Choroba pracownika uprawnia go do pobierania odpowiednich świadczeń gwarantowanych przepisami prawa pracy. Chodzi oczywiście o wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy. Dosyć często przedsiębiorcy mają problem z rozliczaniem tych świadczeń, co powoduje ich wypłatę w nieprawidłowej wysokości. Kiedy więc można domagać się ich wyrównania? Kiedy stosuje się wyrównanie wynagrodzenia chorobowego i zasiłku?
Wynagrodzenie chorobowe
Zatrudniony, który jest niezdolny do pracy, ma prawo do tzw. wynagrodzenia chorobowego – pensji wypłacanej na czas swojej absencji w firmie z powodów zdrowotnych. Zgodnie z treścią art. 92 § 1–3 Kodeksu pracy za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek:
- choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną – trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia – łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego – pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu;
- wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo choroby przypadającej w czasie ciąży – w okresie wskazanym powyżej – pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia;
- poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów – w okresie wskazanym w pkt 1 – pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia.
Wynagrodzenie chorobowe oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy. Wynagrodzenie to nie ulega obniżeniu w przypadku ograniczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz nie przysługuje w przypadkach, w których pracownik nie ma do tego zasiłku prawa. Omawiane wynagrodzenie jest wypłacane zawsze przez pracodawcę.
Zasiłek chorobowy
Wynagrodzenie chorobowe to jednak niejedyne świadczenie, które może być wypłacone pracownikowi pozostającemu na L4. Ma on bowiem prawo do specjalnego zasiłku, choć jest ono wypłacane dopiero wtedy, gdy zatrudniony choruje już od dłuższego czasu.
Za czas niezdolności do pracy z powodu chorobowy trwającej łącznie dłużej niż 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia, trwającej łącznie dłużej niż 14 dni w ciągu roku kalendarzowego, pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
Omawiane świadczenie w swej wysokości odpowiada co do zasady wielkości wynagrodzenia chorobowego. Nie jest jednak wypłacane przez pracodawcę, lecz przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Wyrównywanie świadczeń chorobowych
Jak była mowa wcześniej, zarówno wynagrodzenie, jak i zasiłek chorobowy są wypłacane w konkretnych wysokościach, które zostały odgórnie określone przez przepisy prawa pracy. W zdecydowanej większości przypadków chory pracownik otrzymuje 80% swojego dotychczasowego wynagrodzenia. Większość pracodawców ma jednak problem z prawidłowym obliczeniem właściwej pensji pracowniczej, szczególnie jeśli zatrudniony dosyć często przebywa na L4. W takiej sytuacji możemy mówić o prawie pracownika do żądania wyrównania wysokości wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego.
Okazuje się, że powyższe uprawnienie przysługuje również temu pracownikowi, który nie jest obecnie zatrudniony w danej firmie, a który swego czasu przebywał na L4 i otrzymał nieprawidłowo obliczone świadczenie za czas swojej choroby.
Żądanie wyrównania wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego dotyczy okresu do 3 lat wstecz, licząc od chwili uzyskania prawa do każdego z tych świadczeń (w praktyce będzie to data pierwszego dnia przebywania na L4). Nie ma przy tym znaczenia, że zatrudniony utracił zatrudnienie w danej firmie np. kilka dni po powrocie do pracy (bez względu na to, co było dokładną przyczyną rozwiązania istniejącej umowy o pracę).
Przykład 1.
Pracownik przebywał na L4 w styczniu 2020 roku, lipcu 2021 roku oraz kwietniu 2022 roku. Jego pracodawca błędnie wyliczył przysługujące mu wynagrodzenie chorobowe, skutkiem czego zatrudniony otrzymał zbyt niskie świadczenie. O tym fakcie pracownik dowiedział się dopiero 1 lutego 2023 roku. W tym przypadku może on żądać wyrównania wynagrodzenia chorobowego, choć dotyczy to tylko lipca 2021 roku oraz kwietnia 2022 roku. W przypadku zwolnienia chorobowego uzyskanego w styczniu 2020 roku pracownik nie ma prawa żądać wyrównania, ponieważ minęły już ponad 3 lata od chwili, gdy przebywał wówczas na L4.
Przykład 2.
Pracownik przebywał na zwolnieniu chorobowym w lutym 2022 roku przez 10 dni. Po powrocie do pracy okazało się, że znalazł zatrudnienie w innej firmie, dużo lepsze pod względem finansowym. W związku z tym pracownik dokonał rozwiązania umowy o pracę 3 dni po swoim powrocie do firmy. 23 marca 2022 roku zorientował się, że wypłacane mu przez byłego szefa wynagrodzenie chorobowe było zbyt niskie – otrzymał zaledwie 30% swojej ówczesnej pensji. W tym przypadku może on domagać się wyrównania wynagrodzenia chorobowego od byłego pracodawcy, ponieważ nie upłynął jeszcze 3-letni termin liczony od dnia przebywania na L4. Nie ma tutaj przy tym żadnego znaczenia, że umowa o pracę z byłym przełożonym została już rozwiązana.
Wyrównanie wynagrodzenia chorobowego
Wynagrodzenie chorobowe może być wyrównane wyłącznie na wniosek zainteresowanego pracownika i to dopiero wtedy, gdy powróci on do pracy. Nie ma więc możliwości, aby zatrudniony żądał wyrównania w chwili, gdy przebywa na L4. Oczywiście jeśli zauważy nieprawidłowości w wysokości wypłacanej pensji i nadal przebywa na zwolnieniu lekarskim, może poinformować o tym swojego przełożonego (choć jest to wówczas informacja o charakterze nieoficjalnym).
Obowiązek poprawnego obliczenia oraz zapłaty dodatkowego wynagrodzenia chorobowego spoczywa zawsze na pracodawcy. Zatrudniony nie musi dokonywać żadnych obliczeń w tym zakresie, wystarczające jest, że poinformuje swojego przełożonego o nieprawidłowej wysokości pensji, którą otrzymał w związku z przebywaniem na L4.
Pracodawca jest zobowiązany do zapłaty wyrównania wynagrodzenia chorobowego przy okazji wypłaty najbliższej pensji pracowniczej. Musi także pamiętać o dokonaniu korekty dokumentów księgowych i pracowniczych.
Wyrównanie zasiłku chorobowego
Zasiłek chorobowy jest w swej konstrukcji podobny do wynagrodzenia chorobowego, z tą jednak różnicą, że wypłacany jest przez ZUS, a nie samego pracodawcę. Zatrudniony, który uważa, że otrzymywane świadczenie jest zbyt niskie, również powinien poinformować o tym swojego pracodawcę na piśmie – obowiązują tutaj takie same zasady jak w przypadku żądania wyrównania wynagrodzenia chorobowego.
Podstawową różnicą pomiędzy żądaniem wyrównania wynagrodzenia chorobowego a zasiłku chorobowego jest okres, w którym pracownikowi przysługuje takie uprawnienie. W przypadku zasiłku jest to zaledwie 6 miesięcy, licząc od ostatniego dnia okresu, za który przysługuje zasiłek bądź jego wyrównanie. Jeśli zatrudniony nie mógł zgłosić swojego żądania z przyczyn od siebie niezależnych (np. przebywanie w szpitalu, znaczące problemy rodzinne), termin ten jest liczony od dnia, w którym ustała przeszkoda uniemożliwiająca zgłoszenie roszczenia. Jeżeli niewypłacanie zasiłku w całości lub w części było następstwem błędu płatnika zasiłków – płatnika składek albo ZUS-u – roszczenie o wypłatę zasiłku przedawnia się z upływem 3 lat.
Wyrównanie zasiłku chorobowego wymaga dokonania nie tylko korekty dokumentów pracowniczych, lecz także zmiany zaświadczenia płatnika składek na formularzu ZUS Z-3. W tym przypadku wyrównanie jest obliczane i wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a nie samego pracodawcę.
Co ważne, zatrudniony nie może domagać się wypłaty odsetek od niepełnego wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego, jeśli świadczenia te zostały mu przekazane w odpowiednim terminie przez pracodawcę lub ZUS. Prawo do odsetek pojawi się więc tylko wtedy, gdy zatrudniony otrzymał świadczenia zbyt późno, a nie w zbyt niskiej wysokości.
Podsumowanie - wyrównanie wynagrodzenia chorobowego i zasiłku
Pracownik, który otrzymał zbyt niskie wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy, może skutecznie domagać się wyrównania tych świadczeń od swojego pracodawcy. Dotyczy to także sytuacji, w której nie jest już zatrudniony w danej firmie. Żądanie wyrównania wymaga złożenia odpowiedniego wniosku do pracodawcy. Pracownik może domagać się uzupełnienia finansowego do 3 lat wstecz (w przypadku wynagrodzenia chorobowego) lub 6 miesięcy wstecz (w przypadku zasiłku chorobowego). Zaległe wynagrodzenie chorobowe jest wypłacane przez pracodawcę wraz z najbliższą pensją, zasiłek zaś zostaje przekazany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
