykazuje na deklaracji RCA. Składki na ubezpieczenia zleceniobiorcy obliczane są na zasadach ogólnych:
- ubezpieczenie emerytalne: 19,52% podstawy wymiaru finansowane przez zleceniobiorcę i zleceniodawcę w równych częściach po 9,76%,
- ubezpieczenie rentowe: 1,5% podstawy wymiaru finansuje zleceniobiorca, 6,5% podstawy wymiaru finansuje zleceniodawca,
- ubezpieczenie wypadkowe finansowane jest w pełni przez zleceniodawcę,
- ubezpieczenie zdrowotne: 9% podstawy wymiaru obliczonej dla ubezpieczenia zdrowotnego finansowane w całości przez zleceniobiorcę.
Za zleceniobiorcę objętego dobrowolnymi ubezpieczeniami społecznymi płatnik składek nie opłaca Funduszu Pracy i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
