Potrącenia z wynagrodzenia i zasiłków

Od 25 marca 2024 roku w życie weszły w życie nowe przepisy dotyczące potrąceń z wynagrodzeń i zasiłków. Zmiany te wynikają z nowelizacji ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz innych powiązanych ustaw mających na celu uproszczenie procesu egzekucji oraz zmniejszenie obciążenia administracyjnego dla pracodawców i organów egzekucyjnych. W niniejszym artykule omówimy potrącenia z wynagrodzenia i zasiłków oraz najważniejsze zmiany i ich wpływ na pracowników oraz pracodawców.

Nowa definicja wynagrodzenia

Do tej pory definicja „wynagrodzenia” stanowiła, że jest to wynagrodzenie oraz niewyłączone spod egzekucji inne świadczenia pieniężne związane z pracą lub funkcją wykonywaną przez zobowiązanego na podstawie stosunku pracy oraz innej podstawie, jeżeli z tego tytułu otrzymywał on okresowe świadczenia pieniężne (art. 1a ust 17 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji).

Zgodnie z nowymi przepisami definicja wynagrodzenia została rozszerzona o świadczenia przysługujące z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, wypłacane przez pracodawcę jako płatnika zasiłków. Zmiana ta ma na celu umożliwienie połączenia egzekucji z wynagrodzenia i zasiłków, co upraszcza proces i zmniejsza koszty związane z doręczaniem korespondencji oraz realizacją zajęć egzekucyjnych.

Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Art. 1a. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

17) wynagrodzeniu – rozumie się przez to wynagrodzenia oraz inne świadczenia pieniężne związane z pracą lub funkcją wykonywaną przez zobowiązanego na podstawie stosunku pracy oraz innej podstawie, jeżeli z tego tytułu zobowiązany otrzymuje okresowe świadczenia pieniężne, w tym świadczenia pieniężne przysługujące z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, wypłacane przez pracodawcę w okresie zatrudnienia, a także w okresie 12 miesięcy od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy”.

Zobacz też:

Usprawnienia w procesie egzekucji

Dotychczas organ egzekucyjny zobowiązany był wystawić 2 odrębne zajęcia. Jedno z wynagrodzenia za pracę, a drugie z zasiłku przysługującego z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Nowe przepisy eliminują konieczność dokonywania odrębnych zajęć egzekucyjnych dla wynagrodzenia i zasiłków wypłacanych przez tego samego pracodawcę. W praktyce oznacza to, że organ egzekucyjny wystawi jedno zajęcie obejmujące zarówno wynagrodzenie, jak i zasiłki, a pracodawca dokona jednego przelewu środków pieniężnych.

Zmiana przepisów dotyczy głównie pracodawców, którzy są płatnikami zasiłków, ponieważ to oni dokonują potrącenia z wypłacanych zasiłków. W przypadku pracodawców, którzy nie są płatnikami zasiłków, potrącenia z tego typu świadczeń pieniężnych nadal będą dokonywane przez ZUS.

Jak można przeczytać w uzasadnieniu ustaw: „rozwiązanie to wyeliminuje konieczność dokonywania odrębnie zajęć egzekucyjnych wierzytelności ze stosunku pracy oraz ze świadczeń, które są wypłacane zobowiązanemu przez pracodawcę, u którego dokonano zajęcia wynagrodzenia za pracę, oraz zapewni ciągłość egzekucji. Tym samym zobowiązany poniesie mniejsze koszty związane z egzekwowaniem zaległości (wydatki związane z doręczeniem korespondencji), które są zaspokajane przed należnością pieniężną. Propozycja ta usprawni również proces realizacji zajęcia przez pracodawcę, zamiast dwóch zajęć egzekucyjnych będzie obsługiwał tylko jedno. Dokona zatem jednego przelewu środków pieniężnych bądź też udzieli jednej odpowiedzi organowi egzekucyjnemu w przypadku wystąpienia przeszkody w realizacji zajęcia egzekucyjnego”.

Ochrona wynagrodzeń i zasiłków

Zgodnie z nowymi regulacjami wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji w zakresie określonym w Kodeksie pracy, natomiast świadczenia zasiłkowe będą potrącane zgodnie z przepisami o egzekucji ze świadczeń emerytalno-rentowych. Ma to na celu zapewnienie spójności i jednolitych zasad potrąceń niezależnie od tego, czy wypłacane są one przez pracodawcę, czy przez ZUS.

Nie zmienią się zasady dokonywania potrąceń z wynagrodzeń i zasiłków i nadal będą realizowane na 2 sposoby: osobno z wynagrodzeń – na podstawie kp i osobno z zasiłków – na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Przykład 1.

Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 6000 zł brutto. Nie jest uczestnikiem PPK i nie korzysta z podwyższonych KUP. W maju przebywał na zwolnieniu lekarskim, za który przysługuje mu zasiłek chorobowy, a płatnikiem zasiłków jest zakład pracy. Wynagrodzenie pracownika jest obciążone potrąceniem alimentacyjnym w wysokości 7000 zł. Pracodawca powinien ustalić wysokość potrącenia w następujący sposób:

Okres choroby: 7 dni

Wynagrodzenie zasadnicze w maju: 4600 zł

Zasiłek choroby: 996,42 zł

Potrącenie:

z wynagrodzenia:

4600 zł brutto
Składki społeczne: 630,66 zł
składka zdrowotna: 357,24 zł
podatek: 146,00 zł
maksymalna kwota potrącenia: 4600,00 zł – 630,66 zł – 357,24 – 146 = 3466,10 zł
3466,10 zł × ⅗ = 2079,66 zł

z zasiłku:

kwota wolna od potrąceń: 764,62 zł :30 × 7 = 178,41 zł
kwota do potrącenia 996,42 zł – 178,41 zł = 818,01 zł

Pracodawca w sumie potrąci 2897,67 zł (2079,66 zł + 818,01 zł) i taką kwotę powinien przekazać jednym przelewem na konto komornika.

Potrącenia z wynagrodzenia i zasiłków po zakończeniu stosunku pracy

Nowe przepisy wprowadzają również możliwość egzekucji świadczeń otrzymanych po zakończeniu stosunku pracy, w okresie do 12 miesięcy od rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę. Może to dotyczyć takich świadczeń jak premie kwartalne, roczne, dodatkowe wynagrodzenie roczne czy nagrody, które nie mogły być wypłacone przed rozwiązaniem umowy. Jest to duża rewolucja, ponieważ mimo zakończenia stosunku pracy z pracownikiem, pracodawca nadal będzie miał obowiązek dokonywać potrąceń, jeśli będzie wypłacał należności po zakończeniu stosunku pracy. Będzie to kolejny obowiązek dla pracodawcy.

Zmiany w procedurach pracodawców

Pracodawcy będą zobowiązani do realizacji nowych procedur związanych z obsługą zajęć egzekucyjnych. Obejmuje to m.in. informowanie organów egzekucyjnych o zatrudnieniu lub zwolnieniu pracownika z zajęciem wynagrodzenia, a także obsługę zajęć egzekucyjnych w przypadku zbiegu egzekucji kilku komorników.

Potrącenia z wynagrodzenia i zasiłków - kwota wolna od potrąceń

Kwoty wolne od potrąceń waloryzowane są wraz ze zmianą wysokości minimalnego wynagrodzenia. Kwoty te różnią się w zależności od rodzaju świadczeń oraz sytuacji pracownika, np. w przypadku zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Dowiedz się więcej na temat: Kwota wolna od potrąceń – 2024

Natomiast wysokość kwot wolnych od potrąceń i egzekucji obowiązujących od 1 marca 2024 roku wynoszą:

764,62 zł – sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi oraz należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego;
1261,64 – sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności niealimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi;
1009,33 – należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 1-2b i 6-9 ustawy emerytalnej, tj. m.in. świadczenia wypłacone zaliczkowo lub nienależnie pobrane.

W sytuacji, kiedy ubezpieczonemu przysługuje świadczenie tylko za część miesiąca, to wysokość kwoty wolnej od potrąceń należy ustalić proporcjonalnie do liczby dni, za które jest ono wypłacone.

Co ważne, przy potrąceniach z zasiłku obowiązują także limity, dotyczące maksymalnych możliwych do potrącenia kwot. W zależności od tytułu potrącenia wynoszą one:

maksymalnie 60% kwoty zasiłku brutto – przy potrąceniach sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi oraz należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego;
maksymalnie 25% kwoty zasiłku brutto – przy potrąceniach sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności niealimentacyjnych wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi.

Kwotę potrącenia należy ustalić jako procent kwoty brutto zasiłku, a następnie jej potrącenia dokonujemy z kwoty netto, tj. po odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, nie zapominając o uwzględnieniu odpowiedniej kwoty wolnej od potrąceń.

Potrącenia z wynagrodzenia i zasiłków – zmiany - podsumowanie

Potrącenia z wynagrodzenia i zasiłków oraz zmiany w ich obrębie, które weszły w życie 25 marca 2024 roku, mają na celu uproszczenie procesu egzekucyjnego i zmniejszenie kosztów związanych z jego realizacją. Pracodawcy będą musieli dostosować się do nowych procedur, jednak zmiany te powinny przynieść korzyści w postaci uproszczenia administracyjnego oraz zmniejszenia obciążeń finansowych związanych z egzekucją.

Polecamy:

Skala podatkowa a kwota wolna od podatku